Июль 25-тиң хүнүнде Тыва культура төвүнге республиканың өгбе солуннарының бирээзи “Тувинская правданың” 100 чыл болган юбилейин демдеглеп эрттирген.
Кайгамчыктыг байырлалга Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг, республиканың Дээди Хуралының (парламент) Даргазы Каң-оол Даваа, Тываның бир дугаар Президентизи Шериг-оол Ооржак база республиканың хөй-хөй яамыларындан, албан черлериниң төлээлери, солуннуң номчукчулары, мөгейикчилери, журналистиканың хоочуннары черле кымны келбээн дээрил. “Тувинская правда” солуну 100 чыл дургузунда, шынап-ла, чурттакчы чоннуң республикада чаа-чаа медээлер-биле таныжар кол үндезини апарган. Номчукчуларның-даа, чазак-чагырга-даа төлээлериниң аразында ооң алдар-ады бедик.
“Бир катап даш чонукчузу Хеймер-оол Доңгактың бажыңынга аалдап чеде бердим. Ында көөрүмге, “Тувинская правданың” чаа үндүрүлгези чыткан. Хеймер-оол Донгак менче көргеш, солуннуң бирги арынында меңээ дөмей кижи барын ол чугаалады. Ол мээң ачамның кандыг-ла-бир хемчегге чорааш, тырттырган чуруу болган. Ынчан мен ол солунну дилеп алгаш, амдыгаа чедир ону шыгжап чоруур мен”– деп, Тываның Баштыңы “Тувинканың” амгы коллективинге байырын чедирбишаан, бодунуң сактыышкыны-биле үлешкен.
Ынак солунунга келген кижи бүрүзү байырын чедирип, “Тувинка” оларның амыдырал-чуртталгазынга кайы хире ужур-дузалыг болуп турарын сагыш-сеткилинден илередип, солуннуң оруу ам-даа уламчылап, 2-ги чүс чылда база ажылдаарын күзээннер. Чазак-чагырганың, албан черлериниң төлээлери солун-биле эгин-кожа ажылдап чоруурун демдеглеп, солуннуң коллективиниң чымыштыг ажыл-ижи, чөптүг шүгүмчүлели болгаш макталы дээш өөрүп четтиргенин илереткеннер.
“Мени чалааныңар дээш четтирдим. Бистиң республикавыска баштайгы солуннарны тургускан журналистерге улуу-биле өөрүп четтирип, курлак чедир мөгейдим. Журналист кижиниң ажылын бедик үнелээр, хүндүлээр мен” – деп, Шериг-оол Ооржак демдеглээш, “Тувинская правда” солуннуң коллективинге, хоочуннарынга болгаш бүгү-ле журналистерге байырын чедирген.
Чүс чыл дээрге канчаар-даа аажок улуг төөгү дээрзин Дээди Хуралдың (парламент) Даргазы Каң-оол Даваа демдеглээн. Ол үе дургузунда “Тувинская правда” солуннуң амгы-даа, ооң мурнунда-даа коллективи чараш чаңчылдарын уламчылап, боттарының сөзүнге быжыг, туруштуг болуп, чонга кончуг херектиг янзы-бүрү медээлерни чедирип чорууру дээш өөрүшкүзүн ол илереткен. “Бичиимде, сактырымга, ада-ием, өске-даа улуг улус “Тувинская правда”, “Шын” солуннарны манап олурар. Республиканың чону солун таварыштыр бүгү-ле медээлерни ап турган” – деп, ол чугаалаан.
“Чүс чыл дээрге, шынап-ла, кайгамчык болуушкун-дур. “Тувинская правда” солуну бистиң республикавыс-биле барык деңге тургустунган деп болур. Ол үе дургузунда бодунуң арыннарынга республиканың, улуг чуртувустуң болгаш делегейниң бүгү-ле чугула болуушкуннарын бо хүннерге чедир чырыдып чоруур. Солуннуң коллективинге моон-даа соңгаар чогаадыкчы чедиишкиннерни күзедим” – деп, ТГШИ-ниң директору Вячеслав Март-оол демдеглээн.
“Тувинканың” хоочуннары солунга ажылдап чораан үезинде эң-не кайгамчык, солун сактыышкыннары-биле үлежип, чыылган чонну өөрткен. Солуннуң амгы коллективи Сергей Сокольниковтуң үделгези-биле “Журналистиң ырызын” ырлап күүсеткеннер.
Ол ышкаш байырлыг хемчегге солуннуң корреспондентилери, чыскаакчылары, корректорлары Тываның Баштыңындан, Дээди Хуралдың Даргазындан, яамылардан шаңнал-макталдарны алганнар.
Тываның Баштыңының Өөрүп четтириишкин бижии-биле улуг корреспондент Кирилл Самохваловту, Хүндүлел бижии-биле чыскаакчы Юнона Чоодуну шаңнаан. “Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы” деп хүндүлүг атка ук солуннуң корреспондентизи Ирина Качан төлептиг болган. “Шылгараңгай күш-ажылы дээш” деп медальды улуг корреспондент Марина Кенин-Лопсанга тывыскан.
“Бөгүн бистиң солунувус 100 чыл 1 хонук болуп турар. Ол “Комсомольская правда” солунундан безин улуг. Бистиң ажылывысты бедик үнелеп турарыңар дээш өөрүп четтирдивис. Бо медаль бистиң шуптувустуң ажыл-ижистиң түңнели-дир. Чылдар эртип, коллективтиң ажылдакчылары, даргалары солчуп-даа турда, бистиң солунувустуң ажылы ам-даа хөй-хөй чылдар дургузунда уламчылаар болзун” – деп, Марина Кенин-Лопсан йөрээл сөстерни салган.
ТР-ниң Дээди Хуралының (парламент) Хүндүлел бижиин улуг корректор Надежда Герман, кол редактор Юлия Манчин-оол, Алдынмаа Тюлюш олар алганнар. Дээди Хуралдың парламентаризминиң 100 чылының юбилейлиг медалын улуг корреспондент Елена Кривдикке, солун чыскаакчызы Любовь Ховалыгга тывыскан.
1924 чылдың июль 24-те “Тувинская правданың” үнүп эгелээн хүнү тыва журналистиканың болгаш парлалганың сайзырап эгелээн үези деп санаттынар. Ооң-биле чергелештир Тываның типографиязы база ынчан ажылдап эгелээн. Ук албан чери база 100 чылдаан байырын демдеглеп эрттирген. Бо үе дургузунда солун “Красный пахарь”, “Новый путь”, “Вперёд” деп аттар-биле база үнүп турган. 1942 чылда “Тувинская правда” деп ат-биле үнүп эгелээн.
Ук солун үеден чыда калбайн, социал четки “Вконтактеде” болгаш албан ёзугаар сайтызында база сайзырап, саазын-даа хевиринде, интернет-даа четкизинде чонунга чаа-чаа медээлерни чедирип турар.
Чыжыргана СААЯ.
Буян Ооржактың тырттырган чуруктары.
"Шын" №56 2024 чылдың июль 27
