Январь 18-тиң хүнүнде Кызыл кожууннуң Шамбалыг суурга эмнелге албан чериниң ажылдакчызының чурттаар оран-савазын хүлээдип, байырлыг байдалга ажыткан. Ооң амгы үеде чурттакчызы, фельдшер-акушер пунктузунуң акушери Чаяна Монгуш улуг өөрүшкү-биле бажыңны хүлээп алган.
Ол ооң мурнунда ада-иези-биле чаңгыс бажыңга ажы-төлү, өг-бүлези-биле кады чурттап турган. Чурттаар оран-сава талазы-биле айтырыг нарын болганы-биле ол төрээн суурундан көжүп чоруур бодалдыг турган. Ынчалза-даа Кызыл кожууннуң болгаш тус черниң чагырга черлери аныяк эмнелге ажылдакчызын деткип, чурттаар оран-сава-биле хандырар тускай программаже киирген. Удаваанда, бир чыл эрткенде, чурттаар оран-саваның дүлгүүрүн алган. Чаяна Монгуштуң өскен-төрээн сууру – Шамбалыг.
Ол школага өөренип тургаш-ла, эмнелге адырынга ажылдаар күзелдиг турган. “Авамның талазындан кырган-авамның авазы Дембирел Ламажаповна Монгуш суурувустуң бир дугаар фельдшери турган. Эмнелге ажылдакчыларының хүнүнде төрүттүнгеним база ужур-уткалыг деп бодаар мен. Школаны дооскаш-ла, шоолуг-даа боданмайн, дорт-ла ортумак өөредилге черинче акушер эртем чедип алыры-биле, өөренип кирдим” – деп, Чаяна Монгуш бодунуң мергежилин шилип алганын чугаалаан.
Ол өөредилгезин доозуптарга, тускай угланыышкын-биле төрээн суурунга акушерка кылдыр ажылдаары-биле чорудупкан. Аңаа ажылдааш, бир чыл болганда, Кадык камгалалының бирги звенозун чаартыр күрүне программазы-биле амгы үениң негелделеринге дүгжүп турар бүрүнү-биле дериттинген чаа фельдшер-акушер пунктузун туткаш, ажыглалче киирген.
Удаваанда Чаяна Антоновнаны аныяк специалистерни деткиири-биле оран-сава-биле хандырар программаже киирген соонда, бажыңны тудуп кирипкен. Амгы үеде бажыңны тудуп дооскаш, аныяк акушеркага оран-саваның дүлгүүрүн дамчытканы бо. “Чаа туттунган бажыңның дүлгүүрүн ап турарымга, өг-бүлем-биле аажок өөрүп тур бис. Мени деткип турары дээш, Тываның Кадык камгалал яамызынга, Кызыл кожууннуң болгаш тус черниң чагыргаларынга өөрүп четтирдим. Чоннуң кадыкшылы дээш ам-даа кызып ажылдаар мен” – деп, Чаяна Монгуш чугаалаан.
Бо оран-саваны “Суур черлерни бүрүнү-биле хөгжүдер программа-биле” туткан дээрзин Кызыл кожууннуң чагырга даргазының хүлээлгезин күүседип турар Белек Уйнукай чугаалаан: “Бо оран-саваны туткан акшаландырыышкын ТР-ниң Экономика яамызындан келген. Бажыңны тударда, Шииткел күүседир федералдыг албанның Тыва Республикада эргелели-биле керээни чарган турган бис. Оран-саваны 5 сая 674 муң рубльга туткан”.
Эрткен чылдың август айда Кызыл кожууннуң чагыргазы-биле Шамбалыг суурга албан чериниң ажылдакчызы чурттаар оран-саваны тудары-биле дугуржулганы кылганын 3 дугаар шөлүлге колониязының удуртукчузу Саян Баазан чугаалаан: “Маңаа шупту 7 шииттирген кижи керээ ёзугаар ажылдап турган. Бажыңны үе-шаанда декабрь айда дооскаш, дужаапкан. Тудугнуң ажыл-чорудулгазын чогуур хайгаарал органнары, яамылар кичээнгейлиг хынап турган. Бүгү-ле негелделер долузу-биле күүсеттинген”.
Бажыңның хемчээли 54 дөрбелчин метр. Суур черге 2 өрээлдиг, чаагайжыттынган, бүрүн хандырылгалыг чурттаар оран-саваны бергени ажы-төлдүг ие кижиге улуг деткимче.
Чыжыргана СААЯ.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
"Шын" №4 2024 чылдың январь 20
