«Чедер» санаторий-курортунда тудуг ажылдары дооступ, эмнээшкин чорудулгазынга чөпшээрел алырының ажылдары эгелээн деп, Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг дыңнаткан. Ол албан чери регионалдыг болгаш федералдыг чогуур хыналдаларны эрткен соонда, республиканың чурттакчылары болгаш аалчылары санаторийге база катап эмнедип эгелээрин чугаалаан.
«Амгы үениң кадык камгалал комплекизин тургузарының дугайында чугаалажып турар бис. Бо дээрге эрткен чылдарның арга-дуржулгазынга болгаш чаңчылдарынга үндезилеттинген чаа төөгүнүң эгези-дир» — деп, Владислав Ховалыг онзалап демдеглээн.
Эм шынарлыг Чедер хөлде курортту 1932 чылда ажыткан. Кеш, чүстер, нерв системазының, бут-даяк болгаш херээженнер аарыгларын аңаа чедиишкинниг эмнеп болур.
Бо хүнде санаторийниң девискээринде эмнелге төвүн, үш каът пансионат база алды чуртталга бажыңнарын туткан. Эмнелге бажыңын ийи аңгы блокта тускайлаан. Бирги каътта аңгы-аңгы мергежилдиг эмчилер хүлээп алыышкынны чорудар болза, ийиги каътта янзы-бүрү процедураларга долузу-биле тускайлаан. Ында алды салбыр: малгаш, минералдыг суглар, суг базыышкыны-биле эмнээр, суг адаанга массаж, херээженнер аарыгларынга удур оът-сигенниг доскаарларга эмнээшкиннер бар.
Курорттуң кол эмчизи Дмитрий Шкуратовтуң чугаазы-биле алырга, хөлдүң малгажының болгаш сугларының эм шынары күштүг, хөй-ле аарыгларны эмнээр болуп турар. «80 чылдарда-ла совет эртемденнер хөлдүң, ооң курлавырларының, малгажының болгаш минералдыг сугларының шынарларын шинчилээн. А хөл эмнээр курлавырлары-биле Россияда эң экилерниң санынче кирип турар деп түңнедивис» — деп, Д.Шкуратов демдеглээн.
Баш бурунгаар санаашкыннардан алырга, “Чедерге” чылдың-на сес муң ажыг кижи дыштанып, кадыкшылын быжыглап болур. Курорт бүдүн чыл дургузунда ажылдаар.
«Чедер» курорту амгы үениң технологияларын ажыглап тургаш туткан Россияда бир дугаар курорт болур.
2020–2024 чылдарда Тыва Республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң бот-тускайлаң программа күүселдезиниң деткимчези-биле курортту катап тудуп тургускан. Чурттуң Президентизиниң дужаалы-биле ол программаны 2030 чылга чедир узатканын сагындыраал.
А. МОНГУШ.
«Шын» №66 2024 чылдың август 31