Бүгү Россияның регионнарындан эң-не бедик баллдыг, тергиин болган өөреникчилер аразынга болуп эртер төрээн дылдар олимпиадазынга киржир дээш, Тывавыстың адын камгалап, Алтай республиканың Даг-Алтай хоорайже башкым болгаш Тываның кожууннарындан эштерим-биле аъттаныпкан бис.
Орук ара чоруп олура, чаа эштер, хөй-ле черлер болгаш чаа-чаа солун чүүлдер билип алыры менээ эң-не аянныг болгаш тускай болган. «Кижи шыдаар-ла болза, шупту чүүлдү чедип алыр!» деп, башкыларымның чагып-сургап чорууру меңээ шын болду. Бо удаа тыва дылым болгаш тыва чогаал талазының олимпиадазынга тиилекчи болуп, көңгүс өске черже чорууру меңээ улуг аас-кежик.
Даг-Алтайга чеде бергеш, ооң каас-чараш бойдузу, долгандыр турар тайга-сыннары мени кайгатты! Хоорай бичежек-даа болза, ооң иштинде чурттакчы чонунуң дыка-ла эвилең-ээлдегин эскерген мен. Кадын (Катунь) хемниң эриинге, ооң чаакталдыр дошталган-даа болза, угулзалай баткан чурумалын хая дажының кырындан көрүп, чурумалдыг чараш бойдузунуң арыг-чаагайынга таалап турганымны бүгү назынымда утпас боор мен...
Дүнеки хоорайның онзагайлыг чырыктары, чаап баткан аккыр харның кылаңнаажы, өйлеп-өйлеп хап келир салгынның чывары сеткилимниң база бир булуңунда арткан.
«Найырал кежээзинде» хакас, якут, алтай эштерлиг болган мен. Олар улуг дыка бистен ылгал чок, бөдүүн, чазык, чараш. Национал хеви колдуунда дөмейлешкек. Төрээн тыва дылым биле алтай дыл дыка-ла дөмей болду... Якут болгаш хакас эштерим боттарының дылынга чугааланырга, ийи-бир сөс таныттынды. Чеже-даа ырак черлерже чанып чоруй барзывысса, амгы үеге чедир интернет четкизи таварыштыр чагаалажып, чугаалажып турар бис. Шак-ла мындыг хемчеглер биске, келир өйде салгалдарга ажыктыг болгаш өөредиглиг болур деп бодаар мен. Чаа найырал, чаа черлер, чаа-чаа болуушкуннар, билиглер — кижиниң сагыш-сеткилин чырыдар болгаш ам-даа улаштыр сайзыраарынга улуг идиг.
Тарина ООРЖАК,
Ак-Довурактың 1 дугаар ортумак школазының 9-ку классчызы.
"Шын" №43 2023 чылдың июнь 14