Ноябрь 28–29 хүннеринде Кызыл хоорайда Аныяктар өргээзинге “ЭКИИ” (Экономика, культура, инновация, искусство) деп чогаадыкчы үлетпүрлер шуулганы болган. Регионнуң чогаадыкчы экономиказын хөгжүдер болгаш нептередиринче, чаа-чаа эгелээшкиннерни хаара тударынче база арга-дуржулга солчур платформаны тургузарынче угланган шуулганга Чазак Даргазы Владислав Ховалыг киришкен.
“Республикада чаа төрүттүнүп турар адырга албан-ёзу аайы-биле ЭКИИ (Экономика, культура, инновация, искусство) деп ат кончуг тааржыр болуп турар. Өске талазында, бистиң тыва дылывыста менди сөзү сайзыралче, кады ажылдажылгаже чалап турар.
Чогаадыкчы үлетпүр бөгүн чаа мода угланыышкыны эвес-тир. Биске болза, чаа-чаа ажылчы олуттарны тургузар, Тываның бот-тускайлаң өнчүзүн нептередир, регионнуң орулгалыг кезээн өстүрер арганы чаа технологиялар дузазы-биле берип турары” – деп, ол чугаалаан.
Шуулган дараазында угланыышкыннарлыг эрткен: экономика адырындан чогаадыкчы үлетпүрлер болгаш экономика, культура болгаш уран чүүл адырындан дизайн болгаш мода, чурулга болгаш улусчу тывыштар, туризм болгаш культурлуг салгал, кинематография, чаартылгалар адырындан IT болгаш чурагайлыг технологиялар, медиа кирип турар. Оон аңгыда, эксперттер-биле дискуссиялар, мастер-класстар, воркшоптар, чогаадыкчы төлевилелдерниң делгелге-таныштырылгалары, күрүне деткимчезиниң болгаш инвестицияларның аргаларының сайгарылгазы болган.
“Биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорук база хууда сайгарлыкчыларның эгелээшкиннерин деткиири” национал төлевилелдиң, “2022–2024 чылдарда Тыва Республикага биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чоруктуң хөгжүлдези” күрүне программазының, “ТР-ниң сайгарлыкчы чорукту деткиир фондузунуң” боттанылгазынга кызыгаарланып, республиканың биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чоруктуң төлээлеринге шак мындыг онзагай хемчегни эрттирер деп турар ужуру ол.
Бо шуулган дээрге чогаадыкчы үлетпүрлер адырында республика чергелиг эң-не кол болуушкун. Ооң бүгү-ле киржикчилеринге ажык чугаалажыр чер болган. Ол ажык чугаа үезинде сонуургалдыг кижилер боттарының талазындан чогаадыкчы адырларның төлевилелдерин, оларның национал продуктуларының дугурушкан стратегияларын тургузуп, Тыва Республиканың экономиктиг байдалдарынга дүүштүр ажылдың болгаш амыдыралдың дээштиг хевирлерин тывар.
Шуулган аңгы-аңгы тематиктиг шөлчүгештерден тургустунган. Аңаа чогаадыкчы аныяктарның төрээн чер-чуртунга боттандырып болгу дег ажыл-херээн база онзагай чогаадыкчы төлевилелдерге күрүнениң болгаш регионнуң деткимчелерин сайгарып чугаалажыр. Улуг кичээнгейни тускай чогаадыкчы сайгарлыкчы чорукче болгаш ук адырда хоойлу чогаадылгазынче угландырар. Шөлчүгештерге бизнес, IT технологиялардан эгелээш, чогаал, кино талазы-биле мергежиириниң чажыттарын ажыдар. Онза кичээнгейни кино, хөгжүм, чогаал дээш оон-даа өске чогаадыкчы үлетпүр продуктуларынга тыва дылды нептередир айтырыгларже угландырар.
Москвадан болгаш Сибирьден улуг арга-дуржулгалыг спикерлер хууда сайгарлыкчылар-биле боттарының арга-дуржулгазын үлежип, тускай үлетпүрлерниң аажок улуг күчү-күжүн канчаар ажыглаарын, амгы үеде кайнаар күжүн үндүрери чугулазын чугаалап берген.
Шак мындыг шуулганны Тывада регионнуң чогаадыкчы экономиказын хөгжүдер болгаш нептередир, чаа-чаа орулгалыг шыгжамырларны хаара тудар, арга-дуржулга солчур шөлчүгештер тургузар, тускай чогаадыкчы төлевилелдер боттандырар сорулгалыг бир дугаар эрттирип турар.
Бистиң корр.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруу.
«Шын» №93 2024 чылдың декабрь 4
