Новосибирск хоорайга «Сибирьжи тудуг неделязы – 2025» XIII делегейниң делгелге-форумнуң ажылы-биле А.Д. Крячков аттыг Новосибирскиниң күрүнениң архитектура, дизайн болгаш уран чүүл университединиң шөлүнге болуп эрткен «Амгы үениң эртем төптериниң архитектурлуг уран чогаадыкчы аян-хевири: эртем болгаш практика» деп «төгерик столдуң» ажылынга Россия Федерациязының Президентизиниң Сибирь федералдыг округта бүрүн эргелиг төлээзи Анатолий Серышев киришкен.
Москва, Санкт-Петербург, Нижний Новгород, Екатеринбургтан эксперттерниң, РФ-тиң улустуң болгаш алдарлыг архитекторларының, база ол ышкаш округтуң регионалдыг эртем-өөредилге төптериниң удуртукчуларының, «СКИФ» коллективтиг ажыглал төвү төлевилел командазының, РЭА СС институттарының удуртукчуларының база Эртемде аныяктар чөвүлелиниң аныяк эртемденнериниң киржилгези-биле бедик эртем-техниктиг күчү-шыдалдыг регион болур Новосибирск облазының хөгжүлдезиниң перспективазын чугаалашкан. Кол кичээнгейни «СКИФ» КАТ тудуунга даянгаш, Кольцово эртем хоорайын хөгжүдер төлевилелдерже угландырган.
Россияның Президентизиниң национал төлевилелдер болгаш чарлыктарын күүседири-биле туттунуп турар «СКИФ» КАТ – келир үениң улуг эртем төвүн тударынга тудугжуларның болгаш эртемденнерниң кады үре-түңнелдиг ажылдаанының көскү чижээ деп, бүрүн эргелиг төлээ демдеглээн. «Даштыкы улуг кызыгаарлаашкыннар үезинде тудуп турар төп хемчээли-биле даштыкы ындыг шупту тудугларны ажып турар» — деп, ол онзалап демдеглээн.
СКИФ-тиң турар девискээри – Кольцово эртем хоорайы – Новосибирск облазының база Сибирь федералдыг округтуң эң шапкын хөгжүп турар чурттакчылыг чери. Эртем хоорайының чурттакчыларының сөөлгү 20 чылда саны 2 катап өскен, бүгү деңнелдиң бюджеттеринче үндүрүг киирилдезиниң хемчээли 172 сая турганындан, 12 миллиард чедир көвүдээн. Мында Роспотребхайгааралдың «Вектор» күрүнениң вирусология болгаш биотехнология эртем төвү, «Ангиолайн» компания, Биотехнопарктың шөлдери шудургу ажылдап турарлар. Эксперттерниң илереткени болза, эртем хоорайының чурттакчылары болгаш аалчылары чурттаарынга таарымчалыын, арга-арыгның чоогун база ногаан шөлдерниң хөйүн, планнаашкын болгаш чаагайжыдылганы чонга эптиг кылдыр шиитпирлээнин онзалап демдеглээн.
Чугаага киришкеннерниң ниити саналы-биле алырга, “СКИФ” тудуунуң ачызында Кольцово аныяк эртемденнерни «хаара тудар», эртемниң элээн хөй шенелде угланыышкыннарынга чаа идеяларны тывылдырар болгаш боттандырар төп апаар. Кольцово чагыргазының дыңнатканы-биле алырга, 2040 чылга чедир чурттакчы чоннуң саны 1,5 катап өзүп, 34 муң кижи чедер ужурлуг. Амгы үеде эртем хоорайында чуртталга оран-савазының тудуу, социал болгаш бизнес инфраструктуразы хөгжүп турар. Университеттер аразының шөлүн, Новосибирскиниң химик-технологтуг колледжизиниң салбырын, культура төвүн, гостиница комплекизин болгаш эртем ажылдакчыларынга түр када чурттаар оран-саваны тудары көрдүнген. Ол планнарны СКИФ төлевилелди боттандырар перспективаларынга дүүштүр кылган. Ылаңгыя чер курлавырларын шын ажыглаары база эртем-бүдүрүлге комплекизинге кадрларны быжыглаарынга аңгы-аңгы хевирниң чуртталга бажыңнарын тудары мурнады шиитпирлээр сорулгалар болур.
«Хөй-ниитиниң айыыл чок чоруун болгаш корум-чурумун камгалаар байдалдарны хандырары, эртем хоорайының амыдыралының бүгү талаларын планнаары база чугула. Новосибирск областың эрге-чагырга органнары, федералдыг албан черлери, Новосибирскиниң мэриязы, Кольцово хоорайның болгаш Новосибирск облазының чагыргалары ол дээш демниг ажылдаар ужурлуг» — деп, бүрүн эргелиг төлээ чугаалаан. Шак мындыг стратегтиг айтырыгларга алдарлыг эртемденнерниң болгаш архитекторларның, аныяк специалистерниң арга-дуржулгазын болгаш билиглерин хаара тудуп тургаш, чурттакчылыг черниң онзагай архитектурлуг овур-хевирин, чараш планнаашкынны тургузарын үе негеп турарын ол чугаалаан.
«Архитекторлар он-он чылдар бурунгаар көрүп, эртем хоорайының өзүлдезиниң болгаш хөгжүлдезиниң келир үезин тургузуп, Кольцовонуң эртем-техниктиг күчү-күжүн көргүзер, ооң даштыкы хевирин таарымчалыг болгаш таныттынгыр кылдыр кылыр ужурлуг» — деп, Анатолий Серышев киржикчилеринге чугаалаан.