Россияның школаларында эге класс өөреникчилерин халас изиг чем-биле хүнде чаңгыс катап чемгерип турар апарган. Уругларны хоолулуг, шынарлыг болгаш кадык чем-биле хандырар дээш, федералдыг болгаш республика бюджединден акша-хөреңгини аңгылап берип турар. 2020 чылда эге класс өөреникчизин ортумаа-биле 60,12 рубльга, 2021 чылда – 61,92 рубльга чемгерип турган болза, 2023–2024 өөредилге чылында бир уругга-ла 85 рубль онаажыр апарган.
Уругларның школада чип турар чеминиң шынарын ада-иелер комитеттери удаа-дараа хынап турар. Сентябрь 19-та Кызылдың 5 дугаар гимназиязынга хыналда кылып келген ада-иелер-биле чугаалаштывыс.
Ада-ие комитединиң кежигүнү Анастасия Ооржак:
– Кызылдың 5 дугаар гимназиязында 3 класс болгаш 1 класста ийи уруум өөренип турар. Школаның удуртулгазы-биле хыналдалар үргүлчү чоруп турар. «Ада-ие хыналдазы» деп комитетче кирер дизе, класс башкызы-биле чугаалажыр, ол чүнү кылырын айтып бээр. Тускай тургускан график чок, комитетте ада-иелер боттары дугуржуп алгаш, күзээн үезинде школага келгеш, хыналданы чорудуп болур. Арыг-силиин, чырыын, чылыын көргеш, поварларның ажылдаар өрээлдеринче киргеш, бижик, таңмазындан эгелээш, аъш-чем шыгжаан шкаф, соодукчу бүрүзүн, аъш-чемни шын-меге шыгжаан бе дээш шуптузун хынап көөр бис.
Кандыг дүрүмге, каш дугаар доктаалга даянып алгаш хыналданы чорударыл, чүнү колдадыр көөрүл, кайда хажыдыышкыннар туруп болурул дээш ол бүгүнү комитет кежигүнү ада-ие билген турар ужурлуг.
«Мээң уруум бо школада өөренип турар. Ажы-төлүвүстү школада изиг чем-биле чемгерип турары эки-дир. Изиг чем-биле уругларывысты канчаар чемгерип, кандыг чем берип турарын хынаар ада-иелер комитеттери бар.
Бир дугаарында школаның ниити чемненилге чериниң арыг-силиин көөр бис, аяк-шынак чуурда, чүнү ажыглап, канчаар чуп турарын хынаар бис. Бо 5 дугаар школада аяс-сава чуур тускай улуг машина бар-дыр. Саваны чуп турар сугнуң градузун албан көөр, чүге дизе чемненген аяк-саваны арыдыр чууру – эң-не чугула. «Ника» деп сава чуур тускай чүүлдү ажыглап турар-дыр. Аяк-шынак чуур машинадан арыг болгаш изиг савалар үнүп келир ужурлуг. Сөөлгү үеде агаардан-даа дамчып келир янзы-бүрү халдавырлыг аарыглар, вирустар бар болгай. Ынчангаш уругларның чемненир савазын чогуур деңнелге чууру кончуг чугула.
Уругларның чип турар чемин амзап, деңзизи күрүне стандарттарынга дүгжүп-дүүшпейн турарын база хынаар бис. Чемни амзаарда, белеткеп каан аңгы тавактан эвес, а уругларны чемгерер дээш дерип каан столдан күзээнивис тавакты алгаш, амзаар бис.
План езугаар квартал санында хыналданы чорудуп турза-даа, кандыг-ла-бир байдал тургустунуп келгенде, пландан дашкаар хыналдаларны база чорудар-дыр бис» — деп, Туяна Щенова 5 дугаар школада 3-кү классчыларның ада-ие комитединиң кежигүнү чугаалады.
Уругларның изиг чемин хынаар ада-иелер комитеттеринде кандыг-даа мергежилдиг, ажылдыг, албан-дужаалдыг ада-иелер бар. Оларның аразында хөй-ниити чемненилге черлериниң ажылдакчылары-даа, хынаар органнардан-даа ада-иелер бар. Ук адырда ажылдап чоруур чамдык ада-иелерниң арга-сүмезин ап турарын школаның башкылары демдегледи.
Айдың ОНДАР.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруу.
“Шын” №72 2023 чылдың сентябрь 23