Тываның экономиктиг сайзыралынга демир-оруктуң кончуг улуг ужур-дузалыг болуру кандыг-даа маргылдаа чок. Бистиң республикаже орукту тударының планы күштүг Совет Эвилелиниң үезинде-даа турган. Ындыг планны амгы Россия үезинде боттандырып эгелээн. Россия Федерациязының Чазааның даргазы турган, ам Россияның Президентизи Владимир Путин келир үениң улуг тудуунуң эгелээр чери Кызыл хоорайның чоогунда Кундустуг аржаанның үстүү талазынга салган демир-оруктуң баштайгы кезиинче “мөңгүн өргенни” 2011 чылдың декабрь айның 19-та киир хап, Курагино – Кызыл демир-орук тудуун йөрээген.
Демир-орук тудуун акшаландырарын хүлээнип алган инвесторларның чогумча чок саң-хөө байдалдарының уржуунда Курагино – Кызыл демир-орукту тударының талазы-биле ажылдарны 2021 чылда түр када соксаткан. 2022 чылда Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг бо демир-орук тудуунуң чаарткан төлевилелин боттандырарын саналдап үндүрген. Ооң онзагай талазы — Россия – Моол – Кыдат демир-орук шугумун ажыдары. Бо шугумну чүгле чүък сөөртүрүнге эвес, а пассажирлер аргыштырылгазынга база ажыглаары кончуг эки-дир.
Тываны таварты демир-орук шимчээшкини ажыттынарга, хамыктың мурнунда ажылчын туруштар тыптыр. Демир-орук тудуунга, оон кажан ол туттуна бээрге, демир-орук системазының янзы-бүрү эртем-билиин, мергежилдерни аныяк оолдар, уруглар шиңгээдип алгаш, аңаа ажылдап болур. Тыва чоннуң амгы салгалының билии бедээн, кандыг-даа специалистиң билиглерин шиңгээдип ап шыдаар апарган. Эң ылаңгыя демир-оруктуң тыва участогунга электромонтерлар, демир-орук септекчилери, демир-орук шугумунуң камгалалының ажылдакчылары, вокзалдарга кассирлер, дежурныйлар дээш өске-даа мергежилдиг ажылдакчылар херек апаар.
Курагино – Кызыл демир-орук тудуунуң талазы-биле ажылдар эгелээрге, бистиң республиканың аныяктарын демир-орук адырының эртем-билиинге, мергежилдеринге өөредириниң баштайгы базымнарын база кылып турган болгай. Бо ажылдар моон соңгаар-даа уламчылаар боор.
Россияның Президентизи Владимир Путин боду алгап-йөрээп каан демир- орук албан туттунар, Тывага ол дыка ажыктыг боорунга бүзүрээр мен.
Кожай-оол КҮЖҮГЕТ.
Кызыл хоорай.
Келир үеже орук.
1 сентября 2022
45