Делегейниң уруглар камгалалының хүнүнде Улусчу чогаадылга бажыңынга бичии уруглар аразынга республика чергелиг «Хамнаарак - 2022» ыры мөөрейиниң гала-концерди болуп эрткен.
Англи, итали, француз, көрей, орус болгаш тыва ырыларны ол хүн сцена кырындан мөөрейниң эң тергиин дээн он беш чалыы ыраажылары чаңгыландыр ырлап, оларны деткип келген улуг-биче көрүкчүлерге байырлыг концертти бараалгатканнар.
«Хамнаарак» мөөрейи 28 дугаар эртип турар. Чылдың-на республиканың уран талантылыг уруглары чүс-чүзү-биле ук хемчегге киржип, бодунуң уран чүүлге ынаан бадыткап, чонну чараш үннери-биле кайгадып чоруурлар. Бо чылдың мөөрейи март айда суму чергелиг чадалардан эгелээн. Республика чергелиг чартык финал шилилге чадага киржир эргени кожуун төптеринге болган мөөрейлерге 59 уруг чаалап алган. Оларның күүселдезин онлайн көрүлде хевиринге тускай комиссия көргеш, он беш шыырак ыраажыны түңнел чадаже эрттирген.
2022 чылдың «хамнаарактарының» эң бичиизи алды харлыг, эң улуу – 17 харлыг. Чартык финалче шилилге үезинде чамдык киржикчилерниң ырыларын солуур ужурга таварышкан деп, Улусчу чогаадылга төвү дыңнатты. Ынчанмыже, гала-концертке чаа ырылар белеткеп алган уруглар профессионал ыраажылардан дудак чок бедик деңнелдиг белеткелин көргүскен деп, хемчег соонда организакчы бөлүк демдеглээн.
Гала-концерттиң эң бичии киржикчизи Ай-Хээ Көшкендей, Кызылдың 3 дугаар уруглар садының кижизиттирикчизи, улуг сценаже бир дугаар үнүп турар. Бодунуң хостуг алдынганын болгаш ырызын бедик деңнелге күүсеткенин жюри үнелээш, аңаа «Дебют» деп тускай шаңналды тывыскан. Концерт үезинде көрүкчүлер аразынга бадылаашкынны база чоруткан. Ооң түңнели-биле Өвүр кожууннуң Солчур суурдан 13 харлыг Булат Самбуу «Көрүкчүнүң үнелели» деп шаңналга төлептиг болган. Булат чылдың-на «Хамнаарак» мөөрейиниң академиктиг ыры деп угланыышкынынга киржип, шаңналдыг черлерни ап турган. Дидим чорук тиилелгеге чедирер дээр болгай. Таңды кожууннуң Бай-Хаак суурдан 13 харлыг Эртине Шаравии гала-концертти ажыдып, англи дыл кырынга «Dance monkey» деп делегейде сурагжаан ырыны бараалгадып, көрүкчүнү магададып, өске киржикчилерниң хей-аъдын бедидипкен.
Элээди киржикчилерниң күүселдезин аңгы демдеглеп каары чугула. Чижээлээрге, ыраккы Тожу кожууннуң төлээзи Тайгана Очур көрей дыл кырынга ырыны ырлаарга, залга олурган ооң чажыттары кады ырлажып, изиг адыш часкаашкыннары-биле үдеп турган. Тываның алдарлыг артизи Долума Чымбалактың репертуарындан «Хамнаарак» деп ырыны Мөңгүн-Тайга кожуундан Ай-Сураа Сааяның бедик деңнелге күүсеткенин демдеглеп болур. Ооң чажыды Улуг-Хем кожуундан Чаяна Данзын-Наваның «Чашпы-Хем» деп улустуң ырызын виолончельге бодунуң үделгези-биле күүсеткени онзагай болган. Бо уругларга ук мөөрей Кызылдың уран чүүл колледжизинче кирер сорулгазын быжыглап, аңаа шылгалда эртеринге эге белеткел болган дээр болза, чазыг болбас.
Жюриниң даргазы, Республиканың улусчу чогаадылга төвүнүң директору Елена Ондар Уруглар камгалалының хүнү-биле байыр чедирип, бо чылгы мөөрейниң чалыы ыраажыларының мурнунда улуг орук ажыттынып турарын демдегледи. Ук бодалды төптүң продюсери Туяна Седен уламчылап, шаңнал алган чалыы ыраажыларның аразындан тергииннерни шилип, Россия болгаш делегей чергелиг тускай телетөлевилелдерге киириштирип, оларны деткиирин аазаан. Жюри кежигүнү Республиканың алдарлыг артизи Ишкин оглу (Айдың Монгуш) бодунуң «Хамнаарак» мөөрейинге киржип чораанын сактып, ада-иелерге, башкыларга, киржикчилерге үлегерлиг чагыгны берген.
Жюри кежигүннериниң болгаш көрүкчүлерниң чүректерин Бии-Хем кожууннуң Сесерлиг суурдан 13 харлыг ыраажы Найыр Лапчар чаалап алган. Аңаа «2022 чылдың Хамнаарагы» деп тускай статуэтканы, Гран-при дипломун база 35 муң рубль үнелиг акша сертификадын тывыскан. Бирги чергениң лауреады Кызылдың 15 дугаар лицейиниң өөреникчизи Ванесса Кара-Донгак болган. Ийиги, үшкү черлерге Таңдыдан Эртине Шаравии болгаш Бай-Тайга кожуундан Айыраш Салчак төлептиг болганнар.
Түңнел концертти каастап берген аалчылар – Евровидение–2019-туң киржикчизи, «Ты – супер!», «Детская Новая волна» төлевилелдерниң финализи Денберел Ооржак, «Юная звезда» төлевилелдиң киржикчизи Сайын Доржу, «Аржаан» студиязының аныяк ыраажызы Довукай, «Саяннар» ыры-хөгжүм театрының Саяндай аттыг чаштар бөлүү, Кызылдың «Крылья Феникса» цирк студиязы база «Аврора» уругларның танцы-сам студиязы, аниматорлар бөлүү.
Республиканың улусчу чогаадылга төвү келир чылын болур «Хамнаарак» мөөрейге киржир күзелдиг уругларга амдан эгелеп күүседир ырыларын шилип, белеткелди чорударын сүмелеп турар.
/ Бистиң корр.
