Март 17-ниң хүнүнде найысылал Кызылга болгаш республиканың кожуун, сумуларынга Масленица неделязының сөөлгү хүнүн демдеглеп эрттирген. Кызылга И.Г. Сафьянов аттыг Орус культура төвүнүң девискээринге база Масленицаны байырлаан. Аңаа оюн-тоглаа, танцы-сам, ыры-хөгжүм куттулуп, угаан-медерел болгаш спортчу оюннарны база организастаан.
Масленица байырлалының эң-не чугула ёзу-чаңчылы – блиннер быжырары. Блиннер хүннүң болгаш частың моорлап келгенин илереткени ол. Ынчангаш байырлалда киржип келген Кызыл хоорайның уруглар садтары, чоокку кожууннардан келген аалчылар блиннерниң янзы-бүрү хевирлерин быжыргаш, орус чоннуң ажыл-агыйын, культуразын көргүскен булуңчугаштарны боттарының чогаадыкчы чоруу-биле делгеп, таныштырылгазын кылганнар.
Кызылдың 36 дугаар Найырал аттыг уруглар садының коллективи идепкейлии-биле байырлалга киржип чедип келгеннер. “Чылдың-на Масленицага идепкейлиг киржип турар бис. Чылдан чылче бир-ле солун, чаа чүүлдерни шенеп, чемнерни янзы-бүрү кылдыр чогаадып кылып турар бис. Чон күзелдии-биле садып ап турар. Биске ол дендии өөрүнчүг-дүр. Келир чылын оон-даа кызып киржир бис” – деп, уруглар садының удуртукчузу Елена Отук-оол чугаалаан.
Балгазынның агробүдүрүлге техникумунуң мастерлери студентилери-биле кады кылган аъш-чем аймаан, хады чочагайларындан, пөш тооруундан, киш-кулаа, чыжырганадан кылган вареньелер, сироптарын чылдың-на найысылалга Масленица болгаш өске-даа байырлалдарда делгеп салырлар. Бо удаа база боттарының бүдүрген чүүлдери-биле кызылчыларны өөрткен.
“Чоннуң хөйү-биле чыглып келгенин көөрге, часты сактып, манааны илдең-дир. Кышты үдеп, часты уткуп, изиг шай, амданныг, чаагай блинчиктер, концерт программазы ёзулуг-ла байырланчыг сеткил-хөөннү оттурду. Бөгүн мында Орус культура төвүнүң ансамбльдары болгаш “Октай” бараалгап чедип келген. Оон аңгыда, “Масленица дериг-херексели” деп мөөрей база болган” – деп, ТР-ниң Националдар херектериниң талазы-биле агентилелдиң директорунуң хүлээлгезин күүседип турар Анастасия Овчинникова чугаалаан.
Блиннер, оон аңгыда, үениң эргилдезин, чаа үениң болгаш частың келгенин илередир. Ол хүн масленица байырлалы хөй-ле чурттакчы чоннуң амыдыралынга өөрүшкүнү болгаш чылыгны эккелген.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг республиканың чурттакчы чонунга Масленица байырлалын таварыштыр байырын чедирген: “Масленица байырлалын таварыштыр республиканың чурттакчы чонунга байырым чедирдим. Масленицаны Тывада кандыг-даа омак-сөөктүг кижилер байырлаарынга ынак”.
Масленица неделязының төнчүзүнде чоок кижилеринден өршээл дилээн соонда, масленицаның хоюткузун өрттедир. Ол часты уткуп турарының демдээ болур. Чурттакчыларның болгаш аалчыларның айыыл чок чоруун камгалаары-биле хоютку өрттедирин хоруп каан.
Чыжыргана СААЯ.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
“Шын” №21 2024 чылдың март 20
