Октябрь 9-та Кызыл хоорайның Улусчу чогаадылга бажыңынга «Ном саңындан ниитилелдиң хөгжүлдезинче» деп Делегей чергелиг III шуулганның ажыдыышкыны болган. Аңаа Россияның аңгы-аңгы регионнарындан база Кыргыс болгаш Казах республикалардан аалчылар болгаш ТР-ниң Дээди Хуралының депутады Ролан Ооржак, ТР-ниң культура сайыды Виктор Чигжит болгаш республиканың кожуун, сумуларының өөредилге черлериниң ном саңнарының ажылдакчылары киришкен.
ТР-ниң Культура яамызының, Тываның Библиотекалар ассоциациязының болгаш «КнигаНом» автономнуг коммерциялыг эвес организацияның деткимчези-биле А.С. Пушкин аттыг Национал ном саңы ук шуулганны организастаан.
Шуулганның сорулгазы – амгы үеде ном саңнарын сайзырадыр аргаларны өөренип көөрү, регионнар аразында харылзааны быжыглаары, өске чоннар-биле арга-дуржулга солчуру.
Улусчу чогаадылга бажыңының ийи дугаар каъдында фойеге ТАР-ның ССРЭ-ге каттышканының 80 чылдаан юбилейинге тураскааткан номнар делгелгезин организастаан.
«Тобольск хоорайда хөй-ниити ажылдарындан аңгыда, ном үндүрүлгезиниң талазы-биле база ажылдарны чорудуп турар бис. «Чылдың ному» мөөрейниң шаңналын алган номнарлыг бис. Буянныг үүле кылыр организация болганывыста, Тывага хол куруг келбедивис. 530 муң ажыг рубль өртектиг номнарны А.С. Пушкин аттыг ном саңының фондузунга белекке эккелдивис. Эрткен чылын Россияның аңгы-аңгы регионнарында ном саңнарынга ниитизи-биле 32 сая рубль акшаның номнарын белекке берген бис. Шуулганга эккелгеним кайгамчык номнарның дугайында илеткээр мен» – деп, «Возрождение Тобольска» хөй-ниити организацияның төлээзи Аркадий Елифмов чугаалады.
Шуулганга киржир дээш, албан-биле Тобольск хоорайдан келгеш, Тываның бойдузун магадаан сеткилин илередип, кончуг чараш оранда чурттап чоруурувусту ол демдегледи.
ТР-ниң культура сайыды Виктор Чигжит:
– Бөгүн Тываның Совет Эвилелинге эки тура-биле каттышкандан бээр 80 чыл болган оюнга тураскааткан шуулганны бир дугаар эрттирип турарывыс бо. Мында шупту муниципалдыг ном саңнарының удуртукчулары чыглып келген. Сөөлгү үеде ном саңнары-биле улуг ажылды чорудуп, чаарттынган ном саңнарын көвүдедип турар бис. Бо хүнге чедир Тывада 16 модельдиг ном саңнары ажылдай берген. Оларның бирээзи октябрь 8-те Өвүр кожууннуң Хандагайты сумузунга ажыттынды.
А.С. Пушкин аттыг библиотеканың директору Ирина Эртине:
— Бөгүн 500 ажыг кижи шуулганда чыглып келди. 55 илеткекчиниң 20-зи онлайн хевир-биле киржир. Олар колдуунда-ла боттарының дуржулгазы-биле үлежирлер. Дуржулга солушкан соонда, удуртукчу бүрүзү кады ажылдап турар коллективинге билип алганы чаа чүүлдерни дамчыдып чедер ужурлуг.
Улуг-Хем кожууннуң ном саңының методиктиг килдизиниң эргелекчизи Сай-Суу Тарыймаа:
– Бо шуулган эгелээнден бээр үш чыл болуп тур. Чылдың-на кээп киржип турар мен. Чылдан чылче шуулганның хемчээли улгадып турар-дыр. Эң-не эки чүүл болза, кээп шыдавайн барган коллегаларывыс онлайн хевирге база илеткелдерни дыңнап, чаа-чаа чүүлдерни билип ап турар. Боттары киржип чедип кээрге, оон-даа эки дээрзи билдингир. Чүге дээрге янзы-бүрү темаларга номнар делгелгезин көрүп, садып ап-даа болур. Шуулганның эртип турары дыка солун-дур. Ажылывыска ажыктыг хемчег-дир деп үнелээр-дир мен.
«Возрождение Тобольска» хөй-ниити организацияның фондузундан 530 ажыг муң рубль өртектиг номнарны белекке алдывыс. Мында ол номнарны делгеп, чыылган чонга көргүзүп тур бис. Кайгамчык солун номнар-дыр. Сонуургаар болза, А.С. Пушкин аттыг Национал ном саңынга келгеш, ажыдып – деп, ук ном саңының ажылдакчызы Нелля Араптан өөрээн сеткилин илеретти.
Шуулганның ажыдыышкынының үезинде библиотека адырында үре-түңнелдиг ажылдап чоруур ажылдакчыларга күрүне шаңналдарын тывыскан. Ырак черден келген аалчыларга ТАР-ның Совет Эвилелинге эки туразы-биле каттышкандан бээр 80 чыл оюн демдеглээн тураскаал хөрек демдектерин тывыскан.
Айдың ОНДАР.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
«Шын» №78 2024 чылдың октябрь 12
