Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы албан-хүлээлгени күүседип турар Айдыс Сынаа Тываның Чазааның чанында айыыл чок орук шимчээшкининиң талазы-биле комиссиязының бо чылда бирги хуралын эрттирген.
Коллегия органының кежигүннери, ооң иштинде кожуун чагыргаларының даргаларының корум-чурум талазы-биле оралакчылары 2024 чылда республиканың оруктарында оперативтиг байдалдың түңнелдерин сайгарып, 2025 чылда ажыл планын бадылаан.
Регионнуң күрүне автоинспекциязы эргелелиниң начальнигиниң оралакчызы Алексей Бадыргы комиссия кежигүннеринге 2024 чылда бүрүткеттинген орук озал-ондактарының дугайында медээлерни таныштырган.
Республиканың оруктарынга орук озал-ондаанга амы-тынындан чарылган таварылгалар 14,3 хуу кызырылган, кемдээн кижилерниң саны 11 хуу эвээжээн. Регионнуң Баштыңы Владислав Ховалыгның даалгазы-биле республика «Айыыл чок шынарлыг оруктар» национал төлевилелди боттандырары-биле ажылдап кылган «Айыыл чок орук шимчээшкини» регион төлевилелиниң тускай көргүзүүнүң планын күүсеткен. Төлевилелге айыылдыг орук участоктарын септээриниң хемчеглери, профилактиктиг акциялар, школачылар ортузунга орук шимчээшкининиң дүрүмнериниң кичээлдери, мөөрейлер, медээ четкилеринге информастыг кампаниялар дээш оон-даа өске хемчеглер кирген. Ынчалза-даа регионда озал-ондак байдалы арай берге хевээр арткан.
2023 чылга деңнээрге, орук озал-ондактары 1,4 хуу (506-дан 513 чедир) көвүдээн. Ооң-биле чергелештир назы четпээннерниң киржилгези-биле озал-ондактар саны 4,4 хуу эвээжээн.
Эзирик чолаачыларның хайы-биле болган озал-ондактарның саны 6,1 хуу эвээжээн. Ниитизи-биле эрткен чылын 93 (2023 чылда 99) орук озал-ондактары бүрүткеттинген, 2023 чылга деңнээрге, 18,1 хуу эвээш.
Автоаварияларның кол чылдагааннары — автотранспортту орукка тургузарының дүрүмнерин хажытканы, каржып эртериниң чурумун сагывааны, удур кел чыдар автотранспорт оруунче халдып киргени, орук шимчээшкинин чогуур нормадан дүргедеткени, дүрген халдырының доктааткан кызыгаарын ашканын.
Республикада болган орук озал-ондактарының дөрттүң бирээзи-ле айыыл чок чорук дүрүмнерин сагываанындан, азы камгалал курларын шарыттынар негелдени херекке албайн турарындан болуп турар. Уругларны сөөртүрүнүң дүрүмнерин хажытканы-биле автоавариялар саны 10-дан 12 чедир көвүдээн.
Машина башкарар эргези чок азы чолаачы эргезин казыткан чолаачыларның хайы-биле болган айыыл-халаптарның саны 40,7 хуу өскен. 2024 чылда ындыг чолаачыларга 7 муң хире административтиг протоколдарны долдурган.
Комиссия кежигүннери хавыртынган автотранспортту түр када тургузар тускай черлерни организастаар айтырыгларны база көрген. Республикада ындыг 22 чер херек, комиссия ажылдап турар үеде 12 торгаал черлери турган. Кожууннар девискээрлеринге автомашиналар тургузарының тускай шөлдерин ажыдар ажылды уламчылаары чугула дээрзин Алексей Бадыргы демдеглээн.
Транспорт аймааның техниктиг хыналда пунктузун ажыдар айтырыг муниципалдыг тургузуглардан немелде күжениишкиннерни негеп турар. Республиканың барыын кожууннарынга ындыг ачы-дуза амгы үеде эргежок херек. Ол кожууннардан чолаачылар транспортунга техниктиг хыналданы Кызылга эртип турар. Ынчангаш регионнуң найысылалында техниктиг хыналда пунктузунуң чүъгү улуг. Тываның чурттакчылыг черлеринге ам-даа 10 техниктиг хыналда пунктулары херек. Амгы үеде республикада чөпшээрелдиг чеди техниктиг хыналда операторлары ажылдап турар. Оларның бирээзи көжүп чоруур диагностика шугуму-биле Кызыл, Бии-Хем, Таңды база Каа-Хем кожууннарга ажылдаар чөпшээрелди алган.
Чазак Даргазының оралакчызының хүлээлгезин күүседип турар Айдыс Сынаа Чөөн-Хемчик биле Барыын-Хемчик кожуун чагыргаларынга комиссияның хуралының түңнели-биле ол девискээрлерге доктаамал техниктиг хыналда пунктуларын ажыдар дугайында шиитпирни хүлээп алырын дааскан.
Чазак Даргазының оралакчызы албан-дужаалдың күүседикчизи республика Баштыңының эзирик машина башкарарынга удур демиселди күштелдирер дугайында даалгазын сагындырган. Эзирик машина мунуп чорааш туттурган бюджет ажылдакчылары чолаачыларга хамаарыштыр хемчеглерни шыңгыырадырын муниципалдыг удуртукчуларга А. Сынаа дааскан.
— Күрүне болгаш республика албан черлериниң ажылдакчылары өске кижилерге үлегер-чижек болур ужурлуг. Ынчангаш оларның ындыг харыысалга чок чоруун көргүзери чөптүг эвес — деп, А. Сынаа демдеглээш, ындыг чурум үрекчилеринге хамаарыштыр эң-не шыңгыы хемчеглерни, ооң иштинде ажылындан үндүрерин база хөй-ниитиниң шүгүмчүлелин негээрин айыткан.
А. МОНГУШ.
Чурукту интернеттен алган.
«Шын» №7 2025 чылдың февраль 27
