Салаалар-биле оюннар тыва аас чогаалының бир хевири. Оюнну кижи төрүттүнүп келгеш-ле ойнап эгелээр болгаш, оюн кижини бүгү назынының иштинде үдеп кээр. Оюннуң кижиге ужур-дузазын санап четпес.
Оюн бичии уругларның угаан-медерелин сайзырадыр, чараш чүүлге болгаш найыралга өөредир. Хөй янзы оюннарның аразындан салаалар-биле оюннар уругларга дыка улуг ужур-дузалыг болур. Салаалар-биле оюннар уругларның чугаазын, дыл-домаан сайзырадыр, холдарының салааларын быжыктырар. Салааларның баштары быжыг, сайзыраңгай болур болза-ла, уругнуң угааны сайзыраңгай, чүвени шиңгээдип алыры эки болур.
Тыва чон аас чогаалынга дыка хөй салаалар-биле оюннарны, көгүдүглерни, чечен сөстерни, шүлүктерни ажыглап чораан.
Ала-сааскан
Ала-сааскан
Ажы-төлүн кадык-биле
Аажок тоттур чемгерип-тир.
Маңаа берген,
Маңаа база.
Маңаа берген,
Маңаа база.
Маңаа бербээн:
Алаактан суг узуп бербээн.
Арга кирип, чээрген чыгбаан.
Кадык база хайындырбаан.
Канчап черле чалгаапайга
Кадык анаа салып бээрил?
Чимистиг адыштар
Эргек салаам — Апельсин,
Чаңгыс эвес өөрлерлиг.
Айтыр салаам — Слива,
Чаагай болгаш чараш.
Ортун салаам — Абрикос,
Будуунга хөлчок өскен.
Ады чок салаам — Груша,
Амзаңар дээш дилээн.
Бичии салаам – Ананас,
Чимистер силерге база биске.
С.А. САНЧАЙ, Ак-Туругнуң «Хүнчүгеш» уруглар садының кижизидикчи башкызы.
“Шын” №14 2025 чылдың апрель 17