Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы Владимир Түлүштүң 50 харлаан юбилейинге тураскаадып, республика чергелиг хостуг хүреш маргылдаазы болуп эрткен. Тренер башкының дөргүл-төрели, өөреникчилери маргылдааны бедик деңнелге организастап эрттирген. Аңаа 18 харга чедир 136 элээди мөгелер киришкен.
Владимир Иванович Түлүш 1975 чылдың февраль 1-де Улуг-Хем кожууннуң Шагаан-Арыг хоорайга 7 ажы-төлдүг Иван биле Лариса Түлүштерниң дун оглу болуп төрүттүнген. Улуг-Хем кожууннуң Хайыракан ортумак школазынга өөренип турган чылдарында эштери-биле Улуг-Хемниң эриинге эштип, хөккей, хол бөмбүү ойнаарынга ынак чораан. Чоорту Хайыраканга тренер башкы Херел Түлүштүң хостуг хүреш секциязынга кирип алгаш, хүрешке сонуургалы көдүрүлген. Школа соонда, 1992 чылда, ТывКУ-нуң зооинженер факультединче кирип алгаш, ону 1997 чылда чедиишкинниг дооскан. Өөренип турган чылдарында тренери Радислав Наважаптың удуртулгазы-биле 1993 чылда Кызылга “Азия төвү” турнирге хостуг хүрешке Россияның спорт мастери деп атты күүсеткен.
Өөренип турган үезинде, 1995 чылда, Кызыл хоорайның 5 дугаар профтехучилищезинге бичии оолдарны хүрешке өөредип эгелээн. Улаштыр “Юность России” деп күш-культура болгаш спорт ниитилели, республиканың элээди оолдар, уругларның олимпийжи курлавырлар спорт школазынга ажылдаан. 2008 чылдан бо хүнге чедир Каа-Хем суурда “Авырга” спорт школазында тренер башкылап ажылдап чоруур. Ниитизи-биле 30 чыл дургузунда 25 шыырак хостуг хүреш мөгелерин белеткээн. Оларның аразында Европаның 3 дакпыр, Делегей Кубогунуң 2 дакпыр чемпиону, Россияның алдарлыг спорт мастери Опан Сат база делегей чергелиг спорт мастерлери Начын Куулар, Сайын Казырык, Россияның спорт мастерлери Байыр Ондар, Владимир Салчак, Оттук Сат, Болат Куулар дээш оон-даа өскелер хамааржыр. Кызымаккай, эки ажыл-ижи дээш дараазында шаңналдарга төлептиг болган: Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы, Тыва Республиканың күш-культура болгаш спорттуң тергиини деп хөрек демдээниң эдилекчизи.
Өөнүң ишти Чейнеш Хүлер-ооловна тыва дыл башкызы. Ол амгы үеде суд черинде очулдурукчу болуп ажылдап чоруур. Улуг оглу Каң-Демир Түлүш 55 дугаар шериг кезээниң ажылдакчызы. Ортун оглу Эртине база бичии оглу Аюш ачазы Владимирни база авазының талазындан кырган-ачазы Улуг-Хем кожууннуң Арзылаң мөгези Хүлер-оол Шогжалды салгап, хүрежир болганнар.
Маргылдааның ажыдыышкынында ТР-ниң спорт сайыдының оралакчызы Саян Монгуш, Спортчу белеткелдер төвүнүң директору база Спортчу хүрештер чөвүлелиниң удуртукчузу Буян Бурбучук, Дээди Хуралдың депутады Буян Биче-оол, ол ышкаш хүндүлүг аалчылар Радислав Наважап, Анатолий Кара-Сал, Борис Севенек, өөнүң ишти Чейнеш Хүлер-ооловна юбилярга болгаш маргылдааның киржикчилеринге ажыл-ижинге, өөредилге- зинге чедиишкиннерни күзеп байырны чедиргеннер.
Кол деткикчилер Опан Сат биле Оттук Сат алышкыларның удуртулгазы-биле болган маргылдааның түңнелинде дараазында мөгелер тиилеп үнгеннер.
Эң чиик 45 кил чедир 1-ги черни – Чайыр Ондар (Ак-Довурак), 48 кг –Шаанак Ооржак (Чөөн-Хемчик), 51 кг – Сайын Саая (Кызыл кожуун), 55 кг – Чингис Сарыглар (Чөөн-Хемчик), 60 кг – Эртине Иргит (Кызыл кожуун), 65 кг – Доржу Иргит (ОКСШ), 71 кг – Алан Ондар (Кызыл кожуун), 80 кг – Соруктуг Монгуш (“ЦСКА-Тыва”), 92 кг – Давид Сендель (ОКСШ “Олимп”), 110 кг – Айдаш Серижикпей (Чөөн-Хемчик); 2-ги черде тренер башкы В.И. Түлүштүң оглу – Аюш Түлүш болган.
Тиилекчи 1–3 дугаар чер алган мөгелер болгаш тренерлери акша шаңналдары болгаш медаль, дипломнарны алганнар. “Тергиин шииткекчи” деп тускай шаңналга Херел Уйнукай-оол, Начын Эренчин, Саток Кенден олар төлептиг болганнар. Шииткекчилер аразынга “изиг-хан” дээш лотерея ойнаткан. Ону Чадаана хоорайдан Кежик Доржуевич Кара-Сал алыр аас-кежиктиг болган.
Алексей ЧАМБАЛ-ООЛ, хоочун спортчу.
Чурукту интернеттен алган.
“Шын” №5 2025 чылдың февраль 13
