Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Тываның социал-экономиктиг хөгжүлде программазынче кирген объектилеринге четкеш, Кызыл хоорайның девискээринге бүдүрүлгелерни ажыткан. Владислав Ховалыгның бир дугаар четкен объектизи “Вавиол” деп компания хынап көрген.
Амгы үеде ында черлик үнүштерни болбаазырадып, хандылар, чулуктар, варенье, джемнерни кылып турар. Ол ышкаш бүдүрген продукциязының хемчээлин көвүдедири-биле автоматчыткан кудар одуругну тургузуп белеткеп турар. Оон ыңай чыжыргана дээн ышкаш чадаң үнүштер плантациялары тургузары планда.
Улаштыр Владислав Ховалыг арга-арыг болбаазырадыр “Верба” деп заводка четкен. Ук заводтуң чиңгине директорунуң оралакчызының чугаалап турары-биле алырга, дугуржулга ёзугаар болгаш ээлчежип ажылдаар арга-биле 150 ажылдакчыны хаара туткан.
Ол ышкаш, ыяш кезер, кургадыр болгаш одалга дериг-херексели садып алырынга хууда инвестиция салыышкыннарындан 370 млн ажыг рубльди төлевилелче киирген. Тудар, эптээр ажылдар кылдынган, администрацияның оран-савазын чаарткан, электри шугумун тургускан, техниканы хөлезилээн, ыяш белеткээр черни белеткээн. 5 муң куб метр хемчээлдиг арга-арыгны садып алыры-биле Тываның Арга-арыг ажыл-агыйының яамызы-биле керээни чарган. Ак-Суг девискээринде ыяш кезер черни ажыглалче киирген. Моолдуң делегей рыногунче ыяш материалын дужаап эгелээн.
“Арга-арыг болбаазырадыр бөлүк өл болгаш кургаг тудуг материалдары, пеллеттер, брикеттер, ыяш хөмүрү дээн ышкаш продукциялар-биле чижилгени тургузуп турар. Бүдүрүлгениң бирги чадазында күжү чылда болбаазырадыр чиг этке хамаарыштыр 100 муң куб метр болуп турар” – деп, Ч. Тюлюш демдеглээн.
Оон ыңай Владислав Ховалыг “Сен-Ги” тууйбу заводунче чорупкан. Каш неделя бурунгаар ында чаартылгалар доозулган.
Бүдүрүлгениң бухгалтери Евгения Мордвинкова чылда 10 миллион чедир тууйбуну кылып турарын дыңнаткан. Бо чылын 4 млн тууйбу кылырын планнап турар. “Амгы үеде заводта 35 кижи ажылдап турар. Чоокку үеде 20 чаа ажылдакчыны хүлээп алыры планнаттынган. Бистиң тууйбувусту бажыңнар болгаш печка кылыр дээн хууда улус болгаш Кызыл хоорайда, кожууннарда уруглар садтары, школалар, хөй аал чурттаар бажыңнар тудуп турар тудуг организациялары садып ап турар” – деп, Евгения Мордвинкова дыңнаткан.
Хыналданың түңнелдери-биле Тываның Баштыңы компанияларның кежигүннери-биле тургустунуп келген айтырыгларны шиитпирлээр сорулгалыг хуралды эрттирер.
Россияның Чазаа 2020 чылдың эгезинде чоокку 4 чылда Тываның социал-экономиктиг хөгжүлде планын бадылаан. Баштайгы төлевилелдер тууйбу, демир, бетондан кылыглар, “Чедер” кадыкшылга курордун катап тургузары-биле харылзаалыг. Оон аңгыда, 2020 чылдың төнчүзүнде Каа-Хем суурда бир дугаар чурагайлыг биче станцияны салган. Ооң ачызында регионнуң энергия комплекизиниң хөй-ле берге айтырыгларын шиитпирлээр аргалыг болган.
Николай Иванов.