Тываныӊ Баштыӊы Владислав Ховалыг чоокта чаа томуйлаттырган Чазак Даргазыныӊ оралакчызыныӊ хүлээлгезин күүседип турар Олег Лукин-биле кады Балгазын суурга барып чораан.
Балгазын суурнуӊ эрги школазын үндезини-биле септээш, аӊаа Тываныӊ агроүлетпүр техникумунуӊ өөредилге-бүдүрүлге төвүн сентябрьда ажыдар дээн. Ук өөредилге албан чери «Профессионалитет» деп федералдыг төлевилелге киришкеш, 100 млн рубль грант алган. Ооӊ акша-хөреӊгизиниӊ ачызында үндезин септелгени кылып турар.
– Өөредилге-бүдүрүлге төвү чеди угланыышкынныг ажылдаар. Бистиӊ амыдыралывыстыӊ чугула эът, сүт барааннарын болгаш кат-чимис аймаан, ылаӊгыя чыжыргананы болбаазырадып кылыр бис. Мастерскаяларны амгы үениӊ дерилгези-биле шимээр. Көдээ ажыл-агый техниказыныӊ мергежилдиг механиктерин база маӊаа өөредип белеткээр бис – деп, Тываныӊ агроүлетпүр техникумунуӊ директору Ольга Баркова тайылбырлаан.
Балгазында тараа биле картофель дүжүдү ажаар комбайннарны, тракторларны, суггарылга машиналарын, картофель тарыыр техниктиг херекселди, чүък машиналарын болгаш прицептерни чедирип каан. Техникумнуӊ чанынга ийи улуг теплица кылыр.
– Техникумну чаа дериг-херексел, машина-техника-биле чепсеглээш, ажылды эде тургузуп алырга, көдээ ажыл-агый бүдүрүлгелериниӊ кадрларын чедиишкинниг кылдыр белеткеп ап болур. Студентилерни келир үеде ажылдаар дериг-херекселинге өөредир. Балгазынныӊ төвү Тываныӊ көдээ ажыл-агый техникумунуӊ, Чадаананыӊ технология техникумунуӊ, Сарыг-Септиӊ агротехнология техникумунуӊ студентилериниӊ практиктиг кичээлдериниӊ болур чери апаар – деп, Владислав Ховалыг демдеглээн.
Тываныӊ Баштыӊы технология мастерскаяларыныӊ оран-савазыныӊ үндезин септелгезиниӊ хуусаазынче кичээнгей салган. Шаланыӊ чаа шывыын тудугжулар кылып доозупкан. Малгаштап, чугайлап, дозулап каастап-шимээр болгаш электри четкизин кожар ажылдарын кылып, канализацияны септеп турар. Бо хүннерде кырын эптеп эгелээр. Техникумнуӊ удуртулгазы сентябрь 1-де студентилерни хүлээп алырынга белен болурун бадыткап турар.
Балгазында чаа школаны «Өлчей» КХН эрткен чылын кылып эгелээн. Төлевилел-биле алырга, аӊаа 616 школачы өөренип болур. Сентябрь айга чедир олар ооӊ үш дугаар каъдыныӊ кырын дуглаар. Школаныӊ даштын каастап-шимээр ажылдарны ооӊ соонда эгелээр, а ооӊ иштики ажылдарын ам кылып турарлар. Тудугжулар ооӊ-биле чергелештир суг сордурар болгаш суг арыглаар черни, одалга системазын, машина-техника тургузар гаражты кылып турар. Балгазынныӊ школазын бо чыл төнчүзүнде дужаар. Школачылар үш дугаар улдуӊда аӊаа өөренип эгелээр ужурлуг. Тудугже 88 ажылчынны хаара туткан. Владислав Ховалыг тудугжулар чедишпес деп санап турар. Тудугжуларны немеп бээрин Тываныӊ Тудуг яамызынга дагзып каан.
Оон аӊгыда, Федералдыг яла күүселдезиниӊ албаныныӊ ТР-де эргелели-биле кады сүмележип тургаш, хоругдаттырган улусту школалар тудуунче хаара тударыныӊ аргаларын регионнуӊ Тудуг яамызы ажылдап кылыр ужурлуг.
– Бир эвес чугаа ниити тудуг ажылдарын кылырыныӊ дугайында чоруп турар болза, ол дээрге анаа амыдыралчы практика-дыр – деп, Олег Лукин тайылбырлаан.
Тываныӊ тудугларынга тускайлаттынган ажылдар кылыр билиг-мергежилдиг кадрлар херек. Мергежилдиг кадрларны хаара тударыныӊ талазы-биле ажылды Чазак Даргазыныӊ оралакчызыныӊ хүлээлгезин күүседип турар Олег Лукин бодунуӊ хыналдазынга ап алыр кылдыр Тываныӊ Баштыӊы даалганы берген.
Олег Лукинниӊ сөзү-биле алырга, бо эртип турар чылдыӊ төнчүзүнде дөрт школаны дужаар ужурлуг. Оларныӊ белениниӊ талазы-биле деӊнелин бедик деп болур. Хуусаалары ажырбас, сезинчиг чүве чок. Ынчалза-даа онза кичээнгей негеп турар чүүлдер бар болбайн канчаар дээрзин О. Лукин чугаалаан.
Олег Лукин Таӊды кожууннуӊ Ус-Хадыӊ суурунга барып чораан. Эвээш өөреникчилиг школаныӊ чанында тудуунга апрель айда өрт үнген. Школаныӊ одалга черинге, кухнязы болгаш чемненир өрээлинге, чамдык класстарынга өрт-халап элээн улуг когаралды чедирген. Ол тудугну катап кылыр дээш кожууннуӊ бюджединден бир миллион ажыг рубльди үндүрген. Садып каан тудуг материалдарын хандырыкчы үезинде эккеп шыдавайн барган. Республиканыӊ Баштыӊы В. Ховалыгныӊ даалгазы-биле тудуг материалдарын чедирип бергениниӊ ачызында ажылды июль айда эгелээн. Амгы үеде ооӊ таваан салгаш, ханаларын тудуп үндүрүпкен. Бо ажылды сентябрьда доозар деп турар. Ынчалза-даа шала кылыр, кожуп кылган черлерни дуглаар ыяш садып алырынга база бергедежип турар. Ук бергедээшкинни шиитпирлээринге регионнуӊ Бойдус яамызы дузалажыр деп даалганы берген.
Тываныӊ Чазааныӊ медээлеринден Р. ДЕМЧИК белеткээн.
"Шын" №62, 2023 чылдың август 23