Туризмден орулгалар 71 хуу өскен

Тываның Баштыңы республиканың туризм агентилелиниң удуртукчузу Ай-Хан Догур-оол-биле ужурашкан. Сентябрь төнчүзүнде, Владислав Ховалыг регионнуң турисчи адырының хөгжүлде айтырыглары-биле дорт ажылдаар тускай ведомствону чазак структуразынга хевирлээр шиитпирни үндүрүп, ооң удуртукчузунга Кызыл кожууннуң чагырга даргазынга билдилиг ажылдаан Ай-Хан Догур-оолду томуйлаанын сагындыраал.

Ай-Хан Догур-оол чаа албан-дужаалды дүрген шиңгээдип, бүгү информацияны тергиин эки билири чугаа аразында билдине бергенин республика Баштыңы демдеглээн. Владислав Ховалыг экономиктиг бурунгаарлаашкынны бээр кандыг угланыышкыннар барын сонуургаарга, агентилелдиң удуртукчузу элээн чедиишкинниг бооп болур төлевилелдерни айыткан.

Ай-Хан Догур-оолдуң бодалы-биле алырга, бистиң регионнуң турисчи угланыышкынынга төөгү-билиишкинниг туризмни база чаа хевир – агаарлап дыштаныры кедилиг дээрзин дыңнаткан. А. Догур-оол амгы күүселдеде төлевилелдерни чугаалап тура, улуг эде тудуушкун ажылдары чоруп турар “Чедер” санаторийинче кичээнгейни угландырган. Объектиде ажылдарның колдуу келир чылын доостур, удавас бирги дыштаныкчыларын хүлээп эгелээрин ол чугаалаан. ИПСЭР-ниң акша-хөреңги деткимчези-биле Дус-Хөл база Чагытай хөлдерни долгандыр дыштанылга зоназын чырык-биле хандырып, хөгжүлдениң чаа деңнелинче үнген. Бизнестиң төлээлери чаа перспективаларны көрүп кааш, ону сонуургап эгелээнин агентилелдиң удуртукчузу дыңнаткан. "Бизнестен бис диленип эвес, а сайгарлыкчылар дыштаныр кижилерге ачы-дузаларын сүмелеп, арга-сүме айтырып, азы дуза дилеп боттары бисче кээп турар апарган. Келир чылын чон ол ийи хөлге көңгүс өске деңнелге дыштанып эгелээр" – деп, А. Догур-оол чугаалаан.

Тыва 2025 чылда регионнуң каттышкан продуктузунуң хемчээлинде туризмниң үлүүн элээн көдүрүп, ортумак российжи деңнелге чоокшулай бээр арга бар деп, ол бодалын илереткен. Амгы үеде туризм адыры республика бюджединче чүгле 0,5 хуу орулганы киирип турар, а Россияда ол көргүзүг 4,8 хууга дең. Бо чылгы эки базымнарывыс келир үеже кедилиг угланыышкынны тургузарынга салдарлыг деп, регионнуң баштыңы демдеглээн. Бо чылдың 9 айында туризм адырында төлевирлиг ачы-дузалар хемчээли 225 млн рубль болган, 2021 чылдың көргүзүүнден 75 хуу хөй. Туризм айтырыгларын харыылап турар республиканың Культура яамызының бөгүнгү үре-түңнелдери, амгы бо албанга тура-сорукту бээр ужурлуг.

"Бо чылын турисчи инфраструктураның хөгжүлдезинче бурунгаар базымнарны кылган бис. Дус-Хөлче чырык шугумун кииргенин алыылыңар. Хөл эриинде пансионаттарның ээлеринге дыка хөй перспективалар ажыттынган. Чагытай хөлдүң эриинде база дыштанылга зоназы ажыттынган.”Тайга” станциязын эде чаартып турар. Сайгарлыкчылар ачы-дуза чедирилгезиниң шынарын экижидер дээш профессионал эвилелди тургузар деп турары билдинди. Дус-Хөл биле Чагытайны, Билелиг хөлдү хөгжүдүп турары ышкаш, аңнаар болгаш балыктаарынга таарымчалыг логистика төптерин – национал маршруттарны, кластер төлевилелдерин Ай-Хан Догур-оол-биле сайгарып көрдүвүс" – деп, республика баштыңы бодунуң блогунда ужуражылганың түңнелин бижээн.

Тыва Республиканың социал-экономиктиг хөгжүлде программазының хемчеглери-биле бо чылын 450 хире млн рубльди регионда турисчи улуг төлевилелдерни боттандырарынче угландырган. "Чедер" санаторий-курорт комплекизиниң чаартылгазынче 265 млн ажыг рубльди, «Тайга» туризм комплекизиниң тудуунче, Дус-Хөл биле Билелиг хөлдерниң кластерлиг хөгжүлдезинче, «Каа-Хем» логистика төвүнүң, Чагытайга “Алдын элезин” турисчи бааза тудуунче 181,4 млн рубльди үндүрген. Туризм адырында төлевилелдерни хөгжүдер хемчеглер-биле 28,7 млн рубльге 5 муниципалдыг инициативаны деткээн. Азас хөлде баазаны улгаттырар, Р-254 федералдыг орукта ачы-дуза чедирилгелиг “Ак” мотелин тудар, Дүктүг-Дыт деп черге өглер хоорайжыгажын тургузар, «Бойдус» КХН турисчи баазаның өрээлдер фондузун көвүдедип база эде чаартыр, Даг-Баары деп черге бүдүн чылда ажылдаар туризм-хөглээшкин комплекизин организастаар.

РФ-тиң Президентизи Владимир Путинниң чоруп турган черлеринге Ростуризмниң ажытканы “Сибирь дыштанылгалары” деп чаа национал турисчи маршрутче Тыва 2022 чылда кирген. Ростуризмниң экперттери, федералдыг туроператорлар муң-муң туристерниң эртери Хакасия биле Красноярск крайның девискээрин таварар маршрутту баштай сонуургап көрген.

"Туризм болгаш хүндүлээчел чорук индустриязы" нацтөлевилелди күүседип, келир чылын Тывага ийи национал маршрутту база Национал паркта база Төре-Хөл биле Чагытай хөлдүң эриинге эштир черлерни тударын Ай-Хан Догур-оол дыңнаткан. Республика ол төлевилелдерге 43,16 млн рубльди алыр. "Чедер" санаторий-курорт комплекс объектилерин тудар, ИПСЭР-биле Дус-Хөл база Чагытай хөлдерниң инфраструктуразын хөгжүдер, Тожу кожуунда турисчи комплексти ажыдар ажылдар уламчылаар.

#Тывачазак