Сөөлгү хүннеринге чедир байырлалдарда угулзалап даараан ынак хөйлеңин кедип алгаш чоруп турган Тываның алдарлыг тудугжузу Иван Остапец 1933 чылдың март 19-та Полтавск облазының Матяшевка суурунга төрүттүнген.
1965 чылдың май айда Полтавскының көдээ ажыл-агый тудуунуң инженерлериниң институдун дооскан соонда, «Иркутскцелинстрой» шимчеп чоруур механизастыг колоннаның кол инженери тургаш, Совет Эвилелиниң коммунистиг партиязының Тываның болгаш Иркутскунуң область комитеттериниң бирги секретарьлары С.К. Тока болгаш С.Н. Щетининниң дугуржулгазы ёзугаар, “Тувинстрой” трестизиниң технологунга томуйлаткан.
Кызылдың мурнунга ооң ачы-хавыяазының оода чамдыызын хаара тудары-биле бир барымдааны киирээлиңер. Иван Александрович “Кызылстройга” кээп турда, эргелелдиң тудуг ажылдарының хемчээли 700 муң рубль турган. Ынчан тудугга кылдынган ажылдарны ынчаар санаар турган. А кажан партия ажылынче чоруп турда, ол хемчээл 7 сая рубль ажа берген.
Өскээр чугаалаарга, 1970 чылдарда Кызыл хоорай каракка көзүлдүр-ле өзе берген. Иван Остапецтиң дорт киржилгези-биле хоорайның төвү туттунган. Бистиң билиривис 24, 12, 13 дугаар кварталдар, телецентр, “Орбита” станциязы, Политчырыдыышкын бажыңы, Чазак бажыңы, “Мөңгүлек” аалчылар бажыңы, 1 болгаш 2 дугаар поликлиникалар, башкы институдунуң болгаш көдээ ажыл-агый техникумунуң (амгы үеде ТР-ниң Өөредилге болгаш эртем яамызы) ниити чуртталга бажыңнары туттунган. 26 дугаар квартал, Енисей кварталының бажыңнары, 4, 5 дугаар микрорайоннар, Чөөн кварталдың чамдыы болгаш өске-даа кварталдар, Тываның күрүне университединиң корпузу, 4 котельнаяны, 1 дугаар ортумак профессионал техниктиг училищезин (ам Тываның политехниктиг техникуму), суг четкизин, канализацияны, электри хандырылгазының шугумун болгаш оон-даа өске чүүлдерни чедир кылган.
Ол үстүнде албан черлеринге чугула херек справка бижиир, өске-даа документилер белеткээр дээш, 3–4 шакта турар. Оон тудуг объектилеринче чорупкаш, дүне чанып келир турган. Кожууннарже болгаш Ак-Довурак хоорайның, Хову-Аксы суурнуң улуг тудугларынче удаа-дараа чоруй баргаш, аңаа элээн үр ажылдааш келир.
Тудугжуларны төлептии-биле деткиир талазы-биле ажылды организастап турганы дээш база Иван Остапецке четтиргенивис илередир ужурлуг бис. Ооң удуртуп турган чылдарында “Тувинстрой”, “Тувастрой” каттыжыышкыннарының 237 мурнакчыларынга орденнерни, медальдарны тывыскан. Оларның чедизи чурттуң бедик шаңналы – Ленин ордени-биле шаңнаткан. А.И. Ельшова, С.Б. Самдан, Б.А. Белков, В.К. Цуканов, Калдар-оол Хертекович Данзырык, «Асбестстройнуң» ажылдакчызы “Социалистиг күш-ажылдың маадыры” деп атка төлептиг болган. 6 кижи Чоннарның найыралы орден-биле, 16 кижи Күш-ажылчы Кызыл тук ордени-биле, 22 кижи “Хүндүткелдиң демдээ” орден-биле, 16 кижи Күш-ажылчы алдарның ордени-биле шаңнаткан.
“Шын” №77 от 2024 чылдың октябрь 9
