АНАА ЭВЕС АРТАС САНАА

Мөгениң баштайгы базымнары

Японияның төвү Токио хоорайда эртип турар XXXII чайгы Олимпий оюннарын тыва чон база улуг сонуургал-биле көрүп турар. Ынчалза-даа онза кичээнгейни хостуг хүреш маргылдаазынче угландырары билдингир. Чүге дизе Россияның хамаатызы, Казахстан дээш хүрежир тыва мөге Артас Санаа азы казах ады-биле Нурислам Санаев база хевис кырынче үнүп, алдын медаль дээш демисежир.

Артас Санааның бир-ле дугаар киришкен улуг маргылдаазы 2012 чылда Иван Ярыгин аттыг делегей чергелиг турнир деп санадыр. Ол аңаа үшкү черни чаалап алган болгаш хүлер медальга төлептиг болган. 2018 чылда делегей чемпионадының мөңгүн, 2019 чылда Азияның хүлер медальдарының эдилекчизи.

А ооң мурнуу чарыында, 2014 чылда, Динмухаммед Кунаевтиң шаңналы дээш делегей чергелиг турнирге тыва мөгениң хүрешкен түңнелдерин өөренип көргеш, Россия Федерациязының база Казах Республиканың спортчу хүреш федерацияларының удуртулгазының аразында керээ, дугуржулга езугаар Артас Санаа Казахстанның адын камгалап хүрежир апарган.

2015 чылда Артас Санаа Казахстанның президентизиниң шаңналы дээш хостуг хүреш маргылдаазынга хүлер медальды чаалап алган. Дараазында делегей чергелиг турнирге киришкеш, 5-ки черни ээлээн болгаш Казахстанга Олимпий оюннарынга киржир кара чаңгыс лицензияны чаалап берген. Ынчалза-даа 2016 чылда Олимпий оюннарынга чүгле 12 дугаар черни ээлээн. 2017 чылда Азияның хүлер медалының эдилекчизи, 2018 чылда Азияның чемпиону болган. Ол-ла чылын делегей чемпионадынга российжи спортчу, Дагестан Республиканың төлээзи Заур Угуевке сан талазы-биле ойнадыпкан болгаш мөңгүн медальга төлептиг болган. 2019 чылда Казахстанның Нур-Султан хоорайга делегей чемпионадынга хүлер медальды чаалап алган.

📢Артас кажан хүрежирил?

Дөрт чыл бурунгаар, 2016 чылда Бразилияның Рио-де-Жанейро хоорайга XXXI чайгы Олимпий оюннары-биле кады санаарга, Артас Санаа бо удаада ийи дугаар чайгы Олимпий оюннарынга киржип турары бо. Өске күрүне Казахстан дээш хүрежип турар тыва мөге дээш Россияга-даа, Казахстанга-даа хостуг хүрештиң мөгейикчилери сагыш човаары билдингир.

Артас Санаа бо хүннерде Казахстанда белеткелди эртип турар. Тыва мөге кажан Японияга барып хүрежирил, хостуг хүреш маргылдаалары кажан эгелээрил деп айтырыглар спорттуң бо хевиринге ынак кижи бүрүзүн дүвүредип турар. Бис база ол дээш сагыш човап, Тыва Рес­пуб­ликаның спортчу хүреш феде­рациязының даргазы Буян Бүрбүчүк-биле харылзажырывыска, ол мындыг харыыны берди:

— Бистиң чаңгыс чер-чурттуувус Артас Санаа июль айның 31-де Казахстандан Японияже ужуп үнүптер. Август 1-де Токио хоорайга чеде берген турар ужурлуг. Август 4-түң хүнүнде даң бажында деңзи кырынга туруптар, килденир. Оон улаштыр-ла хүрежип эгелей бээр. Артас Санааның хүрежир деңзизи 57 кил дээрзин сагындырып каалы. Дараазында август 5-те түңнел оюннар азы хевис кырынга алдын медаль дээш чидиг демиселдер эгелээр.

Ынчангаш, Тывада база Россияда хостуг хүрештиң хөй санныг мөгейик­чиле­риниң мурнундан Артас Санаага, бо эртип турар чайгы Олимпий оюннарынга чедиишкинниг киржип, алдын медальды чаалап ап, төөгүге артып каарын, ол ышкаш кезээде хей-аъды бедик, бурунгаар чүткүлдүг, тура-соруктуг болурун Тыва Республиканың спортчу хүреш федерациязының мурнундан күзедивис.

📢Опан Саттың арга-сүмези

Тыва мөгелерниң өске даштыкы чурттарның адын камгалап, хүрежип эгелээни чаа чүүл эвес. Каш чылдар бурунгаар, баштайгы мындыг хевирлиг дидим базымнарны кылган тыва мөге хостуг хүрешке 61 килге, Европаның үш дакпыр чемпиону Опан Сат хамааржыр. Ол 2017 чылда Турция дээш хүрежип эгелээн болгаш турк мөге Реджеп Акташты хевис кырынга белен эвес чидиг демиселге тии­леп алгаш, 2020 чылда чайгы Олимпий оюннарынга киржир сорулгалыг турган. Ынчалза-даа Опан Саттың бо изиг күзели боттанмайн барган.

Кады Тывага, ол ышкаш Красноярск хоорайга белеткенип, хүрежип чорааны дуңмазы Артас Санаа акызы Опан Саттың бо чүткүлдүг, кызымак аажы-чаңын көргеш, меңээ база даштыкы чурттарже үнер аргазын айтып берип көрем дээрге дузалашкан мен деп, сураглыг мөге Опан Сат биске дыңнатты.

Чүге тыва мөгелер даштыкы чурттар­ның адын камгалап хүрежип эгелээнил деп айтырыг база ала-чайгаар тургустунуп келирге, харыы чаңгыс. Россияда Олимпий оюннарынга киржир мөгелерни шилиир талазы-биле чижилге аажок улуг. Якут (Саха), Алтай, Тыва, Красноярск край болгаш Дагестан база Чечен республикалардан мөгелерниң аразындан шыырактарның шыырактарын, шилиндектерниң шилиндектерин шилип алыры ындыг белен эвес.

– Мээң Олимпий оюннарга киришпейн барган чылдагааным мындыг: бирээде, Турция дээш хүрежип эгелээр чөпшээрелди 2014 чылда-ла бээр тургаш, Россияның спортчу хүреш федерациязы чүгле үш чыл эрткенде, 2017 чылда берген. Оон аңгыда, маргылдаалар үезинде алган кемдээшкиннерниң уржуу, сөөлүнде барып хар-назы улгады бээрге хевис кырынче үнери берге апаар. Ооң-биле чергелештир чалгаараар база апарган мен.

Артас Санааны Олимпий оюннарынга белеткеп, ооң секундантызы болур изиг күзелим база турган. Олимпий оюннары хамаанчок, сөөлгү белеткелдеринче бе­зин бо хамчык аарыг коронавирус дээш киирбеди. Чүгле Россия дээш хүрежири эки-ле ый­наан харын, ынчалза-даа кандыг-даа даштыкы чурттуң адын камгалап тургаш, тыва кижи, тыва мөге олимпий чемпиону болуру дээрге улуг алдар-ат-дыр, төөгүге, келир салгалдарга ады кезээ мөңгеде артар болгай – деп, Евро­паның үш дакпыр чемпиону Опан Сат демдегледи.

Сураглыг мөге Опан Саттың бо чугаазынга каттышпас арга чок. Артас Санааның эң шыырак айыылдыг удурланыкчыларынга Индиядан Кумар Рави, Япониядан Юки Такахаши, Моолдан Бехбаяр Эрденебат болгаш Россияның төлээзи, дагестан мөге Заур Угуевти хамаарыштырып болур.

Чижээлээрге, Азия чемпионадынга индус мөге 2:7, япон мөге 5:14 сан-биле Артас Санааны ойнап алган, а делегей чемпионадынга дагестан мөгеге база ойнадыпканын тыва мөге кичээнгейлиг өөренип көргеш, Японияда бо чылын эртип турар XXXII чайгы Олимпий оюннарынга чүгле алдын медальды чаалап алыр дээш кызып хүрежир ужурлуг.

Артас Санааның хевис кырынга хүрежин 140 ажыг сая чурттакчылыг Россия Федерациязы, 18 сая ажыг Казахстан, ол ышкаш сая четпес-даа бол, 300 ажыг муң чурттакчылыг өскен, төрээн чери Тывада хостуг хүрештиң бердинген муң-муң, сая-сая мөгейикчилери база көөр болгаш харыысалга улуг.

Ынчангаш тыва мөгеге алдын медальды чаалап алгаш, чүгле Казахстанның эвес, Россияның база Тываның төөгүзүнге артып калыр улуг чедиишкинни күзеп каалыңар.

Мерген ОНДАР белеткээн.

Чуруктарны интернеттен алган.

#Олимпиада_2020 #Спорт #Артассанаа #Тыва #Тува #Тувамедиагрупп #Тывадыл #Тывамедээ #Tuva #Shyntuva