Апрель ай – чечектелиишкин үези. Часкы чылыг херелдер сагыш-сеткилди өөртүп, частың башкы чечектери частып келирге, бот-боттарывыска хамаарылгавыс чымчак, күзелдеривис хайныгып келир. Айның улдуңун барымдаалап, кылыр чүүлүвүстү планнап, ажыктыг талазынче базымны кылыры чугула. Ай чаарттынып, эргижиреп турда, байдалывысты черле эскерип турар бис. Хүн бүргеп-даа турза, аңаа ундараан ажыы чок, сагыш-сеткил өөрүшкүге бүргеткен турза эки.
Хүн бүрүнүң ажыл-ижин чорударда, чүнү кылып азы болбазын Ай календарынга чагыртыр апаар. Апрель 1-ден 7-ге чедир Ай чаарттынар, күш-шыдал немежир. Сагыш-сеткил өскерлип турар, аас-дыл кылбас. Организмге арыглаашкын чорудар болза эки. Баш таартып азы будуп болур. Кадыкшыл талазы-биле: аргалыг болза, бо үеде кезиишкин кылбас болза эки, балыг белен бүтпестей бээр.
Апрель 2-7 хүннеринде – арага ижери шуут хоруглуг, аъш-чемни өйлээр. Кадыкшыл талазы-биле: хоочураан аарыг каданнап болур, хөй күженмес. Чугула нарын ажылдарны эгелээри чугула. Өг-бүлези-биле дыштанырынга, чаа кижилер-биле таныжарынга эптиг үе тургустунуп турар.
Апрель 8 – (15-тиң айы, төгерик) эр улуска бодаарга, херээжен кижилерге дээжи улуг. «Ыяшты чээргенней шапкан» ажыы чок, сагыш-сеткилин оожум байдалга тудар. Чаа ажыл-херек эгелеп, өске ажылче шилчээн ажыы чок, удуртукчулар-биле эп-чөптүг болур. Өг-бүле ажылы кылганы дээре, кезиишкин чорударынга эптиг үе, ырак-узак орук чораан ажыы чок. Аас-дыл кылбаңар. Баш дүгүн таарып, будуп болур. Чараштаныр черлерже баар. Хөй суг ижер, ногаа-чимис аймаа чиир.
Апрель 9-22 хүннери – Ай бичелеп эгелээр, айның 3-кү улдуңу (Айның эрги саны 16-28 хүннер). Чыып алган мага-бодуңар күжүн чөптүг ажыглаңар. Кол чүүл, кылып-тудуп турар чүүлүңерге бодамчалыг, сарыылдыг болуңар. Эгелеп алган чүүлүн төндүрер. Ажыл-агыйже шилчиирде, удуртукчузу-биле сүмележир. Шоолуг танышпас, өске кижилер-биле кичээнгейлиг болуңар, мегеледип болур силер. Өре-ширеден адырлыр херек. Өг-бүлези-биле, эш-өөрү-биле дыштаныр. Аъш-чемни кызыгаарлаан ажыы чок.
Апрель 23-түң хүнү, четверг (эрги сан-биле 29-туң хүнү. 1-2 чаазында Ай көзүлбес). Мага-бот шылагзып, могап турар. Херээжен улуска бодаарга, эр улуска дээжизи улуг. Ала-чайгаар шугул, хорадаачал байдалга турар. Чоокку үеде кылыр ажыл-ижин баш бурунгаар планнап, бодап, шимченгени дээре. Чаа ажылче шилчээн, хөй түңнүг акша чараан ажыы чок. Бичии чер чоруп, дыштанып алганы дээре. Ай чаарттынып турар үеде баш дүгү суларгай апаар, баш таарган ажыы чок, массаж кылдырза эки. Бо үеде артыжанып, арыгланыр болза эки. Дүрген хайлыр аъш-чем чиир.
Апрель 24-түң хүнү, бирги улдуң, пятница. Май 6-га чедир ай чаазы уламчылаар). Айның бирги улдуңу чаарттынып турар үеде, кижиниң шыдал-күжү (энергия) чыглы берген турар, бо үеде баш мээзиниң ажылдаары улгадыр, идепкейжи хөөнү улгадыр, кандыг-бир чүүлдү кылыксаар. Чаа сорулга, чаа ажыл-херекти эгелээр, акшазын мөөңнеп улгаттырар, сонуургап турар ажыл-херээнче чүткээни дээре. Баш таарарынга таарымчалыг, мага-бодун арыг байдалга тудар, хөй үстүг чемден шеглээр.
Салым-чолдуң чурагайын билип алыры кымга-даа күзенчиг…
Ажыктыг сүме
Чазын организм суларгай, витамин чедишпес үеде баш дүгү чудаңгы, сыйлыычал, силиг эвес көстүр. Чажыңар ужун бичии дескилей кезип (фен-биле кургадырын соксадып кааш), косметиктиг маскадан кылып, бурунгу арганы ажыглап болур. Чижээ: чуурганың 1 сарыг борбаа, 1 омааш арыг мед, 2 улуг омааш үскүр сметананы холуй былгапкаш, бажыңар дүгүнге чаза чаап алыңар, 20-25 минут эрткенде, шампунь-биле чылыг сугга чуп кааптар (мать-мачеха, хадыыр-сарыг, азы шагар-оъттуң хандызы-биле база чуп болур).
Лидия Иргит белеткээн.#Шын
