АЖЫКТЫГ БОЛГАШ ХӨГЛҮГ ЧАЙ

ТР-ниң Өөредилге болгаш эртем яамызында уругларның чайгы дыштанылгазының үезинде хүндүскү болгаш стационар лагерльлер айтырыын харыылаар килдистиң методизи Ангелина Ооржактың медеглээни-биле, июнь эгезинде республиканың аңгы-аңгы школаларында 151 хүндүскү лагерь ажылын эгелээш, 1 дугаар сезоннуң ажылы адакталган деп болур. Ниитизи-биле 6314 уругну хаара туткан. 2 дугаар сезонну эгелээринге белеткел ажылдары чоруп турар. Чайгы үеде уругларны дыштан­дырары-биле чүгле школалар чанында эвес, а хоорай азы суурлардан дашкаар лагерьлер база ажыттынган.

Республикада ниитизи-биле 20 стационар лагерь бар. «Байлак», «Патриот», «Ушарики», «Родничок», «Шивилиг», «Шолбан-Ак», «Шуралгак», «Ак-Хөл», «Меңги-Чечээ», «Чодураа», «Отчугаш», «Металлург», «Таежный», «Орленок», «Сайлык», «Чагытай», «Солнечная страна» дээш ниитизи-биле 17 чайгы лагерь 1207 уругну хаара тудуп эгелээн. «Юность», «Бельбей», «Азас» лагерьлеринче баар орукту үерлээн сугнуң үрээни-биле база COVID-19-ка хамаарыштыр анализтерниң харыыларының саадааны-биле амдыызында уруглар дыштандырарын Росхереглелхайгаарал чөпшээревээн.

Ниитизи-биле республиканың лагерь­ле­ринде 1473 кижи ажылдап турар. Оларның 703-ү педагогтар, 192-зи ажылчыннар, аштакчылар, 434-ү чем кылыр черде, административтиг та­лазы-биле 106, студентилер – 38. Медицина адырын­дан ниитизи-биле 151 кижи. Оларның 49-зу эмчилер, а 318-зи ортумак эртемниглер.

Чайгы лагерьлерге ажылдаар күзел­диг улустуң саны чылдан чылче эвээжеп турар. Чүге дээрге лагерьге ажылдаар дээш, эмчи шинчилгезиниң төлевирин боттарының хууда акша-көпее-биле төлеп турар. Херээжен улус 4446 рубль болза, а эр улус – 4246 рубльди чарыгдаарлар. Ооң кырындан Росхереглелхайгааралдың негелдези-биле COVID-19-ка хамаарыштыр төлевирлиг анализти лагерьге ажылдаар дээн кижи бүрүзү дужааган. Ол дээрге эмчи шинчилгези дээш чарыгдалдың кырынга 1575 рубль акша чарыгдал немешкени-дир.

Оон ыңай янзы-бүрү хыналдаларның түңнелинде, четпес чүүлдерге хыналда албан-черлериниң бижип кааны протоколунуң торгаалын база удуртукчулар боттарының хууда хөреңгизинден төлеп турар. Начальниктер ук торгаалды боттарының адынче эки тура-биле бижиттирип ап турар. Чүге дээрге хууда кижиге салыр торгаал организацияга салганынга көөрде, 10 катап эвээш болур.

2021 чылда уругларның чайгы дыштанылга лагерьлеринче 162 309, 9 рубль көрдүнген. Рес­пуб­лика бюджединден – 112 215, 5 муң рубль, муниципалдыг бюджеттен­ – 41 358,7 муң рубль, бюд­жеттен аңгыда 8 735,7 муң рубль көрдүнген.

Июнь эгезинде хүндүскү 3 лагерь ажылын эге­левээн. Кызыл хоорайның 2 школазының хүндүскү лагерьлеринге ажылдаар дээн 5 ажылдакчының COVID-19-ка хамаарыштыр дужааган анализиниң түңнели багай болган. Ынчангаш лагерьлерниң ажылдакчылары доозазы амгы үеде бот-кызыгаарда. Ук лагерьлерниң бирээзи август 3-тен, а өскези июль 28-тен эгелеп ажылын уламчылаарын өөренип көрүп турар. Кызылдың Немелде өөредилге төвүнге июнь 8-те ажыттынган хүндүскү лагерьниң үш дугаар хүнүнде бир ажылдакчының COVID-19-ка хамаарышкан анализиниң багай болганы-биле Росхереглелхайгаарал ол лагерьни хаапкан. Бо төптүң хүндүскү лагериниң 2 дугаар сезону июнь 28-те ажыттынар.

Хоорайдан азы суурдан ырак черде турар стационар лагерьлерниң 3-ү баштайгы сезонда ажыттынмаан. «Юность» лагери үер суунга алыскан. Ынчангаш ынаар баар орук чок. Ук лагерьге септелге ажылдары херек. Ооң уржуундан 1 ду­гаар сезонну соңгаарлаткан. Июль 7-де 90 уругну хүлээп, 2-ги сезонну ажыдарынга белеткенип турар. Болбайн барган 1 дугаар сезонну Республиканың школа-интернадынга 2-ги сезон-биле чергелештир эрттирерин өөренип көрүп турар. А 3 дугаар сезон ук лагерьге планда көрдүнгени езугаар болур.

«Бельбей» уруглар лагеринче орук муңгаш. Чүге дээрге хемнерниң тереңнеп, үерлээниниң уржуундан Каа-Хем кожуунга июнь 18-ке чедир онза байдалдарны чарлаан турган. Ук лагерь хыналданы манап турар.

«Азас» уруглар лагерин база ажыт­паан. Чүге дээрге үерлээн суг ук лагерьже баар орукту үреп каапкан. Уруглар дыштандырар хүннерни соңгаарлаткан. Тожу кожууннуң чагырга чери уругларга лагерьни эрттирери-биле аңгы-аңгы аргаларны дилеп турар.

«Байлак», «Меңги-Чечээ» болгаш «Ушарики» лагерьлери хөй ажы-төлдүг болгаш чединмес өг-бүлелерниң ажы-төлүнге лагерьге дыштаныр халас путевкаларны берип турар. Ооң акшаландырыышкынын республика бюджеди-биле дуглаары көрдүнген.

«Орленок» болгаш «Чагытай» лагерьлеринде кешбэк программазы коштунган. Ону Мирпутешествий.рф сайтызындан көрүп алгаш, ажыглап болур. «Патриот», «Юность», «Шуралгак» лагерьлери кешбэк программазының лицензиязын алыр дээш, чогуур ажылдарны чорудуп турар.

15 стационар лагерь TravelLine деп турисчи операторнуң дузазы-биле чайгы лагерь эрттирериниң дугайында лицензияны алыр. Бо компания-биле керээ чарар дээр болза, тускай анкетаны долдурар. Амгы үеге чедир чүгле «Шолбан-Ак», «Шивилиг», «Сайлык», «Ак-Хөл», «Металлург», «Чодураа», «Родничок», «Таежный» лагерьлери ук анкетаны долдурган.

Республиканың аңгы-аңгы кожууннарында амгы үеде бичии уругларга лагерьлер кидин түлүк ажылдап турар. Бо удаада Тес-Хем кожууннуң девис­кээринде «Сайлык» лагериниң ажылын таныштырып көрээли. «Сайлык» уруглар лагери Кызыл хоорайдан 160, кожууннуң төвү Самагалдай суурдан 7 дугаар километрде Шуурмак суурнуң девискээринде, Аргалыг Семис-Тей деп черде турар. Ында чудуктан кылган 4 чылыг корпус, чемненир столовая, хеп чуур чер, эмнелге пунктузу, танцылаар зал, чаашкындан чаглактаныр «мөөгүлер», столдар, узун сандайлар, хол болгаш бут бөмбүү ойнаар шөлдер дээш бичии уругларның дыштанырынга чугула херек чүүлдер доозазы бар. 1 дугаар сезонну Шуурмак ортумак школазы «Спорттуң планетазы» деп программа-биле ажыткаш, уран чүүл болгаш спортче угланыышкынныг кылдыр эрттирип турар. Начальник, ийи кижизидикчи башкы, үш вожатый, күш-культура башкызы, уран чүүл, ыры-хөгжүм башкызы, ийи повар, чем кылыр черниң аштакчызы, эмчи сестразы, бичии уруглар эмчизи, хайгыылчы дээш 17 улуг кижи «Сайлыкта» хаара туттунган. Дараазында 2 дугаар сезонну Кызыл-Чыраа школазының коллективи, 3 дугаар сезонну Ү-Шынаа ортумак школазының башкылары, ажылчыннары «Сайлык» лагерин организастап эрттирер.

«Сайлык» лагериниң 1 дугаар сезону июнь 20-де ажыттынган. Амгы үеде ында 45 уруг дыштанып турар. Лагерьде чүгле Тес-Хем кожуундан эвес, а найысылал Кызылдан база уруглар дыштанып турар.

Оон ыңай ыраккы Бай-Тайга кожуун­да «Шивилиг» бичии уруглар лагери база ажылын июнь 20-де эгелээн. Бо лагерьниң 1 дугаар сезонунда 25 уруг дыштанып турар. Ниитизи-биле бо чайның дургузунда «Шивилигде» 50 уругну дыштандырары көрдүнген. Кашпагайлар аттыг спортчу угланыышкынныг 1-ги сезон ажылын эгелээни ол. «Шивилигге» чүгле Бай-Тайга кожуундан эвес, а Кызыл хоорайдан болгаш Чөөн-Хемчик кожуундан база бичии уруглар дыштанып келген. Бо лагерьниң путевказының өртээ 3000 рубль. Кешбек программазынче коштунар дугайында ажылдарны чорудуп турар.

Республиканың барык шупту кожуун­нарында бичии уругларның чайгы дыштанылгазының үезинде хүндүскү-даа, стационар-даа лагерьлер ажыттынган. Эрткен чылга көөрде, бичии уругларның дыштанылгазы хөглүг болгаш ажыктыг эртип турары өөрүнчүг.

Айдың ОНДАР.

#Өөредилгеболгашэртемяамызы #Дыштанылгалагерьлери #Шынсолун #Тыва #Тывамедээ #Тывадыл #Тывамедиагрупп #Тува #Tuva #TMG #TMGNEWS #Tuvanews