Ынчан он үш-ле харлыг турган боор мен. Ак-Эрик суурга чурттап турган бис. Хенертен аарый бээримге, эмчилер мени кожуун төвү Самагалдайда эмнелгеге чыдып эмнетсин дээш, ынаар чорудупкан. Ол эмнелгеге ачам мени чедире бээрге, понедельникте чыттырып алыр бис дээш, эмчи эмнер берип кааш, чорудупкан. Ачам күжүр мени эдертип алгаш, Самагалдай суурнуң кыдыында бажыңга эккелген. Ол бажыңның ындазында черле шевергини аажок, долгандыр чодураалар чечектелип турар.
Бажыңче кире бээривиске, ындыкы өрээлден аянныы аажок херээжен кижи үнүп келди. Бисти эвилең-ээлдек уткуп ап, ачам-биле амыр-менди солчуп, чүге кожуун төвүнде келгенивисти айтырды. Мени эмчиледип чоруурун ачам чугаалады. Бажыңның иштин долгандыр көөрүмге, стол, шкаф дээш эт-сеп кижи кылган. Ол шагда черле ындыг-ла болгай, эт-септи шевер кижилер чазаар.
Демги угбай печказынга шай чылыткаш, хлеб биле амданныг сметананы стол кырынга салып, бисти чемгерди.
Ачам менче ээккеш:
-- Бо сээң даай-аваң Багайтык-тыр – деп оожум тайылбырлады.
Чемненип олурувуста, демги угбайга үе-черге карак-шилдиг эр кижи кирип келгеш, бөргүн уштуп, ачам-биле хол тудуп мендилешти.
— Чайбар честевис-тир – деп, ачам меңээ чугаалады. – Даштыгаа бар, уруум. Мен боларның-биле чугаалажыптайн.
Бажыңдан үнүп кээримге, чодурааларның чыды айдызалып турар. Улуг огородту долдур картофель тарып каан, оозу чечек тырта берген. Картофельден аңгыда, ногаа аймаа тарып каан. Помидор, огурец, морковьдан өске ногааларны танывас, билбес болдум.
Өөреникчи барба чүктээн, чүгүртүлеңнээш карактарлыг оол херим иштинче кирип келди.
— Сен кым сен? – деп, ол оол айтырды.
Адымны адап бээримге:
— Мээң адым Коля – диди.
Удаваанда мээң үе-чергем уруг чедип келгеш, менче топтап көрүп, бажыңче кире берди. Элээн болганда ол уруг авазы-биле кады үнүп келгеш, огородка ажылга авазынга дузалажып, ажылдай берди. Мен база оларга дузалажып тургаш, ол уруг-биле таныжып алдым. Бешки класстың өөреникчизи Ирина Чайбар болду.
Самагалдайның эмнелгезинге мени чыттырып кааш, ачам чана берген. Эмнедип чыдырымда, Багайтык даай-авам меңээ чем эккеп бээр, бажымны чыттап эргеледирге, аажок амыраар ийик мен.
Сөөлүнде элээди кыс апаргаш, билип алганым, Александр Чайбарович Кунааның бажыңынга барып чораан болдувус. Александр Чайбарович дээрге тываларның аразындан филология эртемнериниң доктору атты эң-не баштай камгалап алган кижи. Кызылдың күрүнениң педагогика институдунуң ректорунга ажылдап турган. Мындыг улуг эртем-билиглиг, ат-алдарлыг төрелим, улуг өгбелиг кижи-дир мен.
Клара Чиңмит
Самагалдай суур. #Шын
