Тывага чылдар дургузунда шиитпирлеттинмейн турган элээн чидиг айтырыгларның бирээзи – бок айтырыы. Найысылалдың чуртталга бажыңнарының, ылаңгыя каът бажыңнарның девискээрлеринде чыылган бок хоорайның овур-хевирин үреп, чурттакчы чонга эпчок байдалды тургузуп турар. Чоокта чаа хоорайның төвүнде каът бажыңның девискээринде бичии уруглар ойнаар шөлчүгеште боктуң көвейин көргеш, кайгап ханмадым. Ол бажыңның девискээринде улуг садыглар бар болгаш ындыг бе, хат тарадыр хадып каапкан болду. Ол шөлге чаш ажы-төлдү канчап ойнадыр деп айтырыг тургустунуп келир.
Чүгле хоорай иштинде эвес, а Чагытай хөл, Дус-Хөл, Хадың хөл, Улуг-Хем эрии, Уургайлыг, Кундустуг дээн ышкаш Тываның улуг-биче чонунуң дыштаныр черлеринде боктуң көвейин. Ол чүнү чугаалап турарыл дээрге, чоннуң культуразының деңнели ол хире-дир деп бодаар-дыр мен.
Бир талазында, даштыкы улуг чурттарда дег, бокту чыггаш, тускай болбаазырадыптар арга чогувуста бе? Азы садыг-саймааларда аъш-чем аймаан тускай саазын, целлофан, пластик хаптарлыг бүдүрүп турар апарганындан бок көвүдеп турар бе? Кандыг-даа болза, бок айтырыын шиитпирлээр үе келген.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг республиканың удуртукчузу хүлээлгени түр үеде күүседип тургаш, Тудуг болгаш Чуртталга-коммунал ажыл-агый яамыларын ийи аңгылаан. Ооң түңнелинде Чуртталга-коммунал ажыл-агый яамызы бот башкарнып, республиканың богу-биле «демисежир» ажылды кылып кирипкен. Ук яамы «Чүък дажыыр сервис төлевилел» Күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгезин тургускан. Ооң ажыл-чорудулгазынга бир-ле дугаарында тускай техника херек болбайн канчаар.
Сентябрь 27-де 14 сая рубль өртектиг 3 чаа техника келген. Ниитизи-биле 42 чаа техника ук организацияга ажылдаар. Оларны бичиилеп эккеп эгелей бергени бо.
Октябрь 4-те аңаа немей база чаа техниканы эккелген. ТР-ниң чуртталга-коммунал ажыл-агый сайыдының оралакчызы Эдуард Күдер чаа келген техниканың дугайында тайылбырлаан:
– Организацияда кээп турар техниканы доозазын Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыгның болгаш «Чаңгыс демниг Россия» партиязының депутаттарының дилээ-биле РФ-тиң Чазааның федералдыг бюджединден аңгылап бергени 1,5 млрд рубльден 282 сая рубльди Тываның Чазаа Чуртталга-коммунал ажыл-агый яамызынга бок аштаар чаа техника садарынга аңгылап берген.
Удавас бок чыыр тускай аңгы полигон ажыттынар. Ол төлевилелди боттандырар дээш, чогуур хемчеглерни чорудуп эгелей бердивис.
«Чүък дажыыр сервис төлевилел» КУБ-туң директору Алексей Пустозеров:
– Бо чаа ажыттынган организация республиканың девискээринге бок аштаар. Ийи чаа «Грейдер», ийи «Погрузчик», үш «Драл» келген. «Дралдарны» улуг техника чүдүреринге ажыглаар. «Погрузчиктерни» бок чүдүреринге ажыглаар. Бо хире техника амдыызында чедер деп санап турар бис. Удавас 6 самосвал келир. Бистиң организацияның кылыр-ла ажылы – республика девискээринде бокту аштаары – деп чугаалады.
Ниитилелдиң чидиг айтырыгларының бирээзи – бок айтырыы шиитпирлеттинип эгелээни бо. Арыг хоорайга чурттаар, арыг девискээрге дыштаныр үе келген-дир. Ындыг болбуже улуг техника-биле бокту аштап-арыглап-даа каар болза, чоннуң культуразы бедивес болза, арыг хоорайга, арыг девискээрге дыштаныры-даа болдунмас айтырыг апаар-дыр. «Бокту аштап турар чер эвес, а бокталдырбас чер арыг болур» деп орус чоннуң үлегер домаан утпаза эки.
Айдың ОНДАР.
#Чуртталга_коммуналажыл_агыйяамызы #Чүъкдажыырсервис #Бокайтырыы #Тыва #Тува #Шынсолун #Тывадыл #Тывамедээ #Tuva #Shyntuva
