ЧАА ТУДУГЛАРНЫ ХЫНАП КӨРГЕН

Тываның найысылалы Кызыл хоорайда чаа туттунуп турар тудугларга Тыва Республиканың Баштыңының албан-хүлээлгезин түр үеде күүседип турар Владислав Ховалыг дүүн, август 10-да, барып, ында тудуг ажылдарының кандыг чоруп турарын таныжып көрген.

Найысылалдың мурнуу чүгүнде Спутник микрорайоннуң соңгу талазынга сөөлгү үеде хөй квартиралыг 5-6 каът бажыңнарны элээн хөйнү туткан. Амгы үеде Спутник найысылалдың элээн сайзыраңгай микрорайоннарының бирээзи апар чыдар. Ында улуг делгем школа, бичии уруглар садтары дээш социал ужур-дузалыг албан черлери бар.

Ооң соңгу талазында күштүг электри энергиязының шугуму болгаш чылыдылга четкизиниң чер кырында кол хоолайы-биле холбаштыр хөй каът чаа бажыңнарның девискээрин тодарадырынга нарын айтырыглар турза-даа, Спутникте чуртталга болгаш социал тудугларны тудары уламчылап турар.

Бо микрорайоннуң Полигонная кудумчуда хөй квартиралыг каът бажыңнарны болгаш бичии уруглар садтарын кандыг шынарлыг тудуп турары-биле Владислав Ховалыг таныжып, оларны өй-шаанда тудуп доозарынга болгаш ажыглалга кииреринге шаптыктыг хире апаар айтырыгларны тудуг организацияларының удуртукчулары-биле сайгарып чугаалашкан. Чидиг айтырыгларның бирээзи – тус черниң чурттакчыларының аразында дашчы тудугжуларның республикада эвээ­жи. Өске республикалардан тудугжулар хөлезилеп алыр дээрге, коронавирус-биле холбаалыг кызыгаар­лаашкыннар шаптыктаан. Нарын айтырыг­лар амгы үеде бар-даа болза, туттунуп турар бажыңнарны бо чылын ажыглалга кии­рерин тудугжуларның удуртукчулары магадылаан.

Тудуг ажылдары шаптараазыннар чок чоруп турар деп демдеглээри арай-ла ындыг. Тудугларның төлевилелин тудугжуларга озалдадыр бергени, акшаландырыышкынның орайтааны дээш өске-даа нарын айтырыглар турган болгаш ам-даа бар. Чижээлээрге, кылдынган ажылдары дээш акшаны “Мегастрой” тудуг организациязы амга чедир албааны.

“Мегастрой” 27 дугаар уруглар садының бажыңын тудуп үндүрүп, ооң шеверлел ажылдарын чорудуп турар. Ынчалзажок садиктиң агаар арыглаар системазының болгаш өртке удур медээ дериг-херекселдерин амга чедир тудуг объектизинде эккелбээни илерээн. Уруглар садының тудуун чорудуп турар “Мегастрой” тудуг организациязының директорунуң оралакчызы Марукиян ол дериг-херекселдерни Москвадан дарый садып алыр болгаш сөөртүп эккээр талазы-биле хемчеглерни ап чорудуп турарын, оларны эптээр ажылдарны дүрген кылырын Владислав Ховалыгга дыңнаткан. Уруглар садын Кызыл хоорайның чылыг болгаш изиг-соок суг системазынга кожарынга белеткээрин, садиктиң бодун ажыглалга бүрүнү-биле, орай-ла дизе, октябрь ортаа үезинде дужаарын “Мегастрой”-нуң удуртулгазы Владислав Ховалыгга аазаан.

Туттунуп турар 27 дугаар уруглар садынга 280 оолдар, уругларны хүлээп алыр талазы-биле организастыг белеткел ажылдары чоруп турар. Садикке киирер ажы-төлдүң даңзызы Кызылдың мэриязында бар. Ол уругларның барык шуптузу Спутник микрорайонда болгаш ооң чоок кавызында девискээрде өг-бүлелерниң ажы-төлү. Бичии уругларның албан че­риниң штады 92 ажылдакчы, оларны база четчелеп эгелээн. 27 дугаар уруглар са­ды бичии уруглар албан чери кылдыр ажылдап эгелээринге эргежок чугула документилерни база баш бурунгаар чогуур албан черлеринде белеткеп турар.

Спутник микрорайоннуң Полигонная кудумчузундан чаттып баткан куруг де­вис­кээр алызы барып Кызылдың база бир онзагай микрорайону апаарының барымдаазы бар деп, Тываның Баштыңының албан-хүлээлгезин түр үеде күүседип турар Владислав Ховалыг чугаалаан. Ол база барымдаалыг сөстер. Спутник микрорайондан Бай-Хаакче баар оруктуң белдиринге чедир туткан чаа автомобиль оруу, Каа-Хем суурже Магистральная автоорук келир үеде чаа микрорайоннуң чурттакчыларынга Кызылдың өске микрорайоннары-биле аргыжарынга эптиг боор.

Кызыл хоорайның мурнуу талакы де­вискээринде Иркутская кудумчуда “Энерготудуг” КХН-ниң тудуп турары бажыңнарның шынарын Владислав Ховалыг хынап көрген. “Чурттаары айыылдыг апарган бажыңнарның чурттакчыларын көжүрериниң” күрүне программазының акша-хөреңгизи-биле ол бажыңнарны тудуп турар. № 12 болгаш 13 бажыңнарда шеверлел ажылдары дооступ турар, олар­ны чоокку үеде ажыглалга киирип болур. № 18 болгаш 19 бажыңнарның ту­дуу барык доостур чыгаан.

“Энерготудуг” КХН-ниң тудуг ажыл-чорудулгазында коммерциялыг үлүг-хуу база бар. Ленин кудумчуда тудуп турар 54 дугаар бажыңның квартираларының хөй кезиин чурттакчы чонга садар, чүгле 5 хуузун “Чурттаары айыылдыг апарган бажыңнарның чурттакчыларын көжүрериниң” күрүне программазынга тускайлап бээр. “Энерготудуг” КХН-ниң директору Н. Крапивинниң чугаазы-биле алырга, ол бажыңдан квартира садып алыксаан кижилерниң саны квартираларның санындан хөй. Бажыңны чаа-ла тудуп турар болганда, ында квартираларның чиге өртээ билдинмес.

Тывада орук тудуун чорудуп турар “Восток” КХН тудуг материалдарын бүдүрүп үндүрерин шиңгээдип ап, Кызыл хоорайга чуртталга бажыңнарын тудуп эгелээн. Иркутская кудумчуда баштайгы бажыңның эң адакы, чер иштинде каъдын тудуп үндүргеш, чер кырында бирги каъдының тудуун доозуп турар. Бо чуртталга бажыңы беш каът, 90 квартиралыг боор. 2022 чылдың чазын ону ажыглалга дужаарын планнаан. Ооң чанынга чаңгыс подъездилиг беш каът бажыңның та­ваан салырынга тудугжулар белеткенип турар. Бо бажыңны 2022 чылдың чайын ажыглалга киирер ужурлуг. Келир чылын ажыглалга киирер бажыңнардан 36 квартираны чурттаары айыылдыг апарган бажыңнарның чурттакчыларынга тускайлап бээр, 40 квартираны өскүс уруглар эрге-байдалдыг кижилер алыр.

“Восток” КХН чуртталга бажыңнарын бодунуң бүдүргени тудуг материалдары-биле тудуп үндүрүп турар. Чүгле демир арматураны болгаш тускай демир опалубканы өске регионнардан садып алган.

Орук болгаш чуртталга тудуун чорудуп турар “Восток” кызыгаарлаан харыысалгалыг ниитилелдиң тудугжуларының ажылы-биле таныжып көргеш, оларның арга-мергежилин республикага непте­редириниң кончуг чугулазын Владислав Ховалыг демдеглээн.

Владислав Ховалыг хыналда үезинде даалгаларны берген: ийи уруглар садынга 45 хонук дургузунда агаар арыглаар системаны болгаш өртке удур медээ дериг-херекселдерин саткаш, монтаж ажылдарын кылгаш, объектилерни октябрь 15-ке чедир дужаар. Ол ышкаш уруглар садының директорунга ажылдың шынарын шыңгыы хайгаараарын дилээн.

Ол ийи объектиде чылыг кожар ажылдарда берге айтырыглар бар. “Кызылдың ЧЭТ” бо хүнде бодунуң хүлээлгезин күүсетпээн, тудуг сайыдының чугаазы-биле алырга, дугуржулга езугаар ажылы дээш акша-хөреңгини алган.

База уруг­лар садының болгаш ооң чоогунда девискээрлерниң чаагайжыдылгазын соңгаарлатпайн кылып эгелээрин ол дааскан. Регионнуң удуртукчузу шупту хүлээнип алган тудуг организациялары ажылын шынарлыг болгаш үезинде күүседиринче кичээнгейни угландырарын негээн.

Шаңгыр-оол МОҢГУШ.

Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.

#Тываныңчазаа #Тудуглар #Оруктар #Владиславховалыг #Тыва #Тува #Тувамедиагрупп #Тывадыл #Тывамедээ #Tuva #Shyntuva