Шрифт
А А А
Фон
Ц Ц Ц Ц Ц
Изображения
Озвучка выделенного текста
Настройки
Обычная версия
Междубуквенный интервал
Одинарный Полуторный Двойной
Гарнитура
Без засечек С засечками
Встроенные элементы
(видео, карты и т.д.)
Вернуть настройки по умолчанию
Настройки Обычная версия
Шрифт
А А А
Фон
Ц Ц Ц Ц Ц
Изображения
Междубуквенный интервал
Одинарный Полуторный Двойной
Гарнитура
Без засечек С засечками
Встроенные элементы (видео, карты и т.д.)
Вернуть настройки по умолчанию

ЧЕР УЧАСТОГУНУӉ ДОКУМЕНТИЗИН ДҮРГЕН КЫЛДЫРАР

25 февраля 2022
36

Россияныӊ Чер дугайында хоойлу-дүрүмүнде өскерилгелер, чаартылгалар немежип турар. «Шын» солуннуӊ редакциязы Тыва Республиканыӊ Росреестр эргелелиниӊ даргазы Светлана Түлүш-биле ужурашкаш, номчукчуларга чаа чүүлдер дугайында тайылбырлап бээрин дилээн.

- Хүндүлүг Светлана Васильевна, бистиӊ республикавыста улустуӊ хөй кезии мал-маган азырап, ногаа тарыыр дээш чер бажыӊнарны эптиг деп санаар. Ынчангаш чер участоктарын хуваадып ап турар. Ол черлерниӊ хөй кезии «түр үеде» деп ылгавырлыг болгулаар. Ооӊ дугайында тайылбырлап берип көрүӊерем.

- Түр үеде деп эрге-байдалдыг (статустуг) чер участогу дээрге тодаргай үеде, ылавылаарга 2008 чылдыӊ март 1-ден 2017 чылдыӊ январь 1-ге чедир үе дургузунда күрүнениӊ кадастр учедунга киир бижээн черлер болур. Ол чер участоктарыныӊ эргелиг ээзи (право) азы кызыгаарлаан (обременение) дугайында документизин кылдырбаан болганы-биле, күрүнениӊ чаӊгыс аай шинмчевес өнчү даӊзызында (ЕГРН) ону бүрүткевээн болур.

Бир эвес чер участогунуӊ ээзи деп эргелериниӊ, азы кызыгаарлаан (обременение) дугайында медээлерни биживээн, а «кадастр дугаарын берген ай-хүнү» деп одуругда 2008 чылдыӊ март 1-ден 2017 чылдыӊ январь 1 деп бижээн болза, ол чер участогу «түр үениӊ» деп статустуг болур.

Силерниӊ чериӊер участогун үстүнде айыткан үеде, күрүнениӊ кадастр учедунда бар болза, чер участогунуӊ ээзи деп эргезин бо чылдыӊ март 1-ге чедир кылдыртыр ужурлуг. Бир эвес ону кылдырып албаан болза, хоойлужудулга ёзугаар 2022 чылдыӊ март 1-ниӊ соонда, ол черни күрүнениӊ кадастр учедундан уштуп кааптар.

Кижи бүрүзү боттарыныӊ чер участогунуӊ статузун Росреестрниӊ сайтызындан (rosreestr.gov.ru) хынап көрүп алыр дизе, «Справочная информация по объектам недвижимости в режиме онлайн» сервисче кирер.

- Республикада «түр үениӊ» чер участоктарыныӊ байдалы кандыг ирги?

- Тыва Республиканыӊ девискээринде 3, 500 хире чер участоктары бар. Оларныӊ «түр үениӊ» деп статузун 2022 чылдыӊ март 1-де күрүнениӊ кадастр учедундан уштуп кааптар.

Республикада бүрүткел органы (Росреестр) 1999 чылдыӊ январь 1-ден тура ажылдап келген. Ол үеден бээр күзелдиг кижи бүрүзү боттарыныӊ черин, өнчү-хөреӊгизин бүрүткедип, чогуур документилерин кылдырып ап турар. Бир эвес чериниӊ участогун кылдырып четтикпейн барган дээр болза, ол кижи документ кылдырар ажыл-херээн боду соӊгаарладып, чылдырып турганы чадавас.

- Март 1-ниӊ соонда, «түр үениӊ» чер участоктарын күрүнениӊ кадастр учедундан уштуп кааптарга, ол черлерниӊ салым-чолу кандыг болурул?

- 2022 чылдыӊ март 1-ниӊ соонда, ол чер участоктары «тускайлаан объект» эвес апаар, тодаргайлаарга, кайы-бир кижиге хамаарышпас апаар. Бир эвес ол чер участогун база катап ап алыр дизе, чер участогунуӊ тыптып келгени-биле кызыгаарын шыйдырып, межевание талазы-биле кадастр ажылдарын база катап эгелээр. Оон чурттап турар хоорай-суурунуӊ чагыргазында чер айтырыын шиитпирлээр албан черинге билдириишкин киирер. Кызылда чурттап турар болза, Чер болгаш өнчү-хөреӊги хамаарылгаларыныӊ яамызынга, кожууннарда – чагырга черлеринге, Чадаана, Ак-Довурак, Туранда – хоорай чагыргаларынга билдириишкин киирип болур.

- Амгы үеде «түр үениӊ» деп статустуг чер участоктуг улуска чүнү сүмелээр силер?

- Бир эвес силер чериӊерниӊ участогунуӊ эргелиг ээзи деп бадыткаар документилерин кылдырбаан, азы кылдырар деп планнап турар болзуӊарза, дүрген кылдырып алырыӊарны сүмелээр-дир мен. Чурттап турар чериӊерде МФЦ төвүнге баргаш, чер участогунуӊ эргелиг ээзи деп, азы ол черни арендага хөлезилеп алган деп керээни бүрүткеп бээриниӊ дугайында билдириишкин бижиир.

Бүзүрелдиг магадылал (гарантия) болуру-биле, ТР-ниӊ Росреестр эргелелинге билдириишкин бижип болур. Чериниӊ участогун 2022 чылдыӊ март 1-де учеттан ужулбазын дилеп, чогуур документилерни дужаапканыныӊ дугайында расписаканы аӊаа кожуп каар. Шак ындыг дилег билдириишкинни киирип четтигипкен улустуӊ чериниӊ участогун учеттан ужулбас.

Росреестрге чер болгаш бажыӊ-балгадыныӊ дугайында чогуур документилерин кылдырар ажыл-херээн чылдырып соӊгаарлатпазы чугула болур.

«Шын» солуннуӊ редакциязы чер участоктарыныӊ дугайында айтырыгларга хамаарыштыр тайылбырны улаштыр чырыдар.

Р.Демчик

ЧЕР ДОКУМЕНТИЛЕРИН КАЯА ДУЖААП БОЛУРУЛ?

- Тыва Республикада Росреестр эргелелиниӊ салбырыныӊ адрези: : 667010, Кызыл хоорай, Горная кудумчузу, бажыӊ 104а, баш бурунгаар бижидер телефону: 8 (39422)-2-37-49), хамаатыларны төлевирлиг хүлээп ап турар;

- Росреестрниӊ сайтызында бижээни ёзугаар почта таварыштыр төлеп чорудар. Чогуур документилеринге бодунуӊ ат салган хол үжүүн нотариуска шынзыдып бадыткаан бижии база турар.

- Ногтариус таварыштыр чорудар билдириишкинге бодунуӊ ат салган хол үжүүн нотариуска шынзыдып бадыткаан бижиин кожар.

- Электроннуг хевирге документилерин Росреестрниӊ сайтызынче чорударда, Россия Федерациязыныӊ хоойлужудулгазы ёзугаар, электроннуг документилерге ат салыр чурумну албан сагыыр.

- Росреестрниӊ албан ёзу сайтызынга документилер киирерде, https://rosreestr.gov.ru/site/eservices айтылга-биле хуу кабинедин таварыштыр чорудар. Күрүне ачы-дуза чедирер (Госуслуга) порталында хуу кабинединден кирер.

- Росреестриже документилерни электроннуг хевирге чорудар болза, күрүне каайлызы 1400 рубль болур.