Бай-Тайга кожууннуң 80 чыл ою-биле
Кижиниң бодалы болгаш чүректе сагыш-сеткили кадык-ла чоруур болза, амыдырал-чуртталга кезээде аас-кежиктиг болур”– деп, Бай-Тайганың эмнелге амбулаториязының улуг терапевт эмчизи Любовь Бараатовна чаңгыс черде ажылдап турар эш-өөрүнге бо-ла чугаалап олурар. Ол 1991 чылда Красноярскиниң эмчи университедин дооскан. Баштайгы ажыл-ишчи базымнарын Таңды кожууннуң төвү Бай-Хаактың төп эмнелгезинге туберкулез салбырынга эгелээн.
Ооң ажыл-ижинге кызымаан, эмчи эртемин шын, билдилиг ажыглап билирин кожуун баштаар чери деткимчени берип, бажың-биле хандырган. “Бо ак халаттыг эмчи уругну Любовь Делег-оол дээр, ону көөрге-ле, аарыг-аржык кижилерниң бажыңнарын кезип, оларның амыдырал-чуртталгазын хынамчалыг көрүп, кандыг эмнерни ажыглаарын сүмелеп, үргүлчү агаарлап, күш-культура-биле эът-ханын, кадыкшылын экижидерин сүмелеп бээр” – деп, чон чугаалажып турар апарган. “Таңды-Уула” солуннуң редактору турган Любовь Бараатовнаны айтырып чеде бээрге, өскен-төрээн Бай-Тайгазынче чоруй барган болган. Төрээн чери эң-не эргим деп чүве ол-дур ийин. Любовь Делег-оол бодунуң билиин үргүлчү бедидип, Москва, Новосибирск, Красноярск хоорайларга чедип турган. Тээлиге баштай ажылдап чеде бээрге, Бай-Тайга кожууннуң кол эмчизи Дугар-оол Хертек, дээди эртемниг эмчилер чедишпес дээш эмнелге амбулаториязынга ажылдаары-биле чорудупкан. Ол улуг терапевт эмчи болуп, амбулаторияның эргелекчизинге ажылдап эгелээн. База кожууннуң чагырга даргаларынга, кол эмчи Дугар-оол Хертекке чедип тургаш, бир эмчи автомашинаны ап, база амбулаторияга аптеканы ажыдып эгелээн.
Любовь Бараатовна ажыл-ижинге ак-сеткилдиг, кызымак, негелделиг, туруштуу дээш РФ-тиң Хүндүлел бижиин болгаш Бай-Тайга кожууннуң хөй шаңналдарының эдилекчизи болуп чоруур. Терапевт эмчи чугула дээрзин, ылаңгыя көдээ суурга херегин чон билир. Ол бодунуң албан-хүлээлгезин ак сеткилдиг күүседип турган. Эмнелгениң материал-техниктиг баазазы элээн экижип келзе-даа, эвээш санныг өрээлдерлиг эмчи пунктузу таарымчалыг байдалды тургуспайн турары-биле, халдавырлыг аарыглар эмнээр чаа салбырны немей кылыры негеттинип турар. Ук салбырга оруннар салып, божуур иелер болгаш бичии уруглар эмнээр база озал-ондакка таварышканнарны чогуур үезинде эмчи дузазын чедириптер арга тыптып кээрин эмчи пунктузунуң сестралары, фельдшерлер, акушеркалар негелдени тургузуп турары чөптүг. Ол ышкаш диш база карак эмчилери хереглеттинип турар.
Бай-Талдың эмчи пунктузунуң эмчилери чоннуң кадыын экижидер дээш, доктаамал сагыш салып чоруур. Оларга Айлаң Уртунай, Алефтина Чылбак-ооловна, Чечекмаа Хертековна, Белекмаа Чкалововна, Антонина Мөнге, Альберт Арбак, Чечен-оол Лаа хамааржып турар. Оларның ажыл-ижи демниг болгаш чүткүлдүүнде.
Любовь Делег-оол чүгле эмчи эвес, шүлүкчү база. Хөй шүлүктерниң бот-чогааткан автору. Ол Тыва биле Россияның эптежилгезиниң чүс чыл оюнга барып, алдар-аттыг артистер Демир-оол Кежиктиг, Борбак-оол Салчактың киржилгези-биле Кызыл хоорайның ажык театрынга “Төрээн Тыва Россияның эвилелинде” деп шүлүүн чон мурнунга күүсеткен. Любовь Бараатовнаның авазы Нойна Сарыгларовна Кызылдың эмчи училищезин дооскан фельдшер. Ол Бай-Тайганың Кара-Хөл, Тээли, Санлесная школазының, Бай-Талга эмнелгелерин эргелекчилеп ажылдап келген. Уруу Любовь Бараатовнага үлегер-чижек.
Любовь Делег-оол – үш ажы-төлдүң чоргааралдыг авазы. Улуг оглу Буян, кенни Шончалай Новосибирскиниң эмнелге университединде бир оглу Ай-Херел Улан-Удэ хоорайда өөренип турар. Кызы Влада Новосибирскиниң колледжин дооскаш, Кызылда эмчи болуп ажылдап чоруур.
Бараат Делег-оол,
күш-ажылдың хоочуну.
Бай-Тал суур.
