Кижи болгаш хоойлу
Шолбан Ш-тың өөнүң ишти биле авазы 2017 чылдың апрель айда херектээн кижи дээш Тывага бир дугаар «Удурланыышкын» чарлааш, кудумчуже үнүп келген бооп турар. Цэченлинг хүрээзиниң дужунга туруп алгаш, ажыы-биле видеога Истелге комитединиң херекке хамааржыр документилери-биле журналистерни таныштырган.
Херекти күштээшкин дугайында меге билдииришкин-биле 2015 чылда оттурган турган. Истелгениң 3 чылы, оон 1 чыл суд, ниитизи-биле алырга, боду полиция ажылдакчызы, мал оорун тудуп чораан майор Шолбан Ш. болуп турар. Дөрт чыл иштинде СИЗО-га олурган. Уруумнуң уруун күштээн деп билдиртип турган кижи ийи чыл болгаш, чиңге аарааш чок болган. Өлүрүнүң мурнунда нүгүлү дээш Шолбан Ш-ка буруузун миннир деп күзеп турган. Ол дугайында ооң уруу, Шолбанның кадайы истелге ажылдакчыларынга чеже-даа чугаалаан.
Ынчалза-даа фактылар кымны-даа сонуургатпаан. Буруудадып турар Шолбан Ш. ол хүн Кызылга безин турбаан, ИХЯ-ның сайыдының доктаалы-биле Бии-Хемниң Аржаан суурга 5 хонук сургакчылап турган. Ынчалза-даа суд ону 22 чылга шиидип каан.
Ангарск хоорайга болган үймээн соонда, (ИК-15) эдип-чазаар колония тургаш, олчаан чиде берген херектеннерниң ада-иелери, төрелдери апрель 10-да улуг митинг эрттирер деп чөпшээрел алырын чугаалажып турар. 6 хонук эрткен, (ИК 15) колонияга эттедип турган кижилер дугайында кандыг-даа медээ чок.
Мындыг байдалда коргунчуг чугаалар чоруп турар, хөй кижи өлген-даа дээр, чок болза кара-бажыңның иштики бүдүү дүрүмнери-биле оларны дорамчылап, эр чорук-биле күштээн деп-даа чугаалар бар. Бо чугаага 100 хуу бүзүрээн ажыы чок. Ынчалза-даа читкен кижилерниң изи чок, а администрация чаңгыс-даа сөс ышкынмайн турда, кымга бүзүрээрил? Россияның Юстиция яамызы болган үймээнни бир-ле күштер режиссерлар башкарган, чогааткан деп турар. А өске херектеннер журналистерге («ИК-15) колонияның удуртулгазы боду, ыяш материалдарны калбаа-биле муң-муң акшага оорлап, үндүр садып турары илеревезин дээш, ону чажырар дээн сагышбиле өжегерээн «лесопилканы өрттедипкен» — деп дамчыткан. Бир медээ-биле алырга, ИК-15-че өске колониялардан 15 кижини чагыртпас херектеннерни күштээри-биле база-ла өжегерээн эккелген деп турар.
Шииттиргеннер хомудавайн турарлар деп, Иркутск облазының кижиниң эрге-ажыын камгалаар төлээзи Виктор Игнатенко бижээн. Кайы-бир шииттирген кижи, шынап, хомудал бижиир болза, Игнатенко ону ийи караа-биле көрбестей бээр. Мындыг кижи канчап шииттиргеннерниң эрге-ажыын камгалаарыл деп, айтырыг тургустунуп турар.
Ол эрге-ажыын билбес болуп, шииттирген улустуң кайы-бирээзи «сени хомудап бижиир мен» деп сөс чугаалаптар болза, ат болганы ол. Ынчангаш шииттирген кижи хомудал сөс ытпас, ол хоруглуг.
Хоойлу талазы-биле камгалаар «Сибирь против пыток» деп организациязының ажылдакчылары база шыны-биле чугаалавайн турар. Шииттиргеннерден каш кижи чок болганыл, аар кемдээшкин алганы чежел, каш кижи күштеткенил, бо талазы-биле истелге ажылы кайы хире чоруп турарыл? — деп харыы чок айтырыг.
Бир эвес кеземче херээн оттурган болза, бо берге байдалга хамаарыштыр, организация болчукчулар-биле керээни чүге чарып албааныл? Амга чедир шииттиргеннерниң даңзызы чүге чогул, олар кайы колонияже чорутканыл, кайда турарыл? Бо айтырыг харыы чогундан митинг чарлаттынган. А карантин үезинде хөй чон чыглырын чөпшээревейн турар болган. Ынчалза-даа бо херекти эчизинге чедир сайгаржыры чугула, берге-даа болза…
Алла Донгур-оол.
"Шын" солуннуң очулдурукчулары белеткээн. #Шын
