Мөңгүн-Тайга кожууннуң Шегетей деп черде эрес-кежээ сарлык кадарчызы Эрес-оол Иргитти танывас, билбес кижи ховар. Ол салгал дамчаан малчын. Ооң кырган-ачазы Михаил Көже алдарлыг сарлык кадарчызы, “Ленин” ордениниң эдилекчизи, ол ышкаш ада-иези Бора-Кыс, Хүлер-оол Иргиттер ол-ла Шегетейниң алдарлыг малчыннары чораан.
Эрес-оол Иргит 16 харлыындан эгелеп ада-иезинге дузалажып, малчыннап эгелээнден бээр, ам 37 чыл эрткен, ол ам 53 харлыг. Күрүнениң малын кадарып келген үезинде, кезээде бедик көргүзүглерни чедип ап келген. Эртенгиниң 6 шакта хойну одарже үндүргеш, орай кежээ киирип келир, чымыштыг мал ажылынга бердинген, езулуг эрес-кежээ малчын.
Чыл санында элээди оглу-биле кады муң ажыг хоюн кыргааш, 800 килограмм чедир дүктү күрүнеге дужаап турар. Бир чамдыкта, тергиин малчын Эрес-оол Иргиттиң дугайында бодап олургаш, шупту малчыннар мындыг эрес-кежээ болгаш бедик көргүзүглерлиг турган болза деп бодап келиримге, ала-чайгаар дараазында одуруглар төрүттүнүп келди:
Эрес-кежээ Эрес-оолга,
Чалгаа-шүшпең чамдык эрлер
Эгин чедир деңнешпес-даа,
Човаанындан сотка орар.
Өөнүң ишти Кызылче эмчилеп азы каш хонук ырадыр чер чорупканда, сарлыктарын боду саап алыр. Өске кадарчылар ышкаш малчыннап ажылдап чорууру күрүне бүдүрүлгезинге келгеш, кажан-даа чарбыттынып, айбыланып олурбас, бүгү ажылдарны боду кылып алыр.
Уругларының авазы Чойганмаа Комбу-биле кады чурттап эгелээнден бээр 30 чыл чедип турар. Иргиттерниң өг-бүлезиниң күш-ажылын үнелеп көргеш, “Мөген-Бүрен” күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгези, Тыва Республиканың Чазаа, Дээди Хурал болгаш Көдээ ажыл-агый яамызы удаа-дараа шаңнап-мактап келген. Ынчангаш, Эрес-оол Хүлер-оолович Иргит бо чылын Тыва Арат Республиканың үндезилеп тургустунганындан бээр 100 чыл оюн таварыштыр малчыннар Наадымының чемпиону болур дээрзинге чигзиниг турбас. Чүге дизе бо чылын мал оолдаашкынның түңнелдери-биле 100 башка онааштыр, 140 хуу хураганны камгалап алганы дээш мурнакчы малчын КУБ “Мөген-Бүренниң” 55 чыл болган юбилейинде аът-биле шаңнадырынга белеткенип турар.
Хой, сарлык малдаарындан аңгыда, Эрес-оол Иргит Кызыл-Хая сумузу, Мөңгүн-Тайга кожууну болгаш республика чергелиг чадаг чарыштарның доктаамал киржикчизи. Ол Бай-Тайга, Мөңгүн-Тайга кожууннар болгаш Кызыл — Чедер аразынга эртип турган чадаг чарыш маргылдааларынга I, II, III-кү шаңналдыг черлерни чаалап ап чораан.
Мөген-Бүрен күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгезиниң девискээринде, Шегетей деп черде эрес-кежээ малчын болгаш сарлык кадарчызы Эрес-оол Иргиттиң дугайында өскелерге үлегер-чижек болур дээрзинге идегээш бижидим.
Аалдың адаа аян черде,
Анай, хою, хураганы чапты берген.
Түмен малын хайгаарап каап,
Түрлүг Эрес чоргаар, таваар чортуп чору!
Өшкү-Саар ООРЖАК,
“Мөген-Бүрен” КУБ-туң директору.
Мөңгүн-Тайга кожуун.
