Көдээ ажыл-агый рыноктарын ажылдадырынга регион деңнелинде 2 сорулганы шиитпирлеп турар:
1. Тус черниң көдээ ажыл-агый барааннарының бүдүрүкчүлеринге болгаш хуу дузалал ажыл-агыйлыг хамаатыларга күрүне деткимчези. Бодунуң продукциязын эптиг байдалга садып-саарып алыр эрге хандырттынып турар.
2. Көдээ ажыл-агый рыноктарының сайзыралы. Садып алыкчыларга чиик өртекке шынарлыг аъш-чемни садып алыр арга тыптып келир.
Бирээде, турар чери. Агромаркеттер Кызыл хоорайның садыг-саарылга рыноктары чок микрорайоннарга турар. Садып алыкчыларга эптиг байдалдар тургустунар.
Амгы үеде хоорай чурттакчылары бүдүн чыл дургузунда көдээ ажыл-агый барааннарын «Төп», «Автодор», «Ангарскийден» микрорайоннардан садып ап турар.
Ийиде, көдээ ажыл-агый барааннарының бүдүрүкчүлеринге продукциязын садып-саарып алырынга эптиг байдалды тургузары.
Үште, көдээ ажыл-агый продукциязынга таарымчалыг өртектерни тургузары. Өске рыноктарга өртектерни чаңгыс деңнелге тудар, рыноктарга садыг-саарылга конкуренцияларын (адааннажылгазын) сайзырадыр байдалды тургузар.
Бо хүн дугуржулга ёзугаар 10 садыгжы, 1 бухгалтер, 1 учетчик-контролер, 1 эът аайлаар кижи, 1 техничка, 4 таңныыл (ээлчеглиг) ажылдап турарлар.
Хүнде 166 кижи кирип турар. Ортумаа-биле бир кижи 401 хире акшага садыгланып турар.
Ниитизи-биле саттынганы:
2 037 120,5 рубльге 43 тушадан (коң эъттен) 8806,65 кг инек эъди;
150 934,6 рубльге 5 тушадан 827, 67 кг аът эъди;
39 867,9 рубльге 3 тушадан 180,93 кг хой эъди;
259 500 рубльге 36 баш дириг хой саттынган.
63 тараачын фермер ажыл-агыйлар болгаш хуу дузалал ажыл-агыйлар 2 487 423 рубльди ажылдап алган.
Как вы оцениваете работу сельхозрынка?
Дина Ивановна Оюн: Кажан бо көдээ ажыл-агый рыногу ажыттынып турда кээп чораан мен. Эгезинде эки көстүпкеш чиде бербээн бе деп чүвени билип алыры меңээ чугула. Бо төлевилелдиң кол үзел-бодалы болза, малчыннар келгеш, боттары малының эъдин дужааптарга, эъттиң өртээн 10%-дан эртир өстүрбес. 40-50% чедир өстүрүптер таварылгалар бар. Ынчап баарга эътти садып алган кижи малчындан хөйнү ажылдап алыр апаар. Бо талазы-биле рынок шыдап турар. Чурттакчыларның чугаазындан алырга: «Бистиң микрорайонга көдээ ажыл-агый рыногун кылырын дыка-ла манап турган бис. Ам күзеливис бүткен. Эът садып алыр дээш, хоорай төвү-даа кирип турбайн, чанывыста рыноктан чиик өртек-биле ап алырга, дыка эки-дир». Бир оол беляш кылыр дээш, дыка-ла хөй тырткан эътти ап турар болду. Ынчап кээрге, рынок доктаамал садып алыкчыларлыг апарган.
Бистиң корр.
