Тыва Республиканың 2020-2024 чылдарда Социал-экономиктиг тускай программазының “Тууйбу бүдүрерин организастаар” хемчегни боттандырары-биле кызыгаарланып, 2020 чылда республиканың социал-экономиктиг сайзыралының программазы-биле 40 сая рубльди «Сен Ги» бүдүрүлге компаниязын удуртуп турар Юй Лейниң тууйбу заводунче киирген. Республикага социал тудуг объектилерин калбартыр деп бодаар болза, боттарывыска тудуг материалдары, ол ышкаш тууйбу база турар болза эки. Бүдүрүлге чери 11 чыл иштинде ажылдап турар. Оларга бо деткимче улаштыр сайзыраарынга улуг идиг болган.
Тууйбунуң чылда хереглели амгы үеде чүгле социал чуртталга объектилеринде, өскээр чугаалаарга тудуг яамызының кылып турар тудугларынга 10-15 сая тууйбу хереглеттинип турар. Тывада ынча тууйбуну бүдүрүп турар чер чок турганындан өске материалдар-биле кылыр азы өске регионнардан тууйбу садып алыр ужурга таваржып турган.
Бүдүрүлгениң ажыктыг талалары - регионну тудуг материалдары-биле хандырары база ажылчын олуттарны тургузары. Амгы үеде тууйбу заводунда чедир доозулбаан цехтерниң рельстерин эптеп кылыр ажылдар чоруп турар. Оон аңгыда отка шыдамык тууйбуларны салып, тууйбу хептерин мөөңнээн 100 демир хепти каңнап кылып турар. Бүдүрүлгеде ниитизи-биле 10 ындыг демир хеп бар. Чаңгызынга-ла 5 муң тууйбуну кудар. Тууйбу өрттедир улуг печкаже тууйбу хептерин мөөңнээн 100 демир хеп кире бээр. Тууйбуну куткаш, кургаткаш, өрттедиринге 4-5 шак негеттинер. Бир кылырда 500 муң тууйбуну бүдүрүп болур аргалыг болур.
Тываның Чазак Даргазының оралакчызының албан-хүлээлгезин күүседип турар – регионнуң экономика сайыды Айдыс Сат: “Амгы үеде тууйбу бүдүрер автоматчыткан дериг-херекселди бүрүнү-биле саткан. Бүдүрүлгеден үнген тууйбуларны чурттаар оран-сава тудугларынга ажыглаары көрдүнген. Чоорту тууйбунуң хереглелин көрүп тургаш, бо адырны калбартыр талазы-биле ажылды планнап турар бис” – деп чугаалаан.
Бүдүрүлге ээзи Юй Лейниң чугаалап турары-биле алырга, тууйбуну Бии-Хемниң болгаш Каа-Хемниң дойундан кылып турар. Курлавырны алгаш көөрге Каа-Хемниң дою 10 чыл иштинде тууйбу кылырынга чедер. Ооң соонда республиканың өске черлеринде дойну база көөр апаар.
«Куу болгаш кызыл дойну холааш, өрттеткен тууйбунуң шынары кончуг эки, тудуг стандартынга дүгжүп турар, быжыг болур» - деп, ол чугаалап турар.
Тууйбу бүдүреринге херек бүгү-ле дериг-херексел бо чылдың октябрь төнчүзүнге чедир белен болур. Бүдүрүлге чери республиканың социал-экономиктиг тускай программазынче кирериниң мурнунда бир чыл иштинде 3 сая тууйбуну бүдүрүп турган. Чаа дериг-херекселдиң дузазы-биле олар чылда 10 сая тууйбуну болбаазырадып эгелээр. Ол дээрге таптыг-ла республиканың социал чуртталга тудугларының хереглели болуп турар.
Чыжыргана СААЯ.
#Экономика #Тууйбузаводу #ИПСЭР #Тыва #Тува #Тувамедиагрупп #Тывадыл #Тывамедээ #Tuva #Shyntuva
