Тыва цирктиң үндезилекчизи, совет үеде эң-не бедик шаңнал Ленин ордениниң эдилекчизи, ССРЭ-ниң улустуң артизи Владимир Базыр-оолович Оскал-оол 1920 чылдың декабрь 31-де Хөндергей сумузунуң Чаш-Терекке төрүттүнген. Тыва бижикти чогааткан соонда 1931 чылда ол Хөндергейниң Чаш-Терекке чайлаг школазынга билигже эге базымнарын кылган.
Оскал-оол өөредилгеге кончуг кызымак кижи болган. Эки өөредилгези дээш ону Чөөн-Хемчик кожуундан Кызылда Аныяктарның Коммунистиг интернационал (Коммунистический Интернационал Молодёжи) пионер лагеринче дыштанып чоруткан. Ол чылын ТАР-ның 15 чыл оюн демдеглеп турда, Кызылга байырлал болган черге (ынчан байырлалдар Доңмас-Сугнуң көк шыгынга эрттип турган) ССРЭ-ниң цирк бөлүү база аалдап кээп, чонга бараан болган. Олар Тывадан цирк училищезинге сургуулдар база чыып чорааннар. Оларның бирээзи 15 харлыг Оскал-оол болган. Ол хүнден эгелээш Тываның салым-чаяанныг оглу бүгү амыдыралын цирк уран чүүлүнге өргүпкен.
Хөндергейден чаңгыс чер-чурттугларының сактыры, Базыр-оолдуң оолдары кончуг кашпагай, эрес улус деп чугаалажыр. Улуг хазы Айдың-оол бедик орус аъттың кырындан доңгайгаш дашты апкаш, дажаптар кижи чораан дижир. Доңмас-Сугга байырлал база-ла аанакайың хүреш чок каяа эртер дээр силер, ол үениң шыырак мөгелерин Владимир Базыр-оолович: Арзылаң Чамыяң, мөгелер Даржык, Чыраа-Кара, Сарыг-оол, Ойдупаа, Шойдаң, Маңнай-оол деп бо аттарны адаар чораан. Совет циркте ооң эштери алдарлыг клоуннар Карандаш, Никулинни адаарга-ла чедер. Чер-делегейде ооң эргип кезивээн чери-даа чок, улуг чурт Совет Эвилелин безин санаваска. ССРЭ-ниң-даа тыва цирк уран чүүлүнге ооң салыышкыны, үлүг-хуузу эгээртинмес.
Тураскаал тургускан кара чаңгыс делегей төөгүзүнче кирген аът Эзир-Караны Оскал-оолдуң өөнүң ишти Дүнзеңмаа чүгле көрген эвес, а мунуп чораанын бодунуң сактыышкынындан билир бис. Ол ийиниң иштинден төрээн ажы-төлү Валентина, Майя, Юрий, ачылары—Маадыр, Саяна, Долаана, Владимир болгаш оон-даа хөй үре-садызы сураглыг өгбезиниң 100 чыл оюн бүгү тыва чон-биле бөгүн демдеглеп эрттирер.
Бистиң корр.
