Эрткен неделяда «Каткы-биле дең эргелиг бис» деп инвалидтер аразынга оюн-баштак фестивалы болуп эрткен. Ук хемчегни Президентиниң грантылар фондузунуң деткимчези-биле Улусчу чогаадылга төвү болгаш Тываның тывынгырлар болгаш хөглүглер шимчээшкини организастап эрттирген. Ийи ай дургузунда белеткел үезинде республиканың инвалидтер ниитилелдериниң кежигүннери беш аңгы команда тургузуп, неделя санында ужуражып, репетицияларны эрттирип турган. Төлевилелдиң түңнел чадазы Улусчу чогаадылга бажыңының сценазынга декабрь 4-те болуп эрткен. Организакчылар бо хүнгү байдал-биле ук фестивальды санитар-эпидемиологтуг хемчеглерни сагып, маскаларны кедерин хайгаарап, дезинфекция ажылын чорудуп тургаш, эрттиргеннер.
Команда бүрүзү бо хүнде эң-не билдингир темаларга баштак көргүзүглерни белеткээннер. Оларның «чидиг» домактарын, сцена кырынга алдынып билирин, баштакты чедимчелиг кылдыр дамчыдарын үш кижи составтыг, КВН хемчеглериниң дуржулгалыг жюри кежигүннери – «Туваавтотранс» автошколаның директору Сергей Белоусов, «Дайынчы акы-дуңмалышкы» ниитилелдиң кежигүнү Сергей Лаптев база «Тувамедиагрупп» холдингиниң төлээзи Ольга Возовикова олар үнелеп көргеннер.
Фестивальды Бүгү-Россияның Тывада караа көрбестер ниитилелиниң «Өттүр көөрлер» деп командазы ажыткан. Ук команданың көргүзүүнде караа көрбес инвалидтерниң чуртталгазындан таварылгаларны шоодуп көргүскен. «Бо залда чүгле бис свет өшкенинден кортпас бис, оон-даа чугаалаар болза, караңгыда номну безин номчуп шыдаар бис» — деп баштактанып, залда эвээш санныг деткикчилерниң база жюриниң үнелелин ап турган. «Өттүр көөрлерниң» бирээзи садыгга болуушкунну база сонуургаткан. «Чоокта чаа садыгга ээлчегге үш шак туруп келген мен. Манекен соондан туруп алгаш, ээлчээм манап турган болган мен» — деп, команданың киржикчизи баштактанган.
«Аныяктар» деп коляскалыг инвалидтер командазы Бүгү-Россияның инвалидтер ниитилелиниң республикада салбырының мурнундан киржип турар. Олар «Репка» деп орус улустуң тоолун амгы үениинге дүүштүр ойнап көргүскен. Көргүзүгнүң кол утказында кандыг-даа үеде азы байдалда бергелерни демниг ажып эртерин кыйгырган. «Чүү? Кайда? Кажан?» деп билдингир теледамчыдылгага үндезилеттинген көргүзүгнү «Дугуйлар кырында магистрлер» деп инвалидтер ниитилелиниң база бир командазы бараалгаткан. «Магистрлер» Екатерина II-ниң Санкт-Петербургта ордузунуң улуг пандузунуң дугайында чугааны чорудуп тургаш, «бистиинде оон-даа кадыр болгаш аар өртектиг пандустар бар» деп, мактал уткалыг шоодугну салып турганнар.
«Кадыының байдалы кызыгаарлыг кижилерни утпайн, уран чүүлче киирип турары дээш бо фестивальды эрттирип турар бөлүкке четтиргенивис илередип тур бис. Фестивальга киржири солун болгаш сүрээденчиг болду. Бис, коляскалыг спортчу ча-адыкчылары, чүгле маргылдааларга киржип чоруур бис, мооң мурнунда сцена кырынга уран чүүлүвүс көргүзер арга турбаан. Командалар дыка эки белеткенип алган-дыр. Мындыг солун төлевилел боттанганынга өөрүп тур бис. Баштактанып өөредип каан башкывыска, Константин Куцеваловка, четтиргенивис илереттивис» — деп, Бүгү-Россияның инвалидтер ниитилелиниң Тывада салбырының кежигүнү, «Байкерлер» командазының капитаны Чымба Хөнделең демдеглээн.
«Шимченгир болгаш могаг билбес» деп база бир команда бодунуң талантызын фестивальга көргүскен. «Жестуно» деп адаттынган бөлүк – үнү чок инвалидтер ниитилелиниң мурнундан төлевилелде киржип турар. Үнү чок улустуң дылын жестуно дээр, ынчангаш ук команда бодунуң көргүзүүнге көрүкчүлерге болгаш жюриге амыдыралга хүннүң-не ажыглап турар сөстерни имнеп чугаалаар кылдыр өөреткен. «Жестуно» команданың: «Үнү чок улустуң маргыжын соксадырда, чүгле светти өжүрүптер силер» – деп баштактанганы амыдыралдан солун эскериг.
«Каткы-биле дең эргелиг бис» деп оюн-баштактаныышкын фестивалын Тываның Чазак Даргазы Шолбан Кара-оол база деткип келген. «Канчаар-даа аажок шыдамык болгаш бедик хей-аъттыг улустуң, силерниң, чанынга турары меңээ улуг алдар. Амыдыралдың бергелеринче баштак-биле көрүп билириңер биске улуг чижек, быжыг туружуңарга, хей-аъдыңарга бедик мактал. Мөөрейге шыырактарны илередир-даа болза, меңээ силер шупту тиилекчилер силер» — деп, ол демдегледи. Команда бүрүзүнге ол 50 муң рубль түңнүг сертификаттарны тыпсып деткээн.
«Өттүр көөрлер» командазын тергиин деп, фестивальдың түңнелдери-биле шиитпирни жюри кежигүннери үндүрген. Тиилекчи команда Гран-при дипломун болгаш 15 муң рубльдиң сертификадын алган. Команда бүрүзүнүң киржикчилеринге дипломнарны болгаш футболкаларны, өртектиг белектерни тывыскан.
Тываның улусчу чогаадылга
болгаш дыштанылга төвүнүң
парлалга албаны.
