Медээлер

Культура адыры чылды түңнээн

Тываның Культура яамызының улуг хуралынга 2024 чылдың түңнелдерин үндүрүп, 2025 чылдың планнарын сайгарган.

04 марта

Черлик ыттарга удур демиселди күштелдирер

Ыт кижиниң өңнүү дижир бис.

03 марта

Тамада дугайында бодал

Хоочун, улустуң башкызы Валентина Монгуштуң февраль 6-да үнген «Шын» солунда «Тамадалар деп кымнарыл ол?» деп материалын аажок чөпсүнүп, чүүлдүгзүнүп номчудум.

03 марта

12 дакпыр чемпион

Семен Байкара — Тываның сураглыг спортчуларының бирээзи.

03 марта

Оруктарының байдалын түңнээн

ТР-ниң Чазааның Даргазының оралакчызы албан-хүлээлгени күүседип турар Айдыс Сынаа Тываның Чазааның чанында айыыл чок орук шимчээшкининиң талазы-биле комиссиязының бо чылда бирги хуралын эрттирген.

03 марта

Черни халас бээриниң чурумун доктааткан

Тываның чурттакчылары 2025 чылдан эгелеп, ооң чурттакчы чонунуң саны 10 муң кижиден ашпас республиканың кайы-даа чурттакчылыг девискээринге, хууда чуртталга бажыңнарын тударынга халас чер участоктарын

03 марта

Спортчу алышкыларның чедиишкиннери

Чоокта чаа Кемерово хоорайга Сибирь федералдыг округтуң дзюдо маргылдаазы болган.

02 марта

Уйгу чок Улуг-Хем

02 марта

Малчыннар эмнелгезинден төөгүлер

Бо чылдың январь айда Кызыл хоорайда чоннуң адаары Малчыннар эмнелгезинге хоочуннар-биле кады эмнедип чыттым.

02 марта

Шагааны уткууру

Чөөн чүктүң Чыл санаашкыны-биле бо чылын Тывага ыяш олуттуг, ногаан Чылан чылы моорлап келир.

01 марта

Шагаа деп чараш кыс

Эртенгиниң эртезинде, бурунгунуң мурнунда-даа эвес, эрги чылды үдеп, чаа чылды уткуур Шагаа-дой найыры тывылганда, шак бо болуушкун болган чүвең иргин.

01 марта

Шагаада хоруглуг чүүлдер

Шагаа – чыккылама кыштың соогун хүр-менди ажып, чылыг частың айы-биле чолукшужары, кижи бүрүзүнге база бир чаа назынны немеп турар ханы уткалыг байырлал.

01 марта

Байыр чедириишкини

Хүндүлүг чаңгыс чер чурттугларым!

01 марта

Чылан чылынга йөрээл

Чаа чылым —Чылан чылым,Шагаа-доюң демдеглээли!Чамбы-дипке шагда-дүптеЧары алгаан, Чылан чылым!

28 февраля

Шагаада чүк үндүрери

Кижилерниң салым-хуузу төрүттүнген чылының меңгизи, олудундан аңгыда, чыл санында өскерлип турар меңгизи болгаш олуду чугула хамаарылгалыг болур.

28 февраля

Хуужуур

Шагаа ширээзинге салыр чемнерниң бирээзи — хуужуур.

28 февраля

Бүрүн эргелиг төлээ: “Демир-оруктар – Россияның Президентизиниң национал сорулгаларын боттандырар үндезин”

Россия Федерациязының Президентизиниң Сибирь федералдыг округта бүрүн эргелиг төлээзи Анатолий Серышев Новосибирскиге эрткен Барыын-Сибирь демир-оруктарының социал-экономиктиг форумунга киришкен.

28 февраля

Тиилелгени чоокшуладырынга идегеп...

ТР-ниң Чазааның болгаш Улусчу фронтунуң “Шуптузун Тиилелгеже!” федералдыг төлевилели-биле чыгдынган кышкы гуманитарлыг дузазын тускай шериг операциязының девискээринче 3 фурага чүдүргеш, чоруткан.

28 февраля

Шагаа белээ

Шагаа бүдүүзүнде найысылал Кызылдың чурттакчылары болгаш аалчылары Шагааның делгелге-ярмарказын дыка манаарлар.

28 февраля

Шагаа – онза ыдыкшылдыг байырлал

Шагаа, бир дугаарында, өг-бүлениӊ, төрел аймактыӊ байырлалы болур.

27 февраля

Чазак Баштыңының Кубогу дээш...

Кызылда культура болгаш дыштанылганың национал парыгынга февраль 21–23 хүннеринде Чазак Даргазының Кубогу дээш мячилиг хөккей маргылдаазы болган.

27 февраля

Дугжууба азы "сор чалаары"(Арыглаашкын езулалдары)

Шагаа бетинде ай санаашкыны езугаар 29-туң хүнүнде азы Шагаага чедир ийи хонук артканда, хүрээге лама башкылар “Дугжууба” деп арыглаашкын езулалын кылып эгелээр.

27 февраля

Масленицаны чеди хонук демдеглээр

Масленица – ыр-шоор, оюн-тоглаа, танцы-сам үзүктелбес, кышты үдеп, часты уткуурунуң солун байырлалы.

27 февраля

Ыяш олуттуг, ногаан өңнүг, ийи кара меңгилиг Чылан чылы

Тывалар болгаш Моол аймак чоннарның амгы Шагааны демдеглеп эгелээниниң төөгүзү ыраккы Чиңгис-Хаан үезинден эгелээн деп Лочен Дхарма Щрии деп башкының Намдел Сергьи Щиңта деп номунда бижээн.

27 февраля

Хүннээректиг аяс хүнде

Тожу кожуунга «Ивижилер фестивалы – 2025» байырлалын көөр дээш, бир хонук бурунгаар-ла тырттырар бөлүк-биле найысылалдан даң бажында үнүптүвүс.

27 февраля

Тиилелге дээш! Ада-чурт дээш!

Февраль 21-де В.Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрынга Ада-чурт камгалакчызының хүнү уткуштур байырлыг хурал болуп эрткен.

27 февраля

Чаа-Хөл кожуун — салым-чаяанныглар чурту

Культура ажылдакчыларының киржилгези чокка чурттакчы чоннуң болгаш ниитилелдиң амыдыралында болуушкуннар эртпейн турар.

26 февраля

Эмчиниң солун ужуралдары

Өвүр эмнелгезинге педиатр эмчи болуп ажылдап чеде бергеш, улусчу эмнээшкинниң ажыглап болур аргалары бар деп чүвени билип эгелээн мен.

26 февраля

Чаавам «Шынның мөгейикчизи

«Шын» солуннуң юбилейин уткуштур чарлаан мөөрейинге чөпшээрежип, бодумнуң үнүмнү кадыксадым.

26 февраля

Чоргаар малчын

Россия Федерациязының көдээ ажыл-агыйының алдарлыг ажылдакчызы, Тываның ховар кижилериниң одуруунда Владимир Иргитович биле Өшкү-Саар Салчаковна Чоргаарларның ажыл-ишчи өг-бүлезин “Шынның” аалчылары к

25 февраля

Уран чүүл делегейинче ужуккан артист

Леонид Каң-оол — В.Ш. Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрының актёру, кол режиссёру, драматургу, «Тыва Республиканың алдарлыг артизи» база «Улустуң артизи» деп хүндүлүг аттарның эдилекчизи.

25 февраля

Англи, тыва үлегер домактарның утказы чоок

Англи дыл кичээлинде үлегер домактар болгаш чечен сѳстерни деңнеп ѳѳредирге, уругларның ниити билииниң сайзыралынга дээштиг болур.

25 февраля

Тергиин аныяк эртемденнер

Январь 20-ден февраль 5-ке чедир “Тываның тергиин аныяк эртемдени” деп мөөрей эрткен.

25 февраля

Арага – кара күштерниң суксуну

Ай санаашкыны-биле Чаа чыл – Шагаа чоокшулаан.

25 февраля

Аңнар читкен…

Бо-ла чорааш, аңчыларның кээргел чогун кайгаар-дыр мен.

25 февраля

Кыш-оол

Бистиң суурувуста кырган-авам инектерлиг. Оларның аразынга Ак-Инек дээр инек турган.

24 февраля

Тыва курткалардан даараза

Сөөлгү үеде тыва чон национал идик-хевинге дыка ынак апарган. Ылаңгыя байырлалдарда национал хевин кеткен улусту көөрге, чоргаар көстүр.

24 февраля

ХОРЛУУ КАДАЙ

Тываның Виктор Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрының артизи Марьям Рамазанова улуг назы-харлыг тываларның сагыжынга “Хорлуу кадай” деп хүндүлел шола ады-биле уттундурбас болуп артып калган.

24 февраля

Патриотчу эрзинчилер

2020 чылдан тура республиканың бүгү кожууннарының культура албан черлеринде «Патриот» деп клубтар ажылдап турар.

24 февраля

Сүзүк шерии болгаш АРШ

Шаандакы феодалдыг Таңды-Урянхайга эки турачы тыва шериглерни сүзүк шерии дээр турган.

23 февраля

Төрээн чурту дээш, төрел чону дээш…

Херээжен кижи одаан долгандыр бодап орда, а эр кижи аал-аймаан хайгаараар деп билиишкин анаа-ла тыптып келбээн.

23 февраля

Эки турачылар мурнуку шугумда

Февраль 9-та Рачино суур дээш 31-ги аъттыг-шериг полугунуң 3-кү, 4-кү эскадроннары тулчуп кирген.

23 февраля

Адаларга тураскааткан үлегер домактар

Ада кижи оглун сактыр,Алдын-доос кудуруун сактыр.

23 февраля

Тывага 1921–1944 чылдарда күш-культура болгаш спорттуң байдалы

1921 чылдың август айда Тыва Арат Республика тургустунарга, ТАР-ның Чазааның мурнунга келир үеде кадык-шыырак араттарны, ажылчын аңгыны өстүрер сорулга тургустунган.

22 февраля

Уругларның чедиишкини

Республиканың Р.Д. Кенденбиль аттыг уругларның уран чүүл школазының сургуулдары Новосибирск хоорайга мөөрейге чедиишкинниг киришкеш келген.

22 февраля

Шагаа сөзүглели

ШАГАА – шаг-үениң солчуушкунун, эргилдезин демдеглээн бурунгу байырлал.

22 февраля

Эр кижиге чүнү белекке бээр

Ада-чурт камгалакчызының хүнү чоокшулаан тудум, чүнү белекке бээр деп айтырыг тургустунуп кээр болгай.

22 февраля

44 чуртталга бажыңынга капитал септелгени кылыр

2024 чылда Тывага капитал септелге программазы-биле шупту 167 муң дөрбелчин метр шөлдүг, хөй аал чурттаар 54 чуртталга бажыңынга капитал септелгелерни чоруткан.

22 февраля

Үжен үштүң түрлүг соруун тудуп...

Чогаалчы дылдың эдилекчизи болганда, бүгү делегейниң төрээн дыл хүнүнде оларның бодалын сонуургап көрээлиңер.

21 февраля

Тыва тудугларның темпизин салбаан

Тыва 2024 чылдың түңнелдери-биле, чуртталга тудуун шапкынчытканы-биле Россияда дөрткү черни ээлээн.

21 февраля

Арыг чараш эртине дег, ак-көк Тывам ховар оглу

Февраль 14-те чогаалчы, шүлүкчү, башкы, очулдурукчу, эртемден, Бай-Тал сумузунуң ховар кижилериниң бирээзи, чаңгыс чер чурттуувус Борис Чюдюктуң 100 хар оюнга тураскааткан сактыышкын кежээзи болган...

21 февраля

Мал ажылын түңнээн, сорулгалар салдынган

Февраль 14-те Тываның Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызының хуралдаар залынга Тываның ветеринария албаны 2024 чылда кылган ажыл-ижин түңневишаан, 2025 чылда салган сорулгаларын таныштырган.

21 февраля

42 төлевилел

Күрүнеден деткимче алырынга дөртен ийи төлевилелди Тыва Республиканың Күш-ажыл болгаш социал политика яамызынга болуп эрткен республика комиссиязының хуралынга сайгарып көрген.

21 февраля

Өртектерни турум тудар дээш...

Тываның Экономиктиг хөгжүлде болгаш үлетпүр яамызы социал ужур-уткалыг аъш-чем продукциязының өртектерин турум тудар дээш, элээн каш улуг садыг четкилерин ооң иштинде «Пятёрочка» база «Батон» садыглар

21 февраля

Энергетиканың нарын айтырыглары

“Россети Сибирь Тываэнерго” компанияның, монополияга удур федералдыг албанның регионда эргелелиниң болгаш республиканың Тарифтер албанының удуртукчулары электри четкилеринге коштунарының...

20 февраля

Үрер хөгжүмнүң үделгези-биле…

Февраль 18-те Тиилелге шөлүнге Тываның Чазааның Даргазының оралакчызы Тимур Кууларның эгелээшкини-биле ТШО-нуң киржикчилериниң чуруктарын болгаш маадырлыг чоруктарын бижээн плакаттарны...

20 февраля

Часкы хар үери

ТР-ниң Чазааның Аппарат хуралынга хар суунуң часкы үеринден чурттакчылыг черлерни болгаш социал ужур-дузалыг объектилерни камгалаар талазы-биле баш удур чорудар хемчеглер дугайында чугаалашкан.

20 февраля

Чаа салгалдың инженерлерин белеткээр арга

Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг биле «Эльбрусметалл-литий» компанияның удуртулгазы база «Ростех» күрүне корпорациязының төлээлери аразында кадрлар белеткелиниң айтырыын чугаалашкан.

20 февраля

Шумов алышкыларга тураскаалды ажыдар

Тываның Баштыңы В. Ховалыг ажыл-агыйжы сургакчылаашкын үезинде, «Россияның шериг төөгү ниитилели» Бүгү-российжи хөй-ниити күрүне организациязының даргазының оралакчызы Н. Овсиенко-биле ужурашкан.

20 февраля

Акция уламчылавышаан

Тываның Чазааның деткимчези болгаш даалгазы-биле тускай шериг операциязында чаңгыс чер чурттугларывысче чорудар гуманитарлыг дуза чыыр ажылдар уламчылавышаан.

20 февраля

Аңгыр-оол орустап эгелээр

“Аңгыр-оолдуң тоожузу” деп кинону көрүкчүлер удавас орус дылга көрүп эгелээр.

19 февраля

Онза кыш

Малчын кижи бойдус-биле сырый харылзаалыг.

19 февраля

Чалыы үевистиң самнары

Чуртталгавыстың база бир чаа арны ажыттынып, 2025 чыл моорлап келген.

19 февраля

Малчыннар эмнелгези

Бо чылдың январь айда хан базыышкыным улгаткаш, Кызылда «Малчыннар эмнелгези» деп адаарывыс 2 дугаар республика эмнелгезинге эмнедип чыттым.

19 февраля

Шагаа чеми

Шагаага белеткенип турар үеде база бир онзагай чүүл – байырлалдың аъш-чемин баш удур белеткээр ажылдар.

19 февраля

Театр – бичии байырлал

«Театр» деп сөстү дыңнаптарга-ла, хөй сайгылгааннарлыг, чараш люстраларлыг чырык өргээ, улуг көжегелерлиг сцена, каас-чараш кеттинген кижилер...

18 февраля

Тыва эртемниң одуруунда

Эртемниң дөзү ырак.

18 февраля

Кожамык байырлалы

Тыва чон шаг-тѳѳгүден бээр тѳрээн черинге, ооң кайгамчыктыг тайга-таңдыларынга, аржаан-сугларынга, хемнер-хѳлдеринге ханы ынакшылын кожаң ырларга, улустуң ырыларынга алгап-мактап чорааннар.

18 февраля

Өгбелерниң Шагаалап чорааны

Амыргын-на амыргын, хүндүлүг чонум!

18 февраля

Марфа Скубко 100 харлаан!

Бии-Хем кожууннуң Туран хоорайының чурттакчызы Марфа Тихоновна Скубко 1925 чылдың февраль 10-да Башкортостан Республиканың Уфинск районунуң Белебей хоорайынга 9 ажы-төлдүг өг-бүлеге төрүттүнген.

18 февраля

Хамыктың мурнунда – боттарывыс...

Чөөн-Хемчик кожууннуң төвү Чадаана хоорайның Подгорная кудумчузунда бажыңга угарлыг газтан ада-ие 15 харлыг уруу-биле хораннанып, чок болган дугайында медээ массалыг информация чепсектери дамчыштыр...

18 февраля

Айхан Куулар: «Бо орук болдунмаады, ам бо орук база эки-дир»

Аравыста амыдыралга ынак, өөредилгеге сундулуг, күш-ажылчы аныяктар хөй.

17 февраля

Анатолий Серышев биле Александр Ястребовтуң ужуражылгазының айтырыы – Сибирь таможняларының ажыл-чорудулгазының үре-түңнелдери

Бөгүн Новосибирск хоорайга Россия Федерациязының Президентизиниң Сибирь федералдыг округта бүрүн эргелиг төлээзи Анатолий Серышев Сибирьниң каайлы эргелелиниң начальниги Александр Ястребов-биле ажылч

17 февраля

Профилактиктиг ажылды күштелдирген

Тывада суг объектилеринге болгаш ооң чоогунга алдынар дүрүмнер талазы-биле чурттакчы чон ортузунга профилактиктиг ажылды күштелдирген.

17 февраля

Тыва дылдың чажыттары

Өвээнчи (өйгемчи) – чыды чаагай тайга оъду, чадаң ыяжы.

17 февраля

Эки турачылар мурнуку шугумда

Аът кырынга бир ай ажыр1967 чылдың чазынында тыва эки турачыларның дайынчы херектерин истеп-сураглап, Москва чоогунда Подольск хоорайга четкеш келдим.

17 февраля

Ажы-төл биле ада-иелерниң харылзаазы

К.Кан социал керээ программазының ачызында өг-бүлелерге, ылаңгыя ундаралга алыскан азы бурунгаар чүткүүр күзелин ышкыныпкан бичии чаштарга болгаш улуг кижилерге, психологтуг дузаны чедирер аргалыг...

17 февраля

Башкым — сүмелекчим

Кызыл-Мажалык школазының 2-ги клазын дооскаш, 1930 чылдың майда чайгы дыштанылгаже тарадывыс.

17 февраля

Күрүне болгаш төөгү чергелиг документилер

Кижи төрүттүнүп келген хүнүнден-не хамааты байдалының акт бижимелдериниң албан черлери-биле чарылбас харылзаалыг дээрзи чамдык кижилерниң сагыжынга белен кирбес.

16 февраля

Мээң «тускай» өөреникчим

Ажы-төлдү өөредип- кижизидери солун болгаш сорунзалыг, ынчалза-даа белен эвес ажыл.

16 февраля

Психологтар болгаш социал ажылдакчыларга семинар

Февраль 5–6 хүннеринде Кызыл хоорайның Аныяктар өргээзинге «РосПодрос.Практика» төлевилелдиң сессиязы болган.

16 февраля

Дуруяаларның кыйгызы

Тыва литератураның төөгүзүнде 2025 чылда онзагай болуушкун болган.

16 февраля

Кажык — тыва улустуң чараш оюну

Тыва улустуң шаандан тура ойнап келген оюннарының бирээзи — кажык.

15 февраля

Баш дүгүн ажаарының чажыттары

Кандыг-даа херээжен кижи кылагар, суук, чараш чаштыг болуксаар болгай.

15 февраля

Өрелерни эвээжедир дээш

Электри энергиязын ажыглааны дээш, республиканың чурттакчы чонундан болгаш өске-даа хереглекчилерден өрелерни негеп төледириниң, электри энергиязын чажырып ажыглаар чорукту сойгалап илередириниң...

15 февраля

Маадырлар аравыста

2025 чылды Ада-чурт камгалакчызыныӊ чылы кылдыр чарлаан болгай.

15 февраля

Уругларның кибер-айыыл чок чоруу

Тыва Республиканың Өөредилге яамызы ада-иелерге «Бүгүдениң өөредилгезин» эрттирген.

15 февраля

Ачы-буянныг парикмахер

Тускай шериг операциязының хоочуну бодунуң хууда херээн ажыдып алгаш, бичии чаштарга ачы-буянны чедирип турар.

15 февраля

Салым-чаяанныг тренерниң байырлалы

Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы Владимир Түлүштүң 50 харлаан юбилейинге тураскаадып, республика чергелиг хостуг хүреш маргылдаазы болуп эрткен.

14 февраля

Онча-менди чанып келзин!

Тускай шериг операциязынче гуманитарлыг дуза чорудар ажылдар уламчылавышаан.

14 февраля

Дүрүмнер өскерлир

РФ-тиң дээди өөредилге черлеринге өөредилге болгаш өөренип дооскан студентилерге хамаарыштыр хоойлу төлевилелдери Күрүне Думазынче киргениниң дугайында медээлер массалыг информация чепсектеринде...

14 февраля

Авамның хуулгаазын аптаразы

Улуг-Хем кожууннуң Шагаан-Арыг хоорайда туризм төвүнге Улуг-Хем, Каа-Хем болгаш Чаа-Хөл башкыларының аразынга «Авамның хуулгаазын аптаразы» Ажык эжик хүнү февраль 7-де болуп эрткен.

14 февраля

Эрес-дидим чорук кичээли

Эрзин кожууннуң Бай-Даг сумузунга тускай шериг операциязының девискээринге балыглаткан дайынчылар камгалап турган эрес-дидим эмчи сестразы Чимис Чумбуртай-биле ужуражылга болган.

14 февраля

Эрттирилге пунктуларын сайзырадыр

Февраль 11-де Москвага Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг “Роскызыгаар тудуунуң” удуртукчузу Геннадий Безлобенко-биле ажылчын ужуражылганы эрттирген.

14 февраля

Бузурукчу чорук-биле демисел уламчылап турар

Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыгның 2024 чылда даалгазы-биле тургустунган тускай ажылчын бөлүк Тывада ажылын уламчылап турар.

14 февраля

Шээр мал ажыл-агыйын хөгжүдер

Тываның Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызы 2025–2030 чылдарда хой болгаш өшкү ажыл-агыйын хөгжүдериниң комплекстиг хемчеглер планының төлевилелин белеткээн.

13 февраля

Эртем делегейинче аян-чорук

Тываның бойдус курлавырларын комплекстиг шиңгээдип алыр институтка ажык эжиктер хүнү болган.

13 февраля

Владислав Ховалыг: «Эртемден кадрларывыстың арга-шыдалын деткиир»

Февраль 8-те Россияның эртем хүнүн демдеглеп эрттирген.

13 февраля

Торгалыгга чаа школа

Тывага 176 олуттуг, спортчу шөлдүг база бир школаны бо удаада Торгалыг суурга тудар.

13 февраля

Ыдыктыг мөгейиг болур

Тыва эки турачылар – ССРЭ-ниң барыын девискээрин болгаш Европа чурттарын немец фашизмден хостаарынга эрес-дидим тулчуп, Ада-чурттуң Улуг дайынынга тыва улустуң дайынчы алдарын тудуп чораан маадырлар..

13 февраля

Спорт инфраструктуразы улам хөгжүүр

Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг ажыл-албан аайы-биле Москвага сургакчылап баргаш, Россия Федерациязының спорт сайыды Михаил Дегтярев-биле ужурашкан.

13 февраля

Анатолий Серышев Россияда улуг аныяктар организациязы – Сибирьниң студент отрядтар штавы-биле ужурашкан

РФ-тиң Президентизиниң Сибирь федералдыг округта бүрүн эргелиг төлээзи А.Серышев Студент отрядтар хүнүнүң бүдүүзүнде Сибирь федералдыг округтуң студент командаларының штавының төлээлери-биле ужурашкан

13 февраля

Кадык камгалалы экижээн

Февраль 12-де Кызылда Аныяктар ордузунга ТР-ниң Кадык камгалал яамызының коллегиязының хуралы болуп эрткен.

13 февраля

Шаажылаткан прокурор

Тыва Арат Республиканың прокуратуразы тургустунгандан бээр 90 чылы, бооладып шаажылаткан Тываның баштайгы прокурорунуң төрүттүнгенинден бээр 120 хары бо 2025 чылда дапкырлашкан.

12 февраля

«Дагларымның» төөгүзү

2 муң чылдарның төнчүзүнде «Хөгжүмнүг байыр» деп теледамчыдылгага сураглыг ыраажы Сайын-Хоо Намчылактың күүсеткени «Дагларым» деп ыры Тываның булуң бүрүзүнге чаңгыланып эгелээн.

12 февраля

"Туглуга" – "Шынның" бүзүрелдиг өңнүү

Республиканың кайы-даа кожуун, суурларынга чоруурга, бир-ле хемчег болган черге дыка идепкейлиг херээжен чон азы хоочуннар албан турар боор.

12 февраля

“Мээң чүрээм – дагларымда”

РФ-тиң Чепсектиг Күштериниң тускай шериг операция Тываның аныяк чогаалчыларының сагыш-сеткилин хайындырган, чогаадыкчы чоруунуң болгаш бижээн чогаалдарының номнарын парлап үндүрериниң тепкиижи болган.

12 февраля

Эртем төптериниң амгы үеде аян-хевирин Новосибирск хоорайга чугаалашкан

Новосибирск хоорайга «Сибирьжи тудуг неделязы – 2025» XIII делегейниң делгелге-форумнуң ажылы-биле Новосибирскиниң күрүнениң архитектура, дизайн болгаш уран чүүл университединиң шөлүнде болган...

12 февраля

Өвүр черден өзектелген өзүм

Өвүр деп сөс моол дылда «өвөр», «иштинде» дээн, а тыва дылда географтыг туруш көргүзер талазы-биле «мурнуу» дээн уткалыг.

12 февраля

Өөрүп тур бис

Чаа чылда чагыдып алган «Шын» солунувус келбейн баарга, кезек девидеп турдувус.

12 февраля

Ээлиг ыт баглаашка-ла тургай…

«Шын» солуннуң эрткен үндүрүлгезинде база-ла черлик ыттар темазын чырыткан болду.

11 февраля

Бистиң үениң маадыры

Президент Владимир Путин 2025 чылды Тиилелгениң 80 чыл оюнга тураскаадып, Ада-чурт камгалакчызының чылы кылдыр чарлаан болгай.

11 февраля

Ачы-дуза десантызы

Эрги чылды үдевишаан, чаа чылды уткуп тура, төрээн суурларывыста хоочуннарга, инвалидтерге Чаа чылдың чигирзиг белектерин сөңнээр ачы-буян кылырын дугурушкан бис.

11 февраля

Эки турачылар мурнуку шугумда

1944 чылдың апрель 9-та Тываның нам, чазаанга чоруткан рапортунда капитан Кечил-оол мынчаар бижээн: “Сес кижи дайын шөлүнге читкен”.

11 февраля

Тамадалар деп кымнарыл ол?

Чоннуң өг-бүле байырлалдарын уштап-баштап эрттирип берип турар кижилер бар дээрзин шупту дыка эки билир бис.

11 февраля

ТООЛЗУГ ОРАН

Кулузун-Шынаазын баштай көрген кижи чоогунда саглаңайндыр үнүп чыдар арга-арыг чок, ымыраалыг шынаада кыдыг суур дээр.

10 февраля

Шагаа уткуй тывызыктажыылы

Көгей сыннап келдим,Хөртүк кырлап келдим.ТайГа сыннап келдим,Даш кырлап келдим.

10 февраля

Сагыш-сеткилдиң ханызындан өргүл

2024 чылдыӊ май 18-тен бээр Каа-Хем кожууннуң төвү Сарыг-Сеп суурда сарыг шажынның хүрээзи туттунуп турар.

10 февраля

Дайынчыларга белээн дамчыткан

Тускай шериг операциязы эгелээнден бээр барык үш чыл чедип турар.

10 февраля

Ушу – амыдыралымның кезээ

Кадык-чаагай амыдыралды деткиири-биле спорттуң аңгы-аңгы хевирлерин сонуургап, ол талазы-биле спортчу чедиишкиннер чедип ап чоруурлар хөй.

09 февраля

В День российской науки выполнен очередной этап запуска инжекционного комплекса ЦКП «СКИФ» в наукограде Кольцово Новосибирской области

В День российской науки, в наукограде Кольцово Новосибирской области выполнен очередной этап запуска инжекционного комплекса Центра коллективного пользования «Сибирский кольцевой источник фотонов».

09 февраля

Сүрүң-оолдуң өске кадайы

(Болган таварылга)Бо чугаа чоокта чаа бистиң кожууннуң бир көдээ библиотеказынга болган чүве.

09 февраля

Идрис эмчи чанып келди…

Игорь Арчимаев – Дайынчы хөделиишкиннер девискээринде төрээн чуртун камгалап турар дайынчыларга эмчиниң дузазын эки туразы-биле кадып чоруур эмчи.

09 февраля

Амыдыралдан чугаалар

Яндан-оол деп чүңүл?Кырган-авазы биле оглунуң чугаазы:— Алло, оглум кайда сен?— Школада мен, кырган-авай.

09 февраля

Шивижиктиң салым-чолу

Чаа чыл-даа чоокшулаан. Кудумчуда кижилер эгиннеринде бичии шивижиктер чүктепкен, бажыңнарынче далажыксап чоруп турлар.

09 февраля

Өршээл чок угарлыг газ

48 кижи хораннанган, оларның тозу нарын байдалга турган, 25 кижи чок болган – ол дээрге бир чылдың дургузунда угарлыг газтан озал-ондактарга хамаарышкан көргүзүглер.

09 февраля

Эки түңнелдиг эрткен

Эрткен 2024 чылды Тывага Кадыкшыл чылы кылдыр чарлаан турган.

08 февраля

Февраль

Бо айны Фебрус азы Фебра деп бурун грек хаанның адынга тураскаадып адаан.

08 февраля

Өг-бүле чылын түңнээн

Январь 29-та Кызылдың улусчу чогаадылга төвүнге Өг-бүле чылын түңнеп, Ада-чурт камгалакчызының чылын ажыткан байырлыг хемчег болуп эрткен.

08 февраля

Тыва араттарның башкызы

“Шын” солунну тыва арат чоннуң башкызы деп хөөрем чокка чугаалап болур. 1930 чылдарның эгези — тыва бижиктиң чаа-чаа чогааттынган үези.

08 февраля

Тывага эртем сайзыралы

Тывага эртемниң сайзыраарының үндезини 1930 чылда салдынган деп болур.

08 февраля

✨Россия Федерациязының Президентизиниң Сибирь федералдыг округта бүрүн эргелиг төлээзиниң Россияның Эртем хүнү-биле байыр чедириишкини

Россияның эртем хүнү-биле эртемденнерге, эртем ажылдакчыларынга, шинчилекчилерге байыр чедирип тур мен!

08 февраля

Чуңгулаары база дүрүмнерлиг

Ажы-төлдүң айыыл чок чоруу дээш улуг кижилер харыысалгалыг болур ужурлуг.

08 февраля

Тиилелгени чоокшуладыр дээш...

Эрткен январь айның чыккылама сооктарында Тываның Камбы-лама эргелели республиканың бүгү кожууннарын кезип, ТШО-да киржип турар бистиң чаңгыс чер чурттугларывыска ачы-дуза чедирилгезиниң чыылдазын...

07 февраля

Чоннуң ынак мөгези

Россияның алдарлыг тренери, салым-чаяанныг мөге, журналист Чадамба Ооржактың 75 харлаанынга тураскааткан республика болгаш бүгү Россия чергелиг “Азияның төвү” деп хостуг хүреш маргылдаазын эрттирер.

07 февраля

Хүрээде өөредилге төвү

Кызылда Тубтен Шедруб Линг хүрээде уруг-дарыгның буддийжи өөредилге төвү февраль 1-де ажыттынган.

07 февраля

Тыва дылдың чажыттары

“Хааш кижиниң чугаазы билдинмес,хаш хеп шевергин көстүр”.

07 февраля

Мал-маганны демдектээри – малчыннарның сонуургалында

Мал ээлери малын демдектедип, «Хорриот» системага бүрүткедип алырын Тываның Баштыңы база катап сагындырган.

07 февраля

Сагыыр чүүлдер

Бо кыжын Тываның агаар-бойдузу ооң мурнунда чылдарга көөрде, 40–50 градус сооктар чок, чүгээр чылыг болуп турар.

07 февраля

Сайын-Белектиң хапсагайга тулган тиилелгези

Якутск хоорайда Триумф аттыг спортчу өргээге февраль 1–2 хүннеринде бир дугаар делегей чергелиг хапсагай маргылдаазы болган.

06 февраля

Печкаларның болгаш хоолайларның байдалын хынаар

Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Чадаана хоорайга угарлыг ыштан когараан өг-бүлениң төрелдеринге болгаш чоок улузунга ханы кажыыдалын илереткен.

06 февраля

ТШО киржикчилеринге чаа чиигелдени киирген

Тывада ТШО-нуң аныяк киржикчилеринге чаа чиигелдени киирген – оларның өг-бүлелери регионалдыг программада көрдүнгени езугаар, чурттаар бажың садып азы тудуп алырынга социал төлевирни ап болур.

06 февраля

Тиилелге шөлүнде вальс

Ада-чурттуң Улуг дайынының үезинде Сталинград дээш тулчуушкунга совет шериглерниң тиилелгезиниң 82 чылынга тураскааткан “Танцыда тураскаал.

06 февраля

Уругларның айыыл чок чоруун хандырар

Аппарат хуралында, назы четпээн уруглар-биле болган ийи озал-ондактар-биле холбаштыр айыыл чок чорукту хандырган немелде хемчеглерни алырын дааскан.

06 февраля

В Туве стартовал проект «Центр женского здоровья для семей участников СВО»

В Туве начал работу проект, направленный на поддержку семей участников специальной военной операции.

05 февраля

А. Серышев биле Р. Афанасиевтиң ужуражылгазының темазы – Сибирьниң үндүрүг органнарының 2024 чылда ажылының түңнелдери...

Анатолий Серышев биле Руслан Афанасиевтиң ужуражылгазының темазы – Сибирьниң үндүрүг органнарының 2024 чылда ажылының түңнелдери база бо чылда мурнады боттандырар угланыышкыннары

05 февраля

Эртемденнерни кайгаткан тыва лама

Тывага сарыг шажынның кончуг дээн шыырак лама башкылары 1772 чылда тургустунган Кыргыс хүрээзинге, 1773 чылдан ажылдап эгелээн Самагалдайның Соруктуг хүрээзинге болгаш 1905–1907 чылдарда...

05 февраля

Чазактың 42-р дугаарлыг Айтыышкыны

«2021–2025 чылдарда ТР-ге информастыг ниитилел болгаш МИЧ-териниң хөгжүлдези» деп ТР-ниң күрүне программазын ёзугаар ТР-ниң ниитилел-политиктиг солуннарын чагыдылга кампаниязын организастаар...

05 февраля

Дузалажыр күзели күштүг чораан ...

Россияның Президентизи 2025 чылды Ада-чурт камгалакчызының чылы кылдыр чарлаан.

04 февраля