Азырал амытанны тарыыр, дугаарлаар, бүрүткээр

Тес-Хем кожууннуӊ Шуурмак, Бай-Даг суурларыныӊ чурттакчылары азырал дириг амытаннарын тарытпышаан, мал эмчизиниӊ учедунга тургузуп турар. Бо ажылды азырал дириг амытаннарныӊ идентификациязы дээр.

Россия Федерациязыныӊ «Ветеринария дугайында» хоойлузунга өскерилгелерни киирген. Азырал дириг амытаннарныӊ идентификациязын болгаш учедун чорударыныӊ ветеринария дүрүмнеринге хамаарыштыр № 221 дугаарлыг Федералдыг хоойлу-биле киирген өскерилгелери 2023 чылдыӊ сентябрь 1-де күш кирер.

Ынчангаш аът, сарлык, инек, теве, иви, хаван, хой, өшкү, дагаа, кас болгаш өске-даа азырал дириг амыттанарны дугаарладып, учетка киирер апаар. Ооӊ соонда азырал амытанныӊ паспортун бээр.

Азырал амытанныӊ дугайында тодаргай медээлерни чыыр – идентификация ажылын ветеринария албаны чорудуп турар.
Бо хемчегни ээзи чок одарлап, тоаяп чоруур мал-маган, ыт-куш турбазын, дириг амытаннар аразынга халдавырлыг аарыглар тараар байдал тургуспазы-биле кылып турар.

Чижээ, бода болгаш шээр малдыӊ, хаванныӊ кулаанга дугаарлыг бирка кыстырып каар. Азырал амытан бүрүзү – аӊгы дугаарлыг болур. Биркада дугаарны «ВетИС» күрүнениӊ болгаш муниципалдыг ачы-дуза хандырылгаларыныӊ федералдыг даӊзызынче, «Хориот», «ВетЭксперт» деп информастыг системаже киир бижиир.

Ээзи чок одарлап чораан малды тып алгаш, ооӊ бирказында дугаарын ук системага бижиптерге, малдыӊ ээзиниӊ ат-сывы, чурттап турар чериниӊ адрези, телефонунуӊ дугаары көстүп келир. А ыт, диис дээн чижектиг дириг амытаннарныӊ чүзүнүн, уксаазын тодарадып бижээш, оларныӊ ээзиниӊ дугайында медээлерни база ол системада киирип каан болур.

Бир эвес азырал амытанныӊ бирказы чиде берген болза, ооӊ ээзи 7 хүн дургузунда ону катап кылдырар ужурлуг. Малдыӊ бирказы чок болза, ону ветеринария дүрүмүн хажыткан деп санааш, административтиг хемчег онаап болур. Бир эвес бирказы чок мал азы хаван садып алган болза, ону 7 хонук дургузунда мал эмчизинге баргаш, күрүне бүрүткелин кылдырып, бирказын кылдырар ужурлуг.

Идентификациялыг дугаары чок малды болгаш ооӊ продукциязын садып-саарарынга, ветеринария документизин бербес апаар. Ынчангаш республикада хуу малдыг улус мал-маганынга маркировка (биркование, клеймение, мечение) кылдырар.

Эге дээрезинде мал-маганга маркировканы ооӊ ээзиниӊ күзели-биле кылып турар, а 2024 чылдыӊ март 1-ден тура шупту көдээ ажыл-агыйныӊ азырал дириг амытаннарынга албан кылыр деп хоойлуда бижээн.

Р. Демчик белеткээн.