Бетон адагашта счетчиктер

Бистиң бо чурттап турарывыс электроннуг ХХI векте хөй-ле чаартылгаларны көрүп, ажыглап турар апардывыс. Оларга соталыг телефоннар, интернет, онлайн-өөредилге, беспилотниктер дээш оон-даа өске.

Ам база бир чаа чүүл: чер бажыңнарда чурттап турар улусту бажың иштинде счетчиктерин даштын бедик адагаш аксында аскан. Эрги бажың иштинде счетчиктерни албас, чаа демир счетчиктер салыр чүве чорду. Адагаш бажында чеже-даа счетчиктер бар, кажан энергияны ажыглааш, төлээр апарганда, тускай пульт-биле чагы бажында счетчикче углааш, кнопканы базарга, төлээр саннары көстүп келир. А чамдыктарында бедик херимнер баштарында база аскылаан. Ол пультуну Тыва Электри Четкилеринде (ТЭС) халаска берип турар. А чаа счетчиктиң өртээн санаарда, эрги бажың иштинге турганы-биле дөмей болур. Чаа үнүп келген сандан эрги ажыглаан энергия санын казып кааптар. Оон чаа тарифтиң өртээ 4 рубль 18 копеекти көвүдедиптер. Үнүп келген акшаны кассага барып төлээр.

Чер бажыңнарда чааскаан чурттап олурар улуг назылыг кижилеривис хөй. Бо чаа чүүлдү солунга таптыг чырыдып, өөредип бижиирин кырганнар менден дилээн чүве. Ынчангаш оларның дилээн хандырып олурарым бо. Шыны-биле алыр чүве болза, бо чаартылгаларны тываэнерго "Тыва" телеканалга көргүзүп, солун-сеткүүлдерге бижип, тайылбыр ажылын кылып чорудар турганнар. А олар ону ажылдап кылбааннар. Ам-даа кылыр болза, ажырбас, ужу-бажын тыппайн турар улус ам-даа эвээш эвес. Бо чаартылганың кадар-казыыр талалары туруп кээри магатчок. Ону ам-даа аңгы чырыдып, билдинмес айтырыгларны бижиир апаары чадавас. Ынчан электроэнергия төлекчилери чон боттары-ла сайгарып, чугаалажы бээрлер боор. Ону солуннарга чырыдып бижиири албан апаар.

/ Александр ООРЖАК,
журналист, күш-ажылдың хоочуну.

"Шын" 2023 чылдың март 29 №22

#Шын #Чагаа #Счечик #Тыва #Электричеткилер #Шынныңпочтазындан