Бо чылын Бай-Тайга кожуунга кышка белеткелге элээн хөй чаартылгалар болган деп кожуун чагырыкчызының түр үеде хүлээлгезин күүседип турар Аржан Хертек дыңнаткан:
Амгы үеде кожуун девискээринде 22 школа болгаш уруглар сады, 17
культура албан чери, 7 эмнелге дээш ниитизи-биле 40 албан-организацияларда одалга ажылы кышка белен. Шупту албан черлери кышка белен деп паспорт документилерин алган, хөмүр-даш курлавырларда бар.
Социал объектилерниң эң-не улуг адыры – Бай-Тайга кожууннуң төп эмнелгезинде бо чылын эргилээн одалга системазын долузу-биле чаартып, капитал септелгени кылып чоруткан дугайында эмнелгениң улуг эмчизиниң түр үеде хүлээлгезин күүседип турар хирург эмчи Марианна Мөге-Хүрең чугаалаан:
– Чыл эгезинде «Көдээ черниң эмчизи» деп программа-биле ажылдап чедип келген мен. Ынчан эмнелге болгаш өрээл иштиниң температуразы 8–9 градус турган. Соогунга унты идиктиг, кышкы тоннарлыг ажылдап турдувус. Капитал септелге соонда чылыы кедергей 20–30 градус апарган.
Эмнелгениң одалга системазын септээри-биле федералдыг бюджеттен 13 млн 400 муң акшаны үндүрген. Аңгы-аңгы объектилерни чаңгыс черде амгы үениң негелделеринге дүгжүп турар 2 улуг суугу чылыг-биле хандырып турар. Ооң мурнунда эмнелгениң объект бүрүзүнде суугуларга 11 одакчы ажылдап турган болза, амгы үеде эмнелгеде 6 одакчы элчип-селчип ажылдап турар.
Эмнелгениң бичии уруглар салбырынга долузу-биле капитал септелгени чоруткан. Уйнуун эмчиледип келген кырган-ава Любовь Хомушку эмнелгениң чылыг, чырык, чараш апарганын үнелеп демдеглээн. Ол ышкаш кожууннуң хоочун чурттакчызы, Россияның болгаш Тываның хоочун башкызы Кара-кыс Сенги-Доржу (80 харлыг) ооң мурнунда палата, эмнелге ишти эки чылыг турбаанын, өрээлдерге кышкы идиктиг, дүктүг чеңи-чоктарлыг эмненип турганын сактып чугаалаан.
Марианна Мөге-Хүреңниң чугаалап турары-биле, кожуун эмнелгезинде кылыр ажылдар ам-даа көвей. Оон аңгыда, Бай-Тайга кожууннуң төп эмнелгезинде кадрлар чедишпейн турарын эмчи дамчыткан: 43 эмчи олудунуң 22-зи хостуг.
Алиса Донгак.
Буян Ооржактың тырттырган чуруктары.
