Республиканың социал-экономиктиг тускай программазы-биле республикада эът болгаш сүт болбаазырадыр ажыл-агыйлар аразынга мөөрейни ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызы эрттирген.
Көдээ ажыл-агый яамызының медеглээни-биле алырга, мөөрейге бүгү республикадан 21 көдээ ишчилер киришкен. ТР-ниң Чазааның Даргазының оралакчызы Уран-оол Ондарның удуртулгазы-биле ажылдаан комиссия дөрт тиилекчини илереткен. Кызыл кожуундан Айдыс Ондар болгаш Орлан Ондар, Тес-Хем кожууннуң «Белдир» көдээ ажыл-агый кооперативи, Улуг-Хемниң Эрес Мандан-оол олар күрүнеден деткимче алыр эргени чаалап алган.
Айдыс Ондар хууда ажыл-агыйын хөгжүдер сорулга-биле чаңгыс эвес удаа чагыгны киирип турган. Бо удаада мөөрейге киришкеш, күрүнеден деткимче алыр эргени алганынга аажок өөрээн. Ооң бизнес-планында айытканы болза, деткимче акша-биле 30 баш сүткүр инек садып алгаш, сүттен кылган чемнер болбаазырадыр дериг-херекселдерни садып алыр. Оон аңгыда, садып алган малынга кышкы кажаа тудары база ында көрдүнген. Ук төлевилелче ниитизи-биле 18,5 млн рубль көрдүнген болза, ооң 75 хуузун азы 13,9 млн рубльди ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызы акшаландырар.
Валерьян Намчак, «Белдир» көдээ ажыл-агый кооперативиниң даргазы: «Бистиң «Белдир» кооперативи ажыттынгандан бээр чээрби чыл хире болуп турар. Бодум хуумда кооперативти беш чыл бурунгаар удуртуп эгеледим. Бо хүнде кооперативте 100 ажыг бода, 3 муң ажыг шээр мал бар. Дөрт тракторлуг бис. Бар техниканың ачызында мал чемин, сиген-ширбииливисти белеткеп ап турар бис. Тракторлар кыштагларже суг болгаш одаар чүүлдү база чедирер, чайлаг, кыштаг, күзег, чазаг дээш аай-дедир көжерде база ажыглаар бис. Көдээ ажыл-агыйга техника черле хөлчок ажыктыг-дыр. Малчыннар-биле катай ниитизи-биле кооперативте сес кижи ажылдап тур бис.
Мөөрейге киришкеш, дөрт тиилекчиниң аразынче киргенивис өөрүнчүг болду. Планнап алганывыс езугаар эът болбаазырадыр цех ажыдыптарывыска, ам-даа алды ажылчын олуттар немежип келир ужурлуг. Күрүнеден алыр 12 млн рубль деткимче-биле эът, балык ыштаар, консервалаар, колбаса болгаш манчы кылырынга чугула дериг-херекселдер, ол ышкаш цех ажыттынарга, кожууннарже бүдүрген бараанны сөөртүр соодукчулуг тускай автомашина садары көрдүнген. Кызыл хоорайда кылып турар цехтиң тудуу доостур чеде берген».
Орлан Ондар эъткир уксаалыг инектерни болгаш техниканы, а «Оргаадай» көдээ ажыл-агый кооперативиниң даргазы Эрес Мандан-оол Таңды кожуунда тарып турар кырлыг-караны болбаазырадыр цех ажыдар төлевилелин камгалап алганнар.
Республиканың социал-экономиктиг тускай программазында көрдүнген көдээ ажыл-агыйларны хөгжүдер талазы-биле мөөрейни бо чылын дөрт дугаар эрттирип турар. Ниитизи-биле 2022 чылда көдээ ажыл-агыйны хөгжүдер талазы-биле 19 фермер күрүнеден деткимчени алган.
Айдың ОНДАР.
