Тускай шериг операциязында киржип турар чаңгыс чер чурттугларывыска дуза кадар талазы-биле ажылдарны күрүне фондузунуң Тывада салбыры уламчылавышаан.
Ук ажылдың кандыг байдалда чоруп турарын Улусчу фронтунуң төлээзи, Дээди Хуралдың депутады Аяс Мөңге тайылбырлаан:
– Бир ай бурунгаар тускай шериг операциязында киржип турар чаңгыс чер чурттугларывыска Дээди Хуралдың болгаш Улусчу фронтунуң мурнундан Луганск хоорайга деткимче чедирип чораан бис. Ынчан бистиң дайынчылар чүнү хереглеп турарын, моон соңгаар чүү херек апаарын биске айтып берген чүве. Октябрь төнчүзүнде чорудар чүъктү бо хүннерде чыып эгелей бергенивис бо. Ам-даа барык бир ай бар. Дайынчы хөделиишкиннер девискээринде чаңгыс чер чурттугларывыска дуза кадар күзелдиг чонувусту кыйгырып тур бис. Күскү үе эгелээн, даштын соой бергенин шупту билир бис. Тускай шериг операциязында дайынчыларывыска бир-ле дугаарында чылыг идик-хеп болгаш аъш-чем херек дээрзи билдингир. Оон ыңай дайынчы кижиге техниктиг херекселдер чугула херек. Бөгүн рацияларны болгаш өске-даа техниктиг херекселдерни эккелдивис. Чүгле дайынчыларга эвес, а Свердловскунуң тайбың чурттакчыларынга аъш-чем, канцелярия херекселдерин чедирери планда көрдүнген. Дайынчыларның чагааны техниктиг херекселдерни садар дээш, бо хүннерде акша чыып турар. Чылыг хептер, майгыннар, кывар-чаар чүүл-биле ажылдаар генераторлар дээш оон-даа өске херекселдерни чыгган акша-төгерик-биле садар деп планнап турар бис.
Федералдыг казна албанының Тыва Республика талазы-биле салбырының даргазының оралакчызы Чингис Моңгуш:
– Бистиң коллектив дайынчы хөделиишкиннер шөлүнде чаңгыс чер чурттугларывыска квадрокоптерлер, кывар-чаар материал-биле ажылдаар электри чырыы бээр моторлар дээш оон-даа өске дериг-херекселди ооң мурнунда-даа садып чорудуп турдувус. Бо удаада «Аюш» деп позывнойлуг тыва дайынчывыстың чагыын езугаар дузаламчыны чыгдывыс. Ийи чиик рация, тепловизор, портативтиг рациялар саткаш, хүлээдип турарывыс бо. Казна албан чери ТШО-да чаңгыс чер чурттугларывыска гуманитарлыг дуза чоруткан санывыста-ла, ажылдакчыларның ажы-төлүнүң чураан чуруктарын, чагааларын катай суп каар-дыр бис. Бичии кижиниң чагаазы, чураан чуруу дайынчыга өөрүнчүг-даа, чаптанчыг-даа болуру чугаажок.
ТР-ниң Медицина палатазының даргазының оралакчызы, республиканың 1 дугаар эмнелгезиниң кезер эмчизи Сылдыс Ондар:
– Бөгүн республиканың медицина палатазының өмүнээзинден тускай шериг операциязында ажылдап турар коллегаларывыстың чагыын эккелдивис. Кижиниң амы-тынын камгалаарынга бир-ле дугаарында ажыглаар препараттар, хан доктаадыр эмнер, херекселдер, капельница салырынга ажыглаар дериг-херексел, хуулуп, ыжа берген балыг эмнээр мазьтар, бактерияга удур, хан базыышкыны өйлээринге болгаш хөй хан чидиргенде ажыглаар эмнер дээш коллегаларывыстың чагааны эм-домну акша чыггаш, садып эккелдивис. Күс дүжүп, соой бергенде, дайынчы хөделиишкиннер шөлүнде хамаанчок, тайбың черде кижилер безин чидиг респираторлуг инфекциядан аарый бээр үелер болгай. Ынчангаш гриппке, дегдириишкинге, ижин-баар аарыгларынга удур эмнер, балыг-бышкын шарыыр бинтилер, зеленкалар, хан доктаадыр шарыглар база суп каан бис. Аңгы-аңгы эмнелгелер, эмчилер, медицина ажылдакчыларының хөй-ниити организациязы болгаш медицина палатазының кежигүннери шупту акша чыггаш, эм-домну эмеглежип саттывыс. Чугула херек эмнерниң даңзызын бериптерге-ле, ажылды эгелей берген бис.
Айдың ОНДАР.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
«Шын» №76 2023 чылдың октябрь 7