Москвага “Россия” деп делгелге-шуулган эрткен чылын ноябрь 4-те, Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнде, ажыттынганындан эгелээш, бо хүннерге чедир чурттуң чоннарын мөөңнээн кол хемчег болу берген. Делгелге 2024 чылдың июль 8-ке чедир уламчылаар.
74 дугаар павильонда Тываның эң-не дээре дээн мастерлериниң хол-биле чазап кылган дериг-херекселдери-биле дериттинген өгнү көргүзүп салган. Делгелгениң ажыттынган хүнүнден тура Тыва бодунуң национал онзагайы, культуразы, ёзу-чаңчылдары-биле хөйнүң кичээнгейин хаара туда берген.
Дүүн, апрель 9-та, Москваның шагы-биле 10.00 шакта 74 дугаар павильонга «Тываның хааннар шынаазының эртинелери. «Аржаан-2» хааннар базырыы» деп экспозицияның таныштырылгазы эгелээн. Келген чонга Тываның бир онзагай культура өнчүзү — хааннар базырыындан тывылган эртинелерниң дугайында ТР-ниң Национал музейиниң экскурсоводу таныштырып турар.
Бүгү делегейге “Хааннар шынаазы” деп ат-биле сурагжаан Бии-Хем кожуунда Туран шынаазында эрте-бурунгу базырыктарны археологтар хөй чылдар дургузунда казып, шинчилеп келген. “Аржаан-1”, “Аржаан-2” базырыктардан тывылган ок-чепсек, эт-сеп, алдындан кылган янзы-бүрү дириг амытаннар дүрзүлери кылыглар-биле шиметтинген идик-хептиг хааннар чевеглери төөгү болгаш археология эртемнеринче “скифтер” деп ниити ат-биле кирген чоннарның төөгүзүнге чаа арыннарны ажыткан. “Аржаан-2” базырыктан тывылган хаанның хөй алдын эт-севин, каасталгаларын шуткуп кылганының кончуг нарын аргалары скифтер Азия болгаш Европа диптерже амгы Тываның девискээринден тарап көшкен, скиф культура нептерээн.
Москваның ВДНХ-да «Россия» делгелгезинге Тываның киржилгези онзагай черни ээлеп, чурттуң аңгы-аңгы булуңнарындан келген хөй чоннуң бедик үнелелдерин чаалап ап турарын чоргаарал-биле демдеглээри чугула.
Бистиң корр.
«Шын» №27 2024 чылдың апрель 10
