Эрткен дыштаныр хүннерде Тывага ирбишти кадагалап арттырарынга тураскааткан «Ирбиш – 2023» VI-гы хаак маргылдаазы болуп эрткен. Ооң байырлыг ажыдыышкынынга Чазак, Спорт яамызының, Хаак чарыжының федерациязының төлээлери болгаш биатлонга 2 дакпыр олимпий чемпиону, Россияның алдарлыг спорт мастери Евгений Устюгов хүндүлүг аалчылар болган.
Хаакчылар аразында янзы-бүрү мергежилдиң төлээлери – хаак чарыжының хоочуннары, Спорт яамызының «Сүбедей» болгаш Бии-Хем кожууннуң спорт школаларының спортчулары, Хакасияның Таштып суурунуң «Тея» спорт школазы, ТР-ниң Дээди Хуралы, Тываның арга-арыг ажыл-агыйының яамызы, РФ-тиң Онза байдалдар яамызының Тывада эргелели, Россияныӊ Федералдыг кеземче күүседир албанныӊ ТР-де эргелели, ТывКУ, Росгвардия, олимпийжи курлавырлар училищези, республиканың 1 дугаар эмнелгези, Кызылдың диш эмнелгези, республиканың консультация болгаш диагностика төвү, Кызылдың президентиниң кадет училищези, «Skyraher», «TUVA RUNNING», «BORUSTEAM» компаниялары, Кызылдың 5 дугаар болгаш 15 дугаар школаларының спортчулары киришкен.
VI-гы «Ирбиш – 2023» хаак маргылдаазынга 10-дан 50 километрлерге 14 хардан 74 харга чедир 149 спортчу күжүн шенешкен. Кызыл, Туран, Чаа-Хөл, Тожу, Каа-Хем, Таңды кожууннуң Балгазын, Хадың-Аксы, Бай-Хаак, Хакасияның Абакан, Саяногорск, Шира, Таштып, Бирикчуль, Вершина Теи, Черемушка суурларындан хаакчылар «Ирбиш – 2023» VI-гы хаак чарыжын аян киирип, хемчегниң кол маадырлары болган.
Тываның Чазак Даргазының оралакчызы Александр Брокерт хаакчыларга болгаш оларның аарыкчыларынга байыр чедирип тура, «Ирбиш–2023» хаак чарыжының чылдан чылче экижип, ооң деңнелиниң көзүлдүр-ле хөгжүп турарын демдеглээн. Ооң чугаалап турары-биле алырга, бо чылын «Тайга» дыштанылга баазазында аалчыларга бажыңчыгаштарны, чемненир кафелерни, дагдан чуңгулаар орукту, чайгы үеде кышкы маргылдааларга белеткениринге узуну 2,5 км, дооразы 6 м дугуйлуг хаак-биле маңнаар асфальтылыг орукту, хаактар болгаш сноубордтар хөлезилээр черлер, машиналар тургузар чер, чуңгулаарда, дөш өрү үнер херексел база дыштанырынга бүгү-ле таарымчалыг байдалдарны тургускан. Александр Брокерт «Ирбиш – 2023» VI-гы хаак чарыжының спортчуларынга тиилелгелерни, а көрүкчүлерге мага хандыр дыштанып алырын күзээн.
Россияның алдарлыг спорт мастери, Олимпий оюннарының 2 дакпыр тиилекчизи Евгений Устюговту спортчулар, аарыкчылар болгаш аалчылар диңмиттиг адыш часкаашкыннары-биле уткуп алган:
– Хүндүлүг спортчулар, бодумнуң болгаш Красноярск хоорайның спортчуларының өмүнээзинден шак бо кайгамчыктыг байырлалдың ажыдыышкынында силерге байыр чедирер аас-кежиктиг-дир мен. Тываның Чазаанга, Спорт яамызынга, ылаңгыя хаак маргылдааның бот-идепкейжи организакчыларынга шаптараазыннар турза-даа, сагыш-сеткилиниң ханызындан бо марафон дээш аарып, ону хөгжүдүп чоруур Хаак чарыжының федерациязының төлээлеринге хаак спортунуң сайзыралынга үлүүн киирип чорууру дээш өөрүп четтирдим! Бүгү хаакчыларга чедиишкиннерни, элээди болгаш аныяк салгалдарывыска бергелерге торулбайн, чүгле бурунгаарлаарын күзедим.
Байырлыг чыскаалдың соонда хаак чарыжы эгелээн. Маргылдааның 10, 15, 30 болгаш 50 километрлерин назы-хар аайы-биле 14–15, 16–17 харлыг элээдилер, 16–18 харлыг аныяк эр болгаш херээжен спортчулар, 19–40, 41–49, 50–59, 60 хардан өрү деп 5 аңгы бөлүктерге хувааган.
10 км чарышка 14–15 харлыг уруглар аразынга Абакандан Алёна Карасёва, 15 километрге – Хакасияның Биричкуль суурундан Наталья Гилёк, 15 километрге 14–15 харлыг оолдар аразынга Абакандан 14 харлыг Вячеслав Кызласов, 20 кило- метрге – Тожудан Эвилең Салчак бир дугаар кирип келгеннер.
1989–2005 чылдарда төрүттүнген уруглар аразынга Кызылдан Айлана Байыр-оол, 1979–1988 чылдың херээжен спортчулары Абакандан Светлана Котельникова тиилээннер.
50 километрге 1999–2005 чылдың оолдар аразынга Алдар Чооду, 1989–1998 чылдың оолдар аразынга – Донен-оол Доржу, 1979–1988 чылдың эр спортчулар аразынга Красноярск хоорайдан Илья Фролов тергиидээн.
20 км чарышка 1958 чылдан өрү херээжен хаакчылар аразынга Мира Дегтярёва, 1953–1957 чылдың эр спортчулардан Сергей Бабкин бир дугаар халып келгеннер.
30 километрге 45 хардан өрү эр хаакчылардан Абакандан Роман Евсеев, 55 хардан өрү – Олег Саяты, 60 хардан өрү – Геннадий Евдокимов тергиидээн.
15 километрге 70 хардан өрү чарышка Абакандан Николай Иванов тиилээн. Маргылдааның эң-не улуг назылыг киржикчизи Каа-Хемден 74 харлыг Владимир Долгополов болган.
Эң-не узун чарышка херээжен спортчулар аразынга 19 харлыг Оксана Шмакова 1 шак 34 минута дургузунда халааш, I-ги черге төлептиг болган. Ол ышкаш эр хаакчылар аразындан Красноярскыдан Егор Цветковский 2 шак 23 минута дургузунда бир дугаар халып келген.
Маргылдааның түңнелдерин дараазында айтыгдан допчузу-биле көрүп болур: https://new.myfinish.info/5108.
Шаңналдыг черлер алган спортчуларга акша шаңналдарын болгаш «Азимут» аалчылар бажыңының, «Тываның оъттары» белектер садыының, «Спортмастер» садыының өртектиг белектерин тывыскан.
Спорт яамызы, Кызылдың хоорай чагыргазы, «Тыва» бойдус парыгы, Хаак чарыжының федерациязының Тывада регион салбыры база Дириг бойдус камгалаар делегей фондузунуң Алтай – Саян салбырының деткимчези-биле чылдың-на «Ирбиш» хаак маргылдаазы эртип турарын сагындыраалы.
/ Алиса ДОНГАК.
Чуруктарны Хаак чарыжының федерациязындан алган.
