Кызыл кош тураскаалын 2019 чылда Россияның шериг төөгүзүнүң хөй-ниити организациязының даргазы Владимир Ростиславович Мединскийниң удуртулгазы-биле биче буурай тыва чоннуң Ада-чурттуң Улуг дайынынга киирген үнелеттинмес кайгамчык улуг үлүг-хуузун болгаш маадырлыг чоруун мөңгежидип тургускан.
1941 чылдың июньдан 1944 чылдың октябрьга чедир ТАР беш эшелон ачы-дузаны, 50 муң дайынчы аъттарны, 650 муң баш шээр малды фронтуже чоруткан. Совет шеригге 52 муң хаакты, 12 муң алгы-кештен кылган негей тоннары, 19 муң хол-хаптарын, 16 муң кидис идиктерни, 70 тонна дүктү, 400 тонна эътти, ары чигирин, балык аймаан, эм оъттарны тонна-тонназы-биле чорудуп турган. Совет Чагырганың айтыышкыны-биле республиканың алдын курларвырын бүрүнү-биле фронтуже дамчыткан.
2022 чылда Тыва Республика Донецк Улус Республиказынга 50 тонна чедир гуманитарлыг ачы-дузаны чыып, идепкейлиг киришкен. Сайгарлыкчылар, кызыгааржылар, хоочуннар, хөй-ниити төлээлери, депутаттар, күрүне албан-черлериниң ажылдакчылары болгаш өскелер-даа гуманитарлыг дуза чыыр төпке Донбасстың чурттакчыларынга аъш-чем болгаш чугула херек чүүлдерни белек кылдыр чоруткан. Амгы үеде автопоезд акцияның кыйгызы-биле Донецк республикаже Тывадан үнген 40 автомашиналар орукта чоруп олурар. Олар тускай шериг операциязында киржип турар тыва дайынчы оолдарга чедер дээрзин сагындыраал.
Гуманитарлыг ачы-дуза чедирери – онза чугула сорулгаларның бирээзи. Тываның чурттакчы чону дуза чедирерин ам-даа уламчылап турар.
А. ДОНГАК.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
