Кышкы үеде республиканың чурттакчы чонунга хөмүр айтырыы база бир чугула айтырыгларның бирээзи. Кожууннарның хөмүр-даш складтарында хөмүр курлавырын болгаш өске-даа чидиг айтырыгларны Тываның Чазаа доктаамал хынап турар.
Таңды кожуунда ниитизи-биле Бай-Хаак болгаш Балгазын суурларда 2 хөмүр-даш склады ажылдап турар. Кожууннуң одалга сезону канчаар эртип турарын кожуун чагыргазының чуртталга-хандырылга болгаш тудуг талазы-биле оралакчызы Эмер-оол Сат-биле чугаалаштывыс. “Кожуунувуста одалга сезону эки эртип турар. Социал объектилер хөмүр-биле хандыртынган. Ноябрь, декабрь айларның өйлеп каан хемчээлин албан черлеринге шуптузунга үлээн. Ол ышкаш школалар, уруглар садтары, культура бажыңнары 10–10 тонна курлавыр хөмүрнү база алган. Улуг объектилерге хамааржыр Дүргенниң, Балгазынның, Кочетовтуң культура одагларынга 20–20 тонна курлавыр хөмүрнү база дүжүрген” – деп, Эмер-оол Сат чугаалаан.
Чаа чыл мурнунда Бай- Хаак суурнуң складынга ниитизи-биле 200 ажыг тонна хөмүр турган. Амгы үеде 173 тонна барын оралакчы дарга демдеглээн. Ук складты 2 чыл бурунгаар күрүнениң өнчүзүнче дамчыдып турар үеде оран-савага капитал септелгени, гаражтарны, чаа котёлду кылгаш, электроннуг деңзини база салган. Эрткен чылын Бай-Хаакка хөмүр өртээ бир тоннада 3748 рубль турган, а бо чылын 3974 рубль апарган.
Чурттакчы чон Балгазын суурнуң хөмүр складындан 1 тоннаны эрткен чылын 3900 рубльга садып ап турган. Амгы үеде хөмүр өртээ өскерилбээн. Ынчалза-даа өскерилгелер болуру демдеглеттинген.
Ук складты хууда сайгарлыкчы Арат-оол Эне-Бижи социал керээ дузазы-биле электроннуг деңзини садып алгаш ажыткан. Кожуун чагыргазы склад турар девискээрни болгаш эргиде октаттынган турган гаражтарны чөпшээрээрге, эрес-кежээ сайгарлыкчы септеп-селип, ажылдаарынга эптиг байдалды тургузуп алган. Оон аңгыда, хөмүр чүдүрер техника база чугула херек болган. Ажыглал чок үрели берген турган машиналарны кылгаш, өртээн техникаларның ээлери-биле дугуржулга ёзугаар удур бичиилеп төлеп турар. Сайгарлыкчы бодунуң ажылын ажыткандан бээр 2 дугаар чыл ашкан.
“Балгазын суур кожуун төвүнден элээн ырак болганы-биле, чонга ырактан хөмүр садып алыры нарын айтырыгны тургузуп турган. Ук айтырыгны шиитпирлеп, чаңгыс чер чурттугларымга дуза болуру-биле хөмүр склады ажыдар бодал бажымга кирген. Балгазындан аңгыда, Арыг-Бажы, Сой, Кызыл-Арыг суурлар, Краснояровка арбанның чурттакчылары база бистен хөмүрнү садып ап турар”– деп, Арат-оол Эне-Бижи чугаалаан.
Чыжыргана СААЯ.
Буян Ооржактың тырттырган чуруктары.
«Шын» №1 2024 чылдың январь 10
