Июнь 8-тиң эртени. Кызылда бир дугаар болуп эртип турар республика чергелиг спартакиаданың 3-кү хүнү. Даштын агаар-бойдус дунааргай изиг-даа болза, кадык, чаагай чорук, спорт-биле өңнүктешкен аваангырлар, кашпагайлар Улуг-Хем чоогунда орукта чайжок, эгиш-тыныш маңнажып турлар. Чиик атлетикага 40 хардан 55 харга чедир база 56 хардан өрү назылыгларның аразында 2 километр хемчээлдиг чарыш болуп турары ол. Чай аразында маргылдааның киржикчизинден интервьюну алыр аргалыг болдум.
Барыын-Хемчик кожуундан келген 52 харлыг спортчу Чаймаа Мөңге: “40 хардан 55 харга чедир назылыглар аразында чиик атлетикага кириштим. Республика деңнелинде улуг маргылдаага бир дугаар келгеним бо. Барыын-Хемчик кожуунга 2 километр маңнаар чарышка 1 дугаар черни алгаш, бээр шилиттиндим. Тренерим Чойган Оскал-ооловна Донгак мени деткип чоруткан. Маргылдаа черле солун эртип турар-дыр. Кожуунум адын сыкпас дээш, дыка кызып маңнап, кириштим. Түңнели амдыызында билдинмес. Мээң маңнаан бөлүүмде аныяктар база хөй-дүр”.
Оруум уламчылап, Иван Ярыгин аттыг спорт комплекизинге четтим. Ында база-ла кижи бажы кизирт: ойнакчылар-даа, аарыкчылар-даа арбын. 40 хардан 55 харга чедир херээжен ойнакчыларның аразында хол бөмбүүнге маргылдаа уламчылап турар. Дүүнгү оюнда 18 командадан 8-и шилиттинип арткан. Баштай таварышкан спортчуларым Мөңгүн-Тайга кожууннуң ойнакчылары болду. Олар бо эртенги оюнда эрзинчилерни 2:0 санга удуп алганнар. Чаңгыс аай өңнүг кызыл-кызыл футболкаларлыг мөңгүн-тайгажыларның өөрүшкү-маңнайлыы-даа кедергей. Оларның капитаны Дамырак Николаевна Даңзы кысказы-биле командазының дугайында тайылбырлады: “Бистиң командавыс бөгүн чартык финалче кирдивис, ол биске дыка өөрүнчүг болду.
Оюннарны эрттирип турары эки-дир, өске командаларның белеткели база черле шыырак-тыр. Спорттуң 5 хевиринде чоруп турар оюннарда шупту киржип чедип келген бис: дүүн шыдыраага уруглар, оолдар киришкен. Бөгүн теннисте 2 киживис база киржип турар. ГТО, чиик атлетикада база назы-хар аайы-биле шупту бөлүктеринде бар бис, шаңналдарны база чаалап ап тур бис. Чижээ, назы-хар аайы-биле чиик атлетикада Роланда Аральдии, Сайлыкмаа Кыссыгбаевна шаңналдыг черлерже киргени дыка эки болду”.
Залды долгандыр эргий көрдүм: Тес-Хем биле Бай-Тайга кожууннарның аразында оюн кидин түлүк. Хол бөмбүүнге маргылдаа чүгле бо Иван Ярыгин аттыг спорт комплекизинде эвес, “Сүбедей”, “Херел” залдарында уламчылап турар.
Улаштыр-ла ТывКУ-нуң төөгү факультединче чоруптум. Ында стол теннизинге маргылдаа 2 дугаар хүн уламчылап турары бо. Кол шииткекчи Оюн-оол Куулар маргылдаа дугайында тодаргай тайылбырны берди: “Стол теннизинге маргылдаа 8 хүн уламчылаар Бөгүн 40 хардан 55 харга чедир херээжен улус аразында оюн болуп турар. 29 кижи документилерин дужааган-даа болза, херек кырында 26 кижи киржип турары бо. Киржикчи 1 катап эвес, а 2 катап уттурарга, оюндан үнер. Ол-даа болза, улустар ойнап алзын деп бодалдыг бис. Дыка сонуургалдыг киржип турлар”.
Стол теннизинге маргылдаа июнь 14-те доостур. Эртенгиниң 09.00–06.00 шакка чедир хүннүң-не болуп турар. Назы-хар аайы-биле 17 харга чедир ойнакчылар, 18 хардан 40 хар, 40 хардан 55 харга чедир база 56 хардан өрү назылыглар эр, херээжен бөлүктерге чарлып алгаш, боттарының кожуунун камгалаарлар.
Чайгы оюннар ам-даа уламчылап турар. Ынчангаш ооң киржикчилеринге быжыг тура-сорукту, чедиишкиннерни күзеп каалыңар!
/ Чаяна ШИЛОВА.
Авторнуң тырттырган чуруу.
"Шын" №42 2023 чылдың июнь 10
