«Тыва дылда интернет - контент» шаңналы

Тыва дыл хүнүн демдеглеп эрттирип эгелээнден бээр төрээн дылдың салым-чолунга хамаарышкан ажылдар көскүзү-биле илереп эгелээн.

Чижээлээрге, делегей четкизинде тыва дылдың сайзыралы ооң мурнунда чылдарга көөрде элээн хөй бурунгаар базымнарны кылып, баштайгы чедиишкиннер көстүп эгелээни өөрүнчүг.

«Артха» хөгжүмчүлер болгаш дизайнерлер студиязының оран-савазынга болган «Премия. Тыва дылда интернет-контент» деп хемчегге четкеш, янзы-бүрү капсырылгалар таварыштыр делегей четкизинче тыва дылды киирип турар аныяктардан тургустунган бөлүктүң ажыл-ижи-биле таныштым. Тыва дылдың келир үези дээш ажылдап чоруур аныяктар бар болду. Кылган ажылының түңнелдери интернет четкизинде көстүп, ажыглалче кирип эгелээни дээрге-ле салган сорулгазынга шынчызының бадыткалы-дыр.

Эгелээшкиннериниң кол сорулгазы – делегей четкизинде тыва дылдың ажыглалын калбартыры, тыва дылда контентиниң санын көвүдедири. Ынчангаш олар делегей четкизиниң аңгы-аңгы адырларында төрээн дылында контент кылып чорудуп турар хамаатыларны тодарадып, демдеглээш, шаңналдарны тывыскан.

Бирээде, ''Төрээн дылын Делегей четкизинде блог таварыштыр нептередип, алдаржыдып чорууру дээш'' Сайлана Хертек шаңнаткан.
Ийиде, ''Социал четкилерде төрээн дылында арыг болгаш шынарлыг бижип чорууру дээш'' Орлан Дамба-Хуурак шаңнаткан. Кордакчыларның аразында Мерген Ондар, Кежик Коңзай, Меңги Ооржак бар.
Үште, ''Төрээн дылында тергиин видео-контент кылып чорууру дээш'' ISHKIN TV деп канал Эне-Тывам, «Ишкинниң аалчызы» деп материалдары дээш шаңнаткан.

Дөрт дугаарында, ''Төрээн дылын Делегей четкизинде чедимчелиг өөредип чорууру дээш'' Амыр-Санаа Норбу Ютюбта ''Тыва дыл. Тувинский язык'' деп каналда материалдары, кыска баштак болгаш өөредиглиг видеолары дээш шаңнаткан. Кордакчы: 108 канал (''Тыва дылды катаптаалы'' деп төлевилели).

Беште, ''Аныяк-өскенге төрээн дылын ыры-биле дамчыдып чорууру дээш'' Хөөн аттыг хөгжүмнүг студия шаңнаткан. Кордакчы: АялгаMUSIC (Тыва чаштарга ырыларны аңгы альбом кылдыр Эртине Шаравииниң күүселдезинде үндүрген).

Алдыда, ''Төрээн дылында мобильдиг капсырылгалар кылып чорууру дээш'' Али Күжүгет тускай шаңнаткан.

Чеди дугаарында, ''Төрээн дылында сайт кылып чорудуп турары дээш'' «Шын» солун (shyn.ru) шаңнаткан. Кордакчы: ''Тываның чогаалчылары'' деп сайт (pisateli-tuvy.ru). Долузу-биле тыва дыл кырында чүгле бо ийи сайт бар болган.

Эң-не сөөлүнде, ''Төрээн дылында чугула чурагайлыг херекселди ажылдап кылганы дээш'' Айрана Монгуш, Али Күжүгет, Давид Дале кылымал угаанга даянып кылган тыва дылдың очулдурукчузу дээш шаңнаткан (tyvan.ru). Кордакчы: Тыва дылдың электроннуг корпузу (Электронный корпус тувинского языка, tuvancorpus.ru).

Төрээн дылынга бижээни дээш, шаңналдар тыпсып, деткимче көргүскен байырлалды көргеш, кижиниң тура-соруу хайныгып келир чорду. Шак ол тиилекчилерни Тыва дыл шуулганынга хөй чон мурнунга шаңнап-мактаан болза, эки турган. Ынчан та чеже кижиге төрээн тыва дылынга чугаалаар, бижиир күзел оттуп келир ийик.

Айдың ОНДАР.

“Шын” №84 2023 чылдың ноябрь 4