Агы – полынь холодная. Кургаг ховуларга, дагларга үнер оът. Тывада эң-не тараан үнүштерниң бирээзи.
Аглы – хвойник даурский. Бедик даглар хаяларының баарында хараган дег чаагай үнген турар оът.
Адыг-кирижи – княжник сибирский. Хемнерниң болгаш тайгаларның ыяштарынга ораажып, туттунуп үнер үнүш.
Аза бөргү, бөрү бөргү – звездчатка многоцветковая. Кургаг ховуларга, хавактар баарынга, шаттарга хөй үнер оът. Күзүн ооң каткан улуг шагжагар үвүргей сывының артынга бөрү чаштынып алгаш, хойну одар бажынга кедеп чыдар. Оъттуң ады оон үнген дижир.
А-тен, ыт-тени – якорцы стелющиеся. Кургаг дазырларга үнер чаттылчак оът. Даванынче тени кадалырга, ыт ооң кырынга кылаштай албас. Кыдат медицинада онза ажыглаар.
Алаңгыыш – чемерица Лобеля. Тайга эдээ чоогаларга, хемнер унунга турар оът.
Артыш – можжевельник ложноказацкий. Бедик тайгаларның хөөлеринге (ыяш чок баштарынга) болгаш хая-даштыг ийлеринге чаттылып үнер чавыт ыяш. Төп Азия чоннарында бир тоолзуг, эртинелиг чүдүүлдүг үнүжү. Ынчангаш аңаа чалбарыыр, камнаар.
Бес – кандык сибирский. Тайгалар дазырларында үнген турар. Ында чазын бир дугаарында чечектелир оът. Часкы хар чаапканда, ооң кырынга чечектери кыза берген тоовас орар.
Бөрү оъду – горечавка крупнолистная. Аңчы бөрүнү дээрбечи үүлгедии дээш шаажылаптарга, ол оъдунуң бодун азы дазылын казып чипкеш, дораан деткерилгеш, дезиптер дижир.
Буурзак – шаровидные колосья лучковых. Кулчаларның чечектелген соонда борбакталган бажы. Ылаңгыя маңгырзын буурзактарын өйүнде чыггаш, чемге каар кылдыр чогумчалыг ажаап алырга, магалыг. Бурцаг – чочак-тараа, чочагар дээн моол сөс.
Быйыра – тысячелистник. Шыктар, кедээ хемнер уну ажыктар үнүжү. Тывада ооң дөрт хевири шуптузу эм.
Ойдуп Бартанның «Тыва дылда эмнелге сөзүлүгү» деп номундан алган.
