Сибирь федералдыг округтуң, эртем, культура, өөредилге, үлетпүр, ажыл-агыйның төвү болур Новосибирск хоорайның үндезилеттинип тургустунганындан бээр 130 чыл болган юбилейлиг хемчеглеринге киржир чалалганы алгаш, Тываның Үрер хөгжүм оркестриниң хөгжүмчүлери боттарының аъттары-биле байырлал хемчеглеринге чедиишкинниг киришкеннер.
Хоорай хүнүнге тураскааткан хемчеглерни аңгы-аңгы шөлдерге чарган. Ынчалза-даа байырлалдың кол шөлү – Ленин шөлүнге муң-муң кижилер чыглып келген. Россияда чүгле чаңгыс аъттыг хөгжүм оркестри деп сурагжаан Тываның Үрер хөгжүм оркестри байырлалга ойнаар дээн чарлалдар новосибиржилерниң болгаш аалчыларның сонуургалын оттуруп, кол көргүзүгже келирин сорунзалапкан. Даштыкы чурттарга болгаш Россия иштинге үрер хөгжүм оркестрлериниң мөөрей фестивальдарында хөйнү кайгадып, эң-не дээди шаңналдарны каш удаа алган оркестрниң оюн-тоглаазын карак-биле көрүп алыры – ховар таварылга.
Тываның хөгжүмчүлери ойнавышаан аъттары-биле чыскаалыпкаш, Новосибирскиниң кудумчуларынга 3,5 километрни эрткеш, Ленин шөлүнге кирип келген. Хоорайның 130 чылынга тураскааткан байырлал хемчээнде Үрер хөгжүм оркестрлер фестивалынга Донецк, Луганск, Санкт-Петербург, Тюмень, Барнаул, Казань, Хабаровск, Кызыл, Новосибиркиден профессионал үрер болгаш шериг оркестрлер, Тывадан аъттыг оркестр, Барнаулдан барабанчылар бөлүү киришкен.
Аъттыг оркестрниң хөгжүмчүлери хөлгезин башкарбышаан, хөгжүм херекселинге ойнаары-биле ылгалып турар. Малды улуг дааштыг хөгжүмге чаажыктырбышаан, аай-дедир мергежилгелер кылырда, башкарарып, аялганы частырыг чокка ойнап, көвүрүкчүлерге чедирери дыка улуг күш. Ынчалза-даа бистиң хөгжүмчүлериниң оюн-көргүзүү көрүкчүлерниң чүгле магадаан, кайгап ханмаан, онзазынган үнелелин алган.
Тываның Т. Дулуш аттыг үрер хөгжүм хөгжүм оркестри 2008 чылда үндезилеттинип тургустунган. Уран чүүл удуртукчузу Тимур Дыртык-оолович Дулуш Тыва Арат Республика турда турган Аъттыг оркестрни катап тургузар сорулганы салгаш, ону амыдыралга боттандырганын сагындыраал.
