Азас заповеднигинде арга-эзимни шинчилээр Тыва Республиканыӊ Арга-арыг камгалаар албаныныӊ тургустунганындан бээр 25 чыл оюнга тураскааткан хурал 2023 чылдыӊ октябрь айда болган. 14 ноября Экология
Сеткилимден күзедим Ноябрь 1-де Тыва дыл хүнүнге тураскааткан "Тыва дыл — тыва чоннуң өнчүзү" деп VIII дугаар шуулганны бедик көдүрлүүшкүннүг эрттиргенин демдеглезе чогуур. 14 ноября Ноябрь 1 — Тыва дыл хүнү
Келир үениң юристеринге «ажык эжиктер» Тываның күрүне университединиң юридиктиг факультеди Тээлиниң В.Б. Кара-Сал аттыг школазының 20 өөреникчизинге «ажык эжиктер» хүнүн эрттирген. 13 ноября Өөредилге
Он муң ажыг школачы киржир Ноябрь 8-тен тура школачыларның Бүгү-российжи олимпиадазының муниципалдыг чадазы эгелээн. 13 ноября
Дайынчы ачы-хавыяазы дээш шаңнаан Айдаш Монгуш Барыын-Хемчик кожууннуң Кызыл-Мажалык суурга өскен. 13 ноября Ада-чурт камгалалы
Терек чөвүрээзинден эгелээн Орус улустуң “Пага бүрүзү бодунуң тулаазын мактаар” деп үлегер домаа бар. 13 ноября
Уругларның бүзүрел телефону 8 800 2000 122 – «Уругларның бүзүрел телефону»/ «Детский телефон доверия» Бүгү Россияның чаңгыс аай телефон дугаарының ажылының дугайында сагындырып тур бис. 13 ноября Өөредилге
ТЫВА ДЫЛЫМ Өске дылдан ылгавырлыгӨ, Ү, Ң деп үжүктериДыңгылдайлап ырлажы бээрТыва дылым – чоргааралым. 13 ноября Чогаал делегейи
Чылыг акция «Эн+» «Востсибуголь» деп компания Россияныӊ «Эн+» энергохолдингизинче кирип турар. 13 ноября Социал ачы-дуза
Дүрген чугаа хүнү Чылдың-на бүгү делегейде ноябрь айның ийи дугаар улуг-хүнүн Дүрген чугаа хүнү деп демдеглеп турар. 12 ноября Аас чогаалы
АНЕКДОТТАР Эзирик чолаачы машиназын чагыга үстүрүп алгаш, чугааланган-дыр:— Мен харын эзирик-тир мен че, оода сен машина адаанче кирип чүңүл? 12 ноября Каткы бажы каткан эвес
Улуг Кыдат хананы чүге эң-не узун чевег деп санап турарыл? Улуг Кыдат хана — кажан-бир шагда кижиниң холу-биле туттунган эң-не улуг архитектурлуг тураскаал. 12 ноября Сонуургактарга
Насекомнар чүге шиилээр деп? Хөй таварылгада оларда ындыг дааш үндүрер тускай органнар безин чок. 12 ноября Сонуургактарга
«Кажыкка» мөөрейлешкен «Биргилерниң шимчээшкини» деп Россияда ажы-төлдүң база аныяктарның хөй-ниити агымының кежигүннери республиканың кожууннарынга «Кажык» маргылдаазын организастаан. 12 ноября Спорт
Өг-бүле педагогиказы: үндезин тыва кижизидилге Тыва школа хөгжүдер институттуӊ этнопедагогиктиг шинчилелдер лабораториязыныӊ ажылдакчылары «Өг-бүле педагогиказы: үндезин тыва кижизидилге» дугайында өөредиглиг семинарын уламчылап турар. 12 ноября
Орук шимчээшкининиң киржикчилеринге Күрүне автоинспекциязының ажылдакчылары машина башкарар меге шынзылгалыг хамаатыларны илередип, кижилерни амы-тынындан чарган орук озал-ондактарының чылдагааннарын тодараткан. 12 ноября Орук айыыл чок чоруу
3 муң хире өг-бүлелер алган 2023–2024 чылдарның кыжынга белеткел ажылдарының үезинде хөй ажы-төлүдүг база чединмес амыдыралдыг өг-бүлелер одаар чүүл-биле долу хандыртынганынче республиканың Чазаа шыңгыы кичээнгейни угландырган. 11 ноября Социал адыр
Өзүп олурар салгалдыӊ кадыкшылы ТЫВАНЫӉ КӨДЭЭ СУУРЛАРЫНДА УРУГЛАРНЫӉ КАДЫКШЫЛЫ БЫЖЫГ, МЕНДИ-ЧААГАЙ ДОРУГУП ӨЗҮП ТУРАР. 11 ноября Кадыкшыл
ТР-ниң Баштыңы Владислав Ховалыг Саян Хертекке байыр чедирген «Арменияга болган Чемпионатка алдынны чаалап алган самбизивис Саян Хертекке байыр чедирип тур мен. 11 ноября Спорт
Чаӊгыс аай дузаламчы акшаны шилчиткен Тывада чаӊгыс аай дузаламчы акшазын 70 муӊ ажы-төлдүг өг-бүлелер ап турар. 11 ноября
Январь 1-де «өрттенип» каар Школачыларны культура хемчеглеринче хаара тудуп, уран чүүлге чаңчыктырып, сайзырадыры-биле “Пушкинниң картазы” төлевилелди ажылдап кылгаш, 2021 чылдың сентябрь айдан эгелеп ажыглалче киирген турган. 11 ноября Культура
Кыштаглаашкынче эки белеткелдиг Тываның Көдээ ажыл-агый яамызының медеглээни-биле алырга, 2023–2024 чылдарның мал кыштаглаашкынынче республика ниитизи-биле багай эвес белеткелдиг кирген. 11 ноября Көдээ ажыл-агый
Ажылы үзүктелбес Бо чылдың июнь 1-де Тывага албан ёзузу-биле ажылдап эгелээриниң бетинде “Ада-чурттуң камгалакчылары” күрүне фондузунуң салбыры 200 ажыг хамаатыны хүлээп алган. 11 ноября Ада-чурт камгалалы
Улусчу фронт 10 чылдаан Тыва үндезин культура төвүнге Улусчу фронтунуң регионалдыг конференциязы болуп эрткен. 11 ноября Тываның Чазаанда
Шүлүкчүнү илереттим Кызыл-оол Сааяның 2001 чылда «Хем-Белдири» солуннуң үндүрүглеринге парладып турганы шүлүктерин номчааш, «бо кижиде, шүлүк бижиир салым-чаяан бар-дыр» деп түңнелге келген мен. 10 ноября Чогаал делегейи
“Аян” шыңгыы кастингини эрткен “Аян” ыры-хөгжүм ансамбли Бүгү-российжи “Звезда -2024” деп ыры мөөрейинге Тываны төлээлеп киржир. 10 ноября Культура
“Солаан” — кинофестивальга киржир Бо чылдың декабрь 1-5 хүннеринде Екатеринбург хоорайга “Кинопроба” деп киношколаларның XX дугаар Делегей чергелиг фестивалынга “Солаан” деп тыва фильм киржир эргени чаалап алган. 10 ноября Культура
Чиигелделиг ипотека Чиигелделиг ипотека дугайында улустуң сонуургап турар азы соора билип турар айтырыгларынга дараазында тайылбырны бээр-дир бис. 10 ноября Чурттаар оран-сава айтырыы
Эрес-дидим, харыысалгалыг кижилер 1917 чылда октябрь революциязы Россияга хаанныг эрге-чагырганы дүжүрген соонда, совет эрге-чагыргага база ындыг күш херек апарган. 10 ноября Байырлал
Соруктуг-ла Начын Монгуш Чоокта чаа Албанияның төвү Тиранага делегей чемпионадынга бистиң мөгевис Начын Монгуш чемпион болган. 09 ноября Спорт
ХООЧУНГА СӨС Бажың-Алаак чурттуг чээнимниң документ езугаар ат-бажын Алдын-оол Ооржак дээр. 09 ноября "Шынның" почтазы
Чаа хүрээде ном саңы Чаа ажыттынган Тубтен Шедруб Линг хүрээзинде бо чылдың сентябрь 20-ден эгелеп ажылдай берген ном саңында амдыызында сарыг шажынга хамаарышкан 829 ном бар. 09 ноября "Шынның" почтазы
Таакпының тыныш органнарынга хоразы Таакпы ыжының хоразы, бирээде, тыныш органнары – думчуктуң соңгу хозу, өк, кегжир-өөш, өкпе, ооң дамырларынга дээр. 09 ноября Кадыкшыл
Виктор Ондар:“Керээ алдар-аттыг күүсеттинген” Тыва Республиканың шериг комиссариадынга шеригже келдирткен оолдарның чыскаалының мурнунга чугула российжи дайынчы шаңналдарның бирээзи – Жуковтуң медалын халажылгада биче сержант В. Ондарга тывыскан. 08 ноября Ада-чурт камгалалы
Онза-дыр “Тыва номчуп тур” деп литературлуг төлевилел амгы үениң чайыннанчак болуушкуну болган. 08 ноября Культура
Кыштың хыраазы Тывага 2022–2023 чылдарның кыжының агаар-бойдузу кадыг-берге болганындан мал кыштаглаашкыны дыка нарын эрткен. 08 ноября Көдээ ажыл-агый
Ажыл-агыйжы ужуражылга ТР-ниң Баштыңы Владислав Ховалыг Россияның Айыыл чок чоруунуң федералдыг албанының Тыва Республикада кызыгаар эргелелиниң чаа удуртукчузу полковник Владимир Матвеев-биле ужурашкан. 08 ноября Тываның Чазаанда
2,5 муң ажыг ажылчын олуттарны тургузар Ажыктыг казымал байлактар шиңгээлдезиниң адырынга Тывага 2,5 муң ажыг ажылчын олуттарны тургузар беш улуг инвестиция төлевилели тургустунар... 08 ноября Экономика
Тываже аян-чорук путевказын ойнап ап болур НОЯБРЬ 4 — ЧОННУҢ ЧАҢГЫС ДЕМИНИҢ ХҮНҮНДЕ МОСКВАГА “РОССИЯ” ДЕЛЕГЕЙ ЧЕРГЕЛИГ ДЕЛГЕЛГЕ-ШУУЛГАН АЖЫЛЫН ЭГЕЛЭЭН. 08 ноября Делгелге
Орук шимчээшкининиң дугайында школачыларга чугаалаан Кызылдың 4 дугаар школазында республиканың школачыларынга орук шимчээшкининиң дугайында өөренир кичээлдер эгелээн. 08 ноября Орук айыыл чок чоруу
«Тыва дылда интернет - контент» шаңналы Тыва дыл хүнүн демдеглеп эрттирип эгелээнден бээр төрээн дылдың салым-чолунга хамаарышкан ажылдар көскүзү-биле илереп эгелээн. 07 ноября Ноябрь 1 — Тыва дыл хүнү
Чон-даа, эрге-чагырга-даа ажык харылзаага хереглелдиг “Тува 24” телеканал “Чон айтырып тур” деп төлевилелдиң баштайгы шенелде үндүрүлгезин чонга бараалгаткан. 06 ноября Дорт эфир
“Эрес-дидим чорук дээш” деп медаль ээзин тыпкан Вадим Соянның шериг албан-хүлээлгезиниң күүселдези 2006 чылда, кажан ол Эрзин ортумак школазын доозупканда, эгелээн. 06 ноября Ада-чурт камгалалы
Свердловск күчүлүг Россия-биле кады Свердловскуга Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүн байырлыг байдалга эрттирген. 06 ноября Байырлал
Алдайымны эккелгеш,Таңды, Саян улаштырдым. Алдайымны эккелгеш,Таңды, Саян улаштырдым.Хомдумну эккелгеш,Улуг-Хемге холуштурдум. 06 ноября Чогаал делегейи
367 керээ чардынган Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг чиигелделиг ипотеканың боттанылгазы эки чоруп турарын бодунуң блогунга бижээн. 06 ноября
Чонар-даш биле дүк... «Тыва – Дүк – Фест» деп I регионнар аразының фестиваль-мөөрейиниң болгаш V республика чергелиг “Чонар-даш – 2023” деп өзүп олурар даш чонукчуларының мөөрейиниң түңнелдерин үндүрген хемчег болган. 05 ноября Фестиваль
ГТО-га тергиидээннерни шаңнаар Россияның Спорт яамызы ГТО-нуң бөлүк хемчеглерин чедиишкинниг күүсеткеннерни алдын демдектер-биле шаңнаар дужаалды үндүрген. 05 ноября Спорт
Ада-иелерден хамааржыр Тыва дыл хүнүнде республиканың уруглар садтарында тыва дыл кичээлдерин эрттирип турар башкыларны чыып, бот-боттарының арга-дуржулгазын үлежир өөредиглиг семинарны эрттиргени кончуг ажыктыг болган. 05 ноября Тыва дыл хүнү
Юбилейлиг чылда Тес-Хем кожууннуң 100, Самагалдайның 250 чылында 80 хар харлап турар угбавыс Эмма Чорбаевна Бичиижиктиң дугайында бижидим. 05 ноября "Шынның" почтазы
Аңгы-аңгы чоннарны көргүскен Өвүр кожууннуң төвү Хандагайты суурнуң культура одаанга Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнде ажылчын коллективтер аразынга кончуг солун мөөрейни эрттирген. 05 ноября
Ие дылым Арга-эзим аялгазы,Агым сугнуң шолураажын,Оът-сиген сымыраныын,Чуулган көшке диңмирээрин,Шуурган-хаттың улуурун-дааДыңнап, билип чоруурумга,Тывалап-ла турар боор-дур. 05 ноября Чогаал делегейи
Амгы үеде чугула хемчег Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнүң мурнунда, ноябрь 3-те, Орус культура төвүнге чылдың-на болуп эртер “Улуг этнографтыг диктант” деп делегей чергелиг хемчег болуп эрткен. 04 ноября ТӨРЭЭН ЧЕРИВИС ТӨӨГҮЗҮ
2000 ажыг хостуг ажылдар бар Бөгүн найысылалдың Арат шөлүнге Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнге тураскааткан байырлыг хемчеглер-биле чергелештир хостуг ажылчын олуттар ярмарказын база организастаан. 04 ноября Байырлал
Тевек-Кежегениң тоолдары «Шыяан ам, калбак чүве хадып, борбак чүве чуглуп, иърт, серге мыйызы ирип дүжүп, хуна, серге мыйызы курттуп дүжүп турар шагда…» дээн тааланчыг игил аялгазынга үдеттирген тоол ыдыы-биле чаа ном байырла 04 ноября
Тываның хамаатылары бис Бөгүн, ноябрь 4-те, найысылалдың Арат шөлүнге Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнге тураскааткан байырлыг хемчеглер болган. 04 ноября Байырлал
Тыва дыл – чоннуң өнчүзү Тываның улустуң чогаалчызы Александр Даржайның саналы-биле ноябрь 1-ни Тыва дыл хүнү кылдыр доктаадып тургусканы — тыва улустуң төөгүзүнде база бир көскү болуушкун болган. 04 ноября
Кадыр оруктарга тура дүшпес … Ноябрь 3-те республиканың Чазак бажыңының баарынга чаа автомобильдер дүлгүүрлерин тыпсыр байырлыг езулал болган. 04 ноября
«Эрес-дидим чоруу дээш» деп чаа медальды тывыскан Тускай шериг операциязыныӊ шаӊнаттырган киржикчилеринге беш эки турачы немешкен. 04 ноября Ада-чурт камгалалы
«Евразия» — национал культуралар фестивалы Тываныӊ күрүне университединге «Евразия» деп национал культуралар фестивалы болган. 04 ноября Культура
Шылгарааннарга — шаңналдар Россия Федерациязының болгаш Тыва Республиканың хөгжүлдезинге боттарының көскү үлүүн киирген, экономика, медицина, культура дээш өске-даа адырларга шылгарааннарга бедик шаңналдарны тывыскан. 04 ноября Байырлал
Хүндүлүг чаңгыс чер чурттугларывыс! Чоннуң чаңгыс деминиң хүнү-биле ТР-ниң хөй нация чонунга болгаш бүгү улуг Россиявыска Дээди Хуралдың депутаттарының өмүнээзинден байыр чедирерин чөпшээреп көрүңер! 04 ноября Байырлал
Эргим чаңгыс чер чурттугларым! Сеткилим ханызындан силерни Чоннуң чаңгыс эвининиң хүнү-биле байыр чедирдим! 04 ноября Байырлал
Өлүргени — өжээн негээни бе? Бүгү бөмбүрзекке, Индира Гандини, Индияның Чазааның даргазын чурттуң төвүнге өлүрген дугайында коргунчуг медээни делегейниң шупту чурттарынга 1984 чылдың ноябрь 1-де кончуг дүрген тарай берген. 03 ноября Төөгү
Урууң меңээ садар сен бе? Эрткен неделяда, октябрь 20-ниң хүнүнде, найысылалдың төвүнде “Фикс прайс” садыының чанынга 2-ден 4 хар чедир назы-харлыг 5–6 хире бичии уруглар эдерткен аныяк херээжен кижини көрдүм. 03 ноября "Шынның" почтазы
Үстүү-Хүрээ — шажынчы чуртталганың дөзү 2012 чылдың июль 23-те Үстүү-Хүрээниң ажыдыышкынынга келген Камбы-лама Чамзы Геше келген аалчылар база чүдүкчүлер октаргай-биле тудуш. 03 ноября "Шынның" почтазы
Эзирик чолаачыны шииткен Кызылдыӊ хоорай суду 30 харлыг чурттакчыга хамаарыштыр шииткелди үндүрген. 03 ноября Арагалаашкынга удур демисел
Хамыкты кайгаткан бичии шыдыраачылар Коломна хоорайның Конькижилер төвүнге октябрь 6–14 хүннеринде XIV делегей чергелиг “Коломнаның бырыстаазы–2023” (Коломенская верста) деп шыдыраа фестивалынга 30 региондан 500 ойнакчы киришкен. 03 ноября
Тыва дылдың туураан шевери Тываның уран чүүлүн, культуразын, ооң иштинде чечен чогаалды, улус өөредилгезин, ниитизи-биле чырыдыышкынны бодап келгеш, өндүр улуг үндезилекчи чогаалчывыс Степан Сарыг-оолду сактыры шуут албан. 03 ноября Төөгүлүг кижилер
«Кежээки хаяа» ансамблиниң ажыл-ижи Алдан-Маадыр сумузунга хоочуннар бөлүү тургустунган соонда, уран талантылыг, ырлаар, кожамыктаар, шүлүктээр салым-чаяанныглар ылгалып үнүп эгелээн. 02 ноября "Шынның" почтазы
Абитурентилерге – бюджет хандырылгалыг олуттар Тываныӊ абитуриентилери дараазында өөредилге чылында бюджет хандырылгалыг черже дужаап кирип ап болур. 02 ноября Өөредилге
Үжен үш харлыг шүлүк Бо шүлүк эрткен чүс чылдың тозан чылдар эгезинде бижиттингенин Тываның улустуң чогаалчызы Артык Ховалыг чугаалап турар. 02 ноября Культура
Дыштанылга үезинде «Номчуңар-ла!» Тываның школачыларын күскү дыштанылга үезинде чурттап турар чериниң аайы-биле ном саңнарынга өөредиглиг оюннар болгаш кичээлдер, мастер-класстар болгаш сонуурганчыг номнар делегейи манап турар. 02 ноября Өөредилге
С.Б. Пюрбю болгаш уран очулга Тыва дыл хүнүнүң бүдүүзүнде ТГШИ-ге тыва национал литератураның болгаш профессионал уран чүүлдүң үндезилекчилериниң бирээзи С. Пюрбюнуң 110 хар оюнга тураскааткан эртем-практиктиг конференция болган. 02 ноября Тыва дыл хүнү
Суд приставтары профессионал байырлалын демдеглээн Дүүн, ноябрь 1-де, суд приставтары профессионал байырлалын демдеглеп эрттирген. 02 ноября Байырлал
Сайын эрниң даңгыраа Октябрь 30-де Тываның национал ойнаар-кыстар театрынга чаа шииниң хүлээп алыр комиссияга дужаалдазы болган. 02 ноября Культура
Москважылар төрээн дылга диктант бижээн Москва хоорайга Төрээн дыл хүнүнге тураскааткан диктант бижиир культурлуг хемчег болган (сентябрь 4 – Хакас дыл хүнү, октябрь 20 – Алтай дыл, ноябрь 1 – Тыва дыл хүнү). 02 ноября Тыва дыл хүнү
Амданы-даа, чыды-даа чок өлүм Күскү, кышкы одалга сезону дүжерге-ле, шын эвес салган суугуну одап ажыглаанындан онза байдалдар бүрүткеттинип, хөй улус өрттен когарап, угарлыг газтан хоранналып турар. 01 ноября Өртке удур демисел
Чонунга ынак эмчи ОКТЯБРЬ 27-ДЕ “ТӨРЭЭН ЧУРТ КАМГАЛАКЧЫЛАРЫ” КҮРҮНЕ ФОНДУЗУНУҢ ТЫВАДА САЛБЫРЫНГА ТШО КИРЖИКЧИЛЕРИНИҢ ЧЕТТИКПЕЙН МАНААНЫ БЕРТИК-МЕЖЕЛ ЭМНЭЭР ЭМЧИНИҢ ХҮЛЭЭП АЛЫЫШКЫНЫ БОЛГАН. 01 ноября Ада-чурт камгалалы
Төрээн дылынга өөредири чугула Тыва дыл хүнүнүң бүдүүзүнде ТГШИ-ниң “Өг” хуралдаар залынга “Чаштарның өзүлдезинге болгаш өг-бүле кижизидилгезинге төрээн дылдың ролю” деп темалыг хемчег болуп эрткен. 01 ноября Тыва дыл хүнү
Интернет четкизинде Октябрь 31-де Тыва дыл хүнүнге тураскааткан янзы-бүрү хемчеглерни ТГШИ-ниң ажылдакчылары организастаан. 01 ноября Ноябрь 1 — Тыва дыл хүнү
Тыва дылдың ажыглалын калбартыр “Тыва дылды хөгжүдериниң эчис сорулгазы” VIII шуулганның ажылы дүүн, октябрь 31-де, Тыва дыл хүнүнүң бүдүүзүнде эгелээн. 01 ноября Чидиг айтырыг
Улуг ажылдың эгези ... Октябрь 27-де Тываның гуманитарлыг болгаш социал- экономиктиг тускай шинчилелдер институдунга Тываның Баштыңының чанында Дылдар политиказының талазы-биле күрүне чөвүлелиниң хуралы болуп эрткен. 01 ноября Ноябрь 1 — Тыва дыл хүнү
Тываның Баштыңы шериглер-биле ужурашкан Россияның чаа девискээрлеринче ажылчын сургакчылаашкынның үезинде ТР-ниң Баштыңы В. Ховалыг албан-хүлээлгезин эрттирип турар бистиң чаңгыс чер чурттугларывыска ужурашкан. 01 ноября
"Тыва дылдың хөгжүлдезиниң эчис сорулгалары» деп VIII шуулганның болур чуруму 2023 чылдың ноябрь 1-ниң хүнүнде Тыва Республиканың Күрүне байырлалы Тыва дыл хүнүнге тураскааткан «Тыва дылдың хөгжүлдезиниң эчис сорулгалары» деп VIII шуулганы болуп эртер. 31 октября
Ийи-Талда үш дакпыр байырлал Тываның тап дал төвүнде турар өскен-төрээним Ийи-Тал суурда бөгүн үш дакпыр байырлал болуп турар. 31 октября Юбилей
Көвүрүглер септелгези Тывада автомобиль оруктарының бир чугула кезии – көвүрүглер. 31 октября Орук ажыл-агыйы
Өөредиглиг салгал дамчаан өнчү болур ТГШИ-ниң словарьлар секторунуң эртем ажылдакчылары эртем-шинчилел ажылдарындан аңгыда, чонга херек кырында ажыктыг болур хире элээн ажылдарны кылып турарлар. 31 октября Тыва дыл хүнү
Хиним тудуш төрээн дылым Республика чергелиг "Үш үне" деп этнодиктантыны Улуг-Хем кожууннуң тыва дыл болгаш чогаал башкылары суурларга болгаш Шагаан-Арыг хоорайга организастаан. 30 октября Ноябрь 1 — Тыва дыл хүнү
Кол-ла чүве – ажылдакчыларынга бүзүрээри В.Т. Ликтан 1980 чылда Новосибирскиниң совет кооператив садыглаашкын институдунуң “Хөй-ниити чемненилгезиниң технологиязы болгаш организациязы” факультединге өөренип кирип алган. 30 октября Өөредилге
Тывада киберспорттуң сайзыралы Октябрь 28, 29 хүннеринде Кызылга Бүгү-россия чергелиг интеллектуалдыг киберспорттуң регионалдыг чадазы болур деп чарлаттынган. 30 октября
Айыыл чок болуру – бистиң холувуста Ол талазы-биле чидиг айтырыгларны чугаалажып, чонга кыйгырыгны кылыры-биле Орук шимчээшкининиң айыыл чок чоруунуң күрүне инспекциязының (ОШАЧКИ) ажылдакчылары республиканың журналистери-биле ужурашкан 30 октября Чидиг айтырыг
База катап... Р-257 автооруктуң Кызыл – Хандагайты участогунуң Улуг-Хем кожууннуң девискээринде 902 километринге октябрь 28-те, эрткен субботада, улуг автотранспорт айыыл-халавы болган. 30 октября Орук айыыл чок чоруу
Күскү сактыышкыннар Тыва улустуң чаагай чаңчылдарын эгидер үе келген, тыва оюннар, игил, бызаанчы, хомус хөгжүмнерге ойнап-ырлап, национал чоргааралывысты көдүрер дээн темаларны көдүрген алышкылар — Очур биле Шулуу. 30 октября Төөгүлүг кижилер
Тергиин инструктор – Айдыс Сапык Автомобилистиң хүнүн таварыштыр ТР-ниң Орук транспорт яамызы биле Республиканың автошколалар ассоциациязы автошколалар аразынга «Тергиин чолаачылар инструктору-2023» деп мөөрейни организастаан. 29 октября Байырлал
Тыва дыл хүнүнге тураскааткан хемчеглер Ноябрь 1-де Тываның улустуң чогаалчызы Александр Даржайның бот-идепкейи-биле 2016 чылда доктаадып тургускан Тыва дыл хүнүн бо чылын база демдеглээр бис. 29 октября Тыва дыл хүнү
Эртинени кагбаал Дөрбет, хакас, шор, нанай биче чоннарТөрээн дылын уттуп каапкаш, ыглажып чор.Тыва чонга ындыг айыыл келбезин дээш,Тыва дылдың ээзи бистер чүнү канчаал? 29 октября Чогаал делегейи
Профугланыышкын талазы-биле чаңгыс аай программа эгелээн Өөредилге чылының эгезинде Россияның шупту школаларында профугланыышкын талазы-биле чаңгыс аай программа эгелээн. 29 октября Өөредилге
Чонунга сонуургаткан Тес-Хем биле Таңды кожууннарның кызыгаарында Куран суур – уран чүүлдүң, чечен чогаалдың чырык одаа. 29 октября Чогаал делегейи
Чоннуң чаңгыс эп-сеткилиниң хүнүн байырлаар хемчеглер планы Октябрьның 15-тен ноябрь 15-ке чедирУран чечен болгаш төөгүлүг кинолар айы, И.Г. Сафьянов аттыг Орус культура төвүнге. 29 октября Байырлал
Тыва дыл хүнүнге тураскааткан "Сат номчулгалары" ТывКУ-нуң филология факультединиң тыва филология болгаш ниити дыл эртеминиң кафедразы чылдың-на Тыва дыл хүнүнге тураскааткан «Ш.Ч.Сат номчулгалары" деп эртем-практиктиг конференцияны эртирип турар. 29 октября Тыва дыл хүнү
Хөвеңмей Ойдан-оол – 85 хар ССРЭ-ниң Журналистер, Тываның чогаалчылар эвилелдериниң кежигүнү Хөвеӊмей Ойдан-оол 1938 чылдың октябрь 25-те Чөөн-Хемчик кожууннуң Дагыр-Шемиге төрүттүнген. 29 октября Чогаал делегейи
Амыдыралдың оруу-биле Сүт-Хөл кожууннуң Алдан-Маадыр суур чурттуг чогаалчы Раиса Чүлдүмовна Ховалыгның аңгы-аңгы чылдарда чырыкче үндүрген шүлүктер болгаш чечен чугаалар чыындызын чоокта чаа номчуп доостум. 29 октября
Тос эртине даш Тыва чоннуң амыдыралынга тос эртине бар бооп турганын кырганнардан дыңнап бижээн төөгү чугаалар бадыткап турар. 29 октября
Тыва Свердловск школазының спорт залын чаартырынга дузалашкан Свердловскунуң 6 дугаар школазының спорт залынга барык 6 чыл дургузунда күш-культура кичээлдери эрттирер эптиг байдал тургустунмайн турган. 28 октября Ада-чурт камгалалы
Владислав Ховалыг: “Свердловскунуң чуртунга болган бүгү төөгү – Ада-чуртун маадырлыы-биле камгалаан камгалакчыларның эрес-дидим болуушкуннары-дыр” Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг ажыл-агыйжы сургакчылаашкын үезинде ЛУР-нуң Свердловск хоорайның юбилейлиг байырлалынга киржип, тыва чоннуң өмүнээзинден байырын чедирген. 28 октября Тываның Чазаанда
Социал адырның 51 объектилеринде 2023 чылда социал адыр объектилерин бүрүнү-биле чаартып-септээр улуг ажыл Тывада чоруп турар. 28 октября
Бистиң дайынчыларывысты чаңгыс чер чурттуувус хайгаарап турары эки болган Тыва Республиканың Бүрүн эргелиг төлээ чериниң ажылдакчылары Санкт-Петербург хоорайда ажылчын сургакчылаашкында чоруп турарлар. 28 октября Ада-чурт камгалалы
Регионалдыг каттышкан продукт 5,5 хуу өзер 2023 чылда Тывага бүдүрген регионалдыг ниити продукция эрткен чылдыындан 5,5 хуу көвүдеп (Россияның ВВП – 2,5 %), 101,07 млрд рубль чедерин баш бурунгаар санап түңнээн. 28 октября Экономика хөгжүлдези
Чылдагааннары болгаш уржуктары “Тывада алкоголизм: чылдагааннары, уржуктары болгаш шиитпирлээр аргалары” деп “төгерик стол” октябрь 25-тиң хүнүнде ТР-ниң Чазааның чанында ТГШИ-ге болуп эрткен. 28 октября Арагалаашкынга удур демисел
Удаа-дараа бижиири күзенчиг Октябрь 27-ниң хүнүнде Тыва Республиканың Алдан-Маадыр аттыг национал музйиниң ажылдакчылары Тыва дыл хүнүнге тураскаадып, диктантыны бижээн. 28 октября Тыва дыл
Дүжүт хүнү Күскү дүжүт байырлалдарының болгаш ярмаркаларының үезинде чаагай дүжүттү ажаап өстүрген ажыл-ишчи кижилерни шаңнап-мактаан. 28 октября Көдээ ажыл-агый
Харалгазыкчылар чөвүлелиниң составын тодараткан Бүгү-россияның «Орус географтыг ниитилел» деп хөй-ниити организациязының Тывада регион салбырының Харалгазыкчылар чөвүлелиниң составын болгаш санын тодараткан. 28 октября Ниитилел
Каайлы ажылдакчыларынга байырны чедирген Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Красноярскының каайлы албанының оралакчызы Анатолий Петрунин-биле ужурашкан. 28 октября Политика
Начын Монгуш — Тываның болгаш бүгү Россияның чоргааралы Октябрь 23–29 хүннеринде Тиранага (Албания) 23 харга чедир мөгелер аразынга спортчу хүрешке делегей чемпионады болуп эрткен. 28 октября Спорт
Тыва чоннуң чоргааралы өгден эгелээр Хараача, эжик, ынаалар, хана ыяштары – бо бүгү Бай-Тайганың Тээли суурунуң чурттакчылары Аяс, Долаана Чанзаннарның чурттап орар бажыңының хериминиң иштин долган. 27 октября Кожууннарда амыдырал
Ак-Довурактың чылыг-электри төвү 60 харлаан Тываның база бир улуг энергетика бүдүрүлгези — Ак-Довурактың чылыг-электри төвүнүң 60 харлаанынга тураскааткан байырлыг хемчеглер, октябрь 20-де, Каадыр-оол Сагды аттыг Культура ордузунга болуп эрткен 27 октября Чуртталга-коммунал ажыл-агыйы
Тываның төлептиг оглу Оюн Танчай Чырандай оглу 1893 чылда Оюн кожууннуң Межегей деп черинге Оюн Чырандай деп ус-шевер дарганның өг-бүлезинге төрүттүнген. 27 октября Төөгүлүг кижилер
Россияның болгаш даштыкының эртемденнери бедик үнелелди берген Тывада Тыва дыл хүнүнүң бүдүүзүнде, ол хүнге тураскааткан темалыг хемчеглер хөйү-биле эртип турар. 26 октября
Тыва база киржир Ноябрь 4-те, чоннуң эп-каттыштырылгазының хүнүнде, Делегей чергелиг “Россия” делгелге-шуулганның ажыдыышкыны болур. 26 октября Делгелге
Онгу юбилейлиг хурал Бо чылдың октябрь 21-де Москвада медицинаның дээди өөредилге черлериниң сургуулдарының, ординатор, аспирант эмчилериниң ассоциациязының онгу юбилейлиг хуралы байырлыг байдалга эрткен. 26 октября Ниитилел
Бии-Хем кожуундан аалчылар Таңды кожууннуң тѳѳгүлүг Кочетов суурга Тываның булуңнарындан аалчылар аян-чорук кылып бо-ла келгилээр. 26 октября "Шынның" почтазы
Баш удур илередири чугула Диспансеризацияны 18 хардан 39 харга чедир кижи бүрүзү боттарының кадыкшылының байдалын баш удур билип алгаш, эмнедири-биле 3 чылда 1 катап эртер ужурлуг. 26 октября Кадык камгалалы
Күзел барда, чүү-даа чүве доктар болбас Бо чылын дээди болгаш ортумак профессионал өөредилге черлеринге, ооң иштинде региондан дашкаар өөредилге черлеринге тускай сорулгалыг 472 олутту Тыва чагаан. 25 октября Өөредилге
Ойнаарактар театрын эде чаартыр РФ-тиң Чазааның даргазы М. Мишустин аныяк көрүкчүлер болгаш ойнаарактар театрларының эде чаартылгазын база бүрүн септелгезин доозарынга акша-хөреңгини тускайлаар дугайында айтыышкынга атты салган. 25 октября Культура
Он школа бүрүнү-биле чаартынар Федералдыг Чырыдыышын яамызының деткимчези-биле камгалап алганы чартык миллиард ажыг рубль акшага бо чоокку ийи чылда школаларга капитал септелгелерни кылырын, ТР-ниң Баштыңы В. Ховалыг ды4наткан. 25 октября Өөредилге
Бир сая орус-тыва эжеш домактар Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг шинчилелдер институду амгы үеде тыва дылды “Яндекс. 25 октября
Шылгарааннарны шаңнаан Таптыг-ла 100 чыл бурунгаар, 1923 чылдың октябрь 23-те, ССРЭ-ниң Саң-хөө Улус комиссариадының чанынга күрүнениң бюджет акша-хөреңгизин дээштиг ажыглаарын хынаар Саң-хөө контроль эргелелин тургускан. 25 октября Юбилей
Хову-Аксында 36 өг-бүле чаа квартираны алган «Чуртталга оран-савазы болгаш хоорай хүрээлеңи» национал төлевилелдиң күүселдези-биле Чеди-Хөл кожууннуң Хову-Аксы суурда хөй аал чурттаар ийи бажыңның тудуу доозулган. 25 октября Чурттаар оран-сава айтырыы
33 дөрбелчин метрден эвээш шөлдүг квартиралар тутпас Чаа тудар хөй аал чурттаар бажыңнарда квартиралар шөлүн эвээжетпес хемчеглерни алырын Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг республиканың Тудуг яамызынга дааскан. 25 октября Тудуг адыры
Ыржым булуң эвес Кызыл биле Эрзин аразында автомобиль оруунуң кыдыында Куран суурга эрги орус шажынның талалакчылары (староверлер) чурттап турган. 25 октября
Ие капиталы-биле өөредилгезин төлээн Бо чылын Социал фондунуң ТР-де салбыры ие капиталының акша-хөреңгизи-биле уругларның өөредилгезин төлээри-биле киирген 184 билдириишкинге чөпшээрелди берген. 25 октября Социал адыр
Тос сыртык Тыва кижиниң амыдыралынга сыртык дыка ужурлуг. Сыртык чокка удувас дижир. 23 октября Сонуургактарга
Чаа дооскан эмчилерге деткимче 342 эмчиге дээди өөредилге чериниң соонда болгаш өске регионнарга күш-ажылчы хүлээлгелерин күүседири-биле чаңгыс катап бээр төлевирни аңгылаан. 23 октября Кадык камгалалы
Мал киржилгелиг орук-транспорт озал-ондаа Дөрт чүкче угланган болгаш оларже ханылап шөйлү берген республиканың оруктарынга чорук-херек чогудуп чорааш, орук дургаар кадат чок малдың хөйүн, оларның орук шимчээшкининге айыыл-халапты тургузуп... 23 октября Орук озал-ондаа
«Уругларга комендант шак» — кажан чааскаан агаарлап болбазыл? Уругларга орайга чедир агаарлаарын чүге кызыгаарлаарыл база бичии уруг дээрге кайы хире назылыг кижи болурул? 23 октября Медээлер
Эртинелер шыгжамырында Казна. Ол сөстү түрк дылдардан үлегерлеп алган. “Эртинелер шыгжамыры” деп уткалыг. 23 октября Юбилей
ХӨӨРЭЭРНИҢ ЧУГААЛАРЫ Бежен харлыымга чедир безин аныяк, күш-шыдалым хевээр артып калган. 22 октября Сонуургактарга
ХАЯЛЫГ-ДААМ ШОНЧАЛАЙЫ Хензиг чаштан ойнап өскенХаялыг-Даам мээстеринчеКезек оолдар шала часкаарХалчып-ла каар чаңчылдыг бис. 22 октября Чогаал делегейи
ХЕК-ДАВАННАР Имир өттүр аткан даңныы ышкаш чырык чоорту өөскээни-биле кады кулакка дыңналып келген таныырым хоюг аялга дыңзывышаан, сеткилимни куюмналдырып, таалалдың кавайынга чайгай бээрге... 22 октября Чогаал делегейи
Эки түңнелдиг сургакчылаашкыннар Тываның энергия хандырылгазының талазы-биле Комплекстиг планының боттанылгазының канчаар чоруп турарының дугайында Россияның Чазаанга сайгарып чугаалашкан. 22 октября Тываның Чазаанда
Хөөмейниң хуулгаазын хөөнү “Шын” солуннуң бөгүнгү аалчызы Тываның улустуң хөөмейжизи, Тыва Республиканың алдарлыг артизи, Тыва чоннуң чоргааралы аттың эдилекчизи Андрей Моңгуш. 22 октября "Шынның" аалчызы
75-ки чогаадыкчы артты ажып... Алдын назынныг эне азы мөңгүн баштыг ирей хире деп болур Тываның төөгүзүнге байлак бижимелдерни арттырып чоруур Республиканың улусчу чогаадылга төвү бо чылын 75 чыл оюн демгелеп турар. 22 октября Юбилей