«Өөредилге» национал төлевилел 2018 чылда ажылын эгелээш, ам-даа уламчылап турар. Ук төлевилелдиң иштинче аңгы-аңгы программалар кирип турар. Оларның бирээзи «Чурагайлыг өөредилге хүрээлели».
Школаларны болгаш ортумак өөредилге черлерин амгы үениң компьютер дериг-херекселдери-биле хандырары программаның кол сорулгазы бо. Чаа дериг-херексел информастыг технологиялар дузазы-биле өөредилге материалдарын солун болгаш чедимчелиг кылдыр тайылбырлаарынга ажыктыг.
Регионнуң Өөредилге яамызы 1-ден 11 класстарның шупту эртемнерде школа программазының темаларын аңаа ажыглап болурун демдеглээн. Амгы үеде 214 школа, колледж, техникум дүрген харылзаалыг интернетте кошкан дериг-херексел-биле дериттинген. Ук программаны боттандырар дээш, республиканың 257 өөредилге албан черин компьютер болгаш таныштырылга дериг-херексели-биле чепсеглээр.
Чижээлээрге, 2019 чылда регионнуң 10 өөредилге чери, а 2020 чылда 97 өөредилге черлери амгы үениң дериг-херексели-биле дериттинген. 2022 чылда республиканың 43 өөредилге черлеринге 889 ноутбукту, 43 хөй ажыл-чорудулгалыг херекселди, 68 Smart TV деп функциялыг телевизорну, 68 ноутбук шыгжаар тележкаларны ниитизи-биле 68 150 400,0 рубль-биле садары көрдүнген. Чаа техника алыр школа бүрүзүнге ийи кабинетти бүрүнү-биле дериир.
«Чурагайлыг өөредилге хүрээлели» башкыларга информастыг технологияларны ажыглап, кичээлдерни солун кылдыр организастаар тергиин арганы бээр. Өөреникчилер чурагайлыг ханы билиглерни алыр дээрзи чугаажок.
2020 чылда 97 өөредилге чериниң ийи-ийи класстарын ук программаның акшаландырыышкыны-биле дерээн. Ол даңзыже Бай-Тайганың, Мөңгүн-Тайганың, Барыын-Хемчиктиң, Чөөн-Хемчиктиң, Каа-Хемниң, Өвүр кожууннуң, Бии-Хемниң, Кызыл кожууннуң, Сүт-Хөл кожууннуң, Таңдының, Эрзин кожууннуң, Шагаан-Арыг хоорайның дээш дыка хөй кожууннарның школалары кирип турар. Оларның элээн кажы-биле харылзаштым.
Бай-Тайга кожууннуң Кызыл-Даг ортумак школазының башкызы Саяна Кочаа:
– 2020 чылда бистиң школавыс ук программа-биле 42 ноутбукту, 2 амгы шагның улуг самбыразын, 1 принтерни алдывыс. Амгы үениң негелдези-биле бүрүн дериттинген класстарлыг болурга, уругларга-даа, ада-иелерге-даа, биске, башкыларга-даа, таарымчалыг эки-дир. Баш удур тургузуп каан график езугаар класстар аайы-биле ук кабинеттерге кичээлдээр. Чамдыкта ада-иелер-биле класс шактарын-даа эрттирип турар бис. Дистанциялыг өөредилге үезинде амыдыралы чегей болгаш смартфон, компьютер чок өг-бүлелерниң ажы-төлүнге түр үеде ноутбуктарны берип, школа дузалажып турар. Кымга бээрин, кайы өөреникчиниң бажыңында дериг-херексели чогун башкылар билир болгаш, аразында шиитпирлээш, ада-иезинге хол үжүүн салдыргаш, берип турар бис.
Бай-Тайга кожууннуң Бай-Тал ортумак школазының күш-культура башкызы Борбак-оол Коңгар:
– 2020 чылда 36 ноутбукту, 2 улуг экранны, 10 планшет дээш ийи классты бүрүнү-биле дериптер дериг-херекселдерни ук программа-биле алган бис. Школа директорунуң өөредилге талазы-биле харыылаар оралакчызының тургусканы график езугаар 1-ден 11 класстар тускай дериттинген кабинеттерде кичээлдеп турар. География, геометрия, даштыкы болгаш төрээн дылдар дээш янзы-бүрү эртемнерге ажыглап турар. Эртенги шакта харын бичии класстар өөренир, а дүъш соонда колдуунда доозукчу класстарның консультацияларын ол класстарга эрттирер.
Тес-Хем кожууннуң Берт-Даг ортумак школазының башкызы Чаяан Биче-оол:
– 2020 чылда Берт-Даг ортумак школазы «Өөредилге» национал төлевилел таварыштыр школазынга «Чурагайлыг өөредилге хүрээлели» деп программа-биле тускай дерилгелиг кабинеттерлиг апарган. Ол дээрге өөреникчилерге 30 ноутбук, башкыларга 12 ноутбук, 2 интерактивтиг панелдер, 1 МФУ принтер. Интерактивтиг панелдер болгаш шупту ноутбуктарга 50 Мб/c интернетти база кожуп берген.
Өөредилге болгаш кижизидилге ажылынга чаа дериг-херекселдер дыка-ла эки салдарлыг болган. Чүге дээрге интерактивтиг панелдер-биле делегейниң Интернет четкизинден видео-кичээлдерни уруглар көрүп, аңгы-аңгы черлерде вебинарларга киржип болур апарган. Оон аңгыда, кичээлдер үезинде ноутбуктарны өөреникчи бүрүзү ажыглап, графика, моделированиени база өөренип турар. Доозукчулар күрүне шылгалдаларынга шынарлыг белеткензин дээш, ноутбуктарны кижи бүрүзүнде быжыглап каан. «Өөредилге» национал төлевилелге четтирдивис!
Чаа үнүп келген 2022 чылда Тываның 43 школазы чаа дериг-херекселди манап турар. Документ-саавыр ажылдарын специалистер кылып турар.
Айдың ОНДАР.
Чуруктарны школаларның архивинден алган.
